Τι πρέπει να γίνει με την Ουκρανία

15:58 11/2/2015 - Πηγή: Antinews

H Δύση δεν θα ήθελε να πιστεύει ότι είναι σε πόλεμο με τη Ρωσία. Ωστόσο, η ρωσική κυβέρνηση φαίνεται να πιστεύει ότι είναι σε πόλεμο με τη Δύση. Για τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, τους φίλους του και, όλο και περισσότερο, για ένα μεγάλο μέρος του ρωσικού λαού, η ιστορία των τελευταίων δυόμισι δεκαετιών είναι μια θλιβερή προσβολή παρά μια τραγικά χαμένη ευκαιρία. Η Ρωσία, ίσως αναπόφευκτα, έδιωξε την ευκαιρία να ζήσει κάτω από μια έντιμη κυβέρνηση που υπόκειται στους

κανόνες δικαίου. Αντί να προσπαθούν να επανορθώσουν για την παράλειψη αυτή, οι ηγέτες της τώρα θέλουν να στερήσουν από την Ουκρανία αυτή την ευκαιρία.

Το ερώτημα είναι πώς θα πρέπει να ανταποκριθεί η Δύση. Τίποτα δεν θα μπορούσε να κάνει περισσότερα για να ταρακουνήσει τη ρωσική κλεπτοκρατία, από τη μετατροπή της Ουκρανίας σε μια σταθερή και ευημερούσα δημοκρατία. Ο Πούτιν και οι συνεργάτες του φοβούνται αυτό το ενδεχόμενο. Το ΝΑΤΟ, ανεξάρτητα από τις κενές απειλές του, δεν τους απειλεί. Αλλά η ανάδυση μιας δημοκρατικής και νομοτελούς Ουκρανίας τους απειλεί. Προφανώς, υπάρχουν κίνδυνοι στην αναζήτηση αυτού του αποτελέσματος - αλλά δεν πρέπει να αγνοούμε τα μακροχρόνια οφέλη.

Το σημείο εκκίνησης πρέπει να είναι η οικονομία. Η Ουκρανία επιτέλους φαίνεται να έχει μία ικανή και αποφασισμένη ομάδα μεταρρυθμιστών. Η επανάσταση που έριξε τον Πρόεδρο Βίκτορ Γιανούκοβιτς πριν από ένα χρόνο και η επακόλουθη επίθεση, είχαν μια καθαρτική επίδραση. Η κυβέρνηση φαίνεται να καταλαβαίνει ότι αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία της χώρας. Τα εικοσιπέντε χρόνια διαφθοράς και ανεπάρκειας πρέπει να τελειώσουν όχι μόνο αν η Ουκρανία θέλει να έχει ένα καλό μέλλον, αλλά, πιθανότατα, οποιοδήποτε μέλλον.

Το 1990, η Πολωνία και η Ουκρανία είχαν παρόμοια πρότυπα διαβίωσης. Της Πολωνίας εκτοξεύθηκε. Της Ουκρανίας μειώθηκε. Μέχρι το 2013, το πραγματικό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Πολωνίας κατά κεφαλή (σε ισοτιμίες αγοραστικής δύναμης) ήταν 160 τοις εκατό υψηλότερο από ό,τι του ανατολικού γείτονα της. Η Ρωσία τα κατάφερε πολύ καλύτερα από την Ουκρανία, αν και εν μέρει λόγω των άφθονων φυσικών πόρων της. Η μακροπρόθεσμη απόδοση ήταν χρονίως φτωχή. Από την έναρξη του πολέμου, η κατάσταση αυτή έχει γίνει κρίσιμη. Το πραγματικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 8 τοις εκατό μεταξύ του τέταρτου τριμήνου του 2013 και του τρίτου τριμήνου του περασμένου έτους.

Ο πόλεμος είχε τεράστιο αντίκτυπο, δεδομένου ότι το Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ – οι πλέον πληγείσες περιοχές – παρήγαγαν το 16 τοις εκατό του ΑΕΠ. Ο πόλεμος έχει χειροτερέψει επίσης πολύ την εμπιστοσύνη. Τα συναλλαγματικά αποθέματα κατέρρευσαν σε 6,6 δις τον Δεκέμβριο του 2014 ή περίπου ένα μήνα εισαγωγών, καθώς τα κεφάλαια τράπηκαν σε φυγή. Το εθνικό νόμισμα έχει καταρρεύσει. Το αποτέλεσμα θα είναι, αναπόφευκτα, μια μεγάλη αύξηση του πληθωρισμού και περαιτέρω πίεση στο βιοτικό επίπεδο.

Αυτές, λοιπόν, είναι οι δυσάρεστες συνθήκες υπό τις οποίες το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επιδιώκει να διαπραγματευτεί μια νέα πολυετή Διευρυμένης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης. Ο στόχος, όπως είπε η διευθύνων σύμβουλος Κριστίν Λαγκάρντ, είναι να «στηρίξει άμεσα μέτρα μακροοικονομικής σταθερότητας, καθώς και ευρείες και βαθιές οικονομικές μεταρρυθμίσεις κατά τη διάρκεια αρκετών ετών».

Λοιπόν, πως πρέπει να είναι ένα τέτοιο πρόγραμμα; Μακράν το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό πρέπει να είναι μια ολοκληρωμένη σειρά μεταρρυθμίσεων με στόχο τον τερματισμό της διαφθοράς και τις πελατειακές σχέσεις που έχουν αμαυρώσει την κυβέρνηση, τον ιδιωτικό τομέα και τις πολύ-πολύ-φιλικές σχέσεις μεταξύ των δύο. Όπως επισημαίνει ο Anders Aslund του Peterson Institute for International Economics, σημαντικές μεταρρυθμίσεις βρίσκονται σε εξέλιξη. Αυτές περιλαμβάνουν την «ενοποίηση όλων των τιμών της ενέργειας στο επίπεδο της αγοράς, η οποία θα εξαλείψει την κυριότερη αιτία της υψηλού επιπέδου διαφθοράς και την ανάγκη για τεράστιες επιδοτήσεις».

Μια άλλη μεταρρύθμιση είναι η «κατάργηση δεκάδων οργανισμών ελέγχου, εγκρίσεων, αδειών και πιστοποιήσεων». Μια τρίτη σημαντική είναι η εξυγίανση για τις υπόλοιπες μεγάλες κρατικές επιχειρήσεις από τη διαφθορά. Εξίσου σημαντική θα είναι η μεταρρύθμιση του τραπεζικού τομέα, ιδίως η εξάλειψη του δανεισμού από τις τράπεζες για τα συνδεδεμένα μέρη μεγαλύτερων επιχειρηματικών φορέων. Αυτό έχει ως στόχο τον περιορισμό της κυριαρχίας των ολιγαρχών, οι περισσότεροι από τους οποίους απέκτησαν τον πλούτο τους στα πρώτα χρόνια μετά την ανεξαρτησία.

Η κυβέρνηση έχει κάνει μια μεγάλη προσπάθεια για να περιορίσει το δημοσιονομικό έλλειμμα. Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Aslund, η Ουκρανία θα χρειάζεται περισσότερα χρήματα για να διαχειριστεί την κρίση του ξένου συναλλάγματος της. Υποστηρίζει επίσης ότι η χώρα χρειάζεται τουλάχιστον 27 δις φέτος από το ΔΝΤ, τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Θα χρειαστεί επίσης σημαντική ανακούφιση από τους ιδιώτες πιστωτές. Ο στόχος της στήριξης αυτής είναι να επιτρέψει στην Ουκρανία να φέρει σε πέρας τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, ακόμη και υπό επίθεση. Αυτή η υποστήριξη θα έχει ακριβώς τον ίδιο σκοπό και την ίδια αιτιολόγηση με την υποστήριξη των ΗΠΑ στη Δυτική Ευρώπη κατά τα πρώτα χρόνια του ψυχρού πολέμου. Ο στόχος είναι να δείξει ότι η Δύση απλά δεν θα εγκαταλείψει την Ουκρανία, εφ 'όσον παραμείνει στους νέους στόχους της.

Η παροχή της βοήθειας που χρειάζεται η Ουκρανία όχι μόνο για να επιβιώσει αλλά και για να φέρει σε πέρας ένα τόσο φιλόδοξο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη στρατηγική επιτυχία. Δεν είναι ικανοποιητική. Υπάρχουν προφανώς και άλλα σημαντικά ερωτήματα. Θα πρέπει η Ρωσία να απειληθεί με αυστηρότερες κυρώσεις; Θα πρέπει να εξοπλιστεί η Ουκρανία, ακόμη και αν είναι μόνο με αμυντικό εξοπλισμό; Η απάντησή μου και στις δύο ερωτήσεις θα ήταν «ναι». Ωστόσο, είναι σαφές ότι υπάρχουν επιχειρήματα ενάντια σε αυτές τις επιλογές, οι οποίες φέρουν κάποιους μεγάλους κινδύνους και μπορεί επίσης να αποτύχουν να αποτρέψουν τον τρομακτικό ρεβανσισμό της Ρωσίας.

Ό,τι και να πιστεύει κανείς από αυτές τις επιλογές, το επιχείρημα για να βοηθήσουν την Ουκρανία οικονομικά είναι ηθικά και πολιτικά συντριπτικό. Η Δύση έχει τους πόρους για να σταθεροποιήσει την οικονομία εναντίον όλων, εκτός από μια τεράστια ρωσική εισβολή. Ακόμα και τα 27 δις δολάρια θα ήταν πολύ λιγότερα από το 0,1 τοις εκατό της συνδυασμένης οικονομικής παραγωγής των ΗΠΑ και της ΕΕ - ένα μικρό τίμημα που θα πληρώσουν, για την ευκαιρία να εξασφαλίσουν μία σταθερή μεγάλη δημοκρατία στην ανατολική πλευρά της Ευρώπης.

Επιπλέον, εάν επιτευχθεί αυτό, οι πιθανότητες να πείσουν τη Ρωσία να ενταχθεί σε αυτή την ομάδα θα ήταν σίγουρα επίσης αυξημένες, αν και μόνο μακροπρόθεσμα. Ό,τι και να πιστεύει κάποιος για τη διπλωματία, τις αυστηρότερες κυρώσεις ή τον εξοπλισμό της Ουκρανίας, η Δύση θα πρέπει τουλάχιστον να δώσει στο Κίεβο την βοήθεια που χρειάζεται για να επιτευχθεί μια μεταρρυθμισμένη οικονομία. Αυτό μπορεί κάλλιστα να αποδειχθεί ανεπαρκές. Αλλά είναι προφανώς απαραίτητο.

www.ft.com

Διαβάστε περισσότερα