Το Brexit απειλεί την "ειδική σχέση" ΗΠΑ-Βρετανίας

17:06 21/4/2016 - Πηγή: Antinews

Όσο περισσότερο φθίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση, τόσο πιο εύκολο είναι για τον Πούτιν να προωθήσει το εναλλακτικό όραμά του για μια Ευρασιατική Ένωση, σχολιάζει ο Στρόουμπ Τάλμποτ, πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ και νυν πρόεδρος του Ινστιτούτου Brookings.

Στις 23 Ιουνίου, οι Βρετανοί θα προσέλθουν στις κάλπες σε ένα εθνικό δημοψήφισμα με ένα

μόνο ερώτημα: θα παραμείνει η χώρα τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή όχι; Η απάντησή τους θα καθορίσει την κυβερνητική πολιτική.

Το αποτέλεσμα έχει μεγάλη σημασία για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Γι' αυτό γίνεται, σε μεγάλο βαθμό, και το ταξίδι του προέδρου Ομπάμα στο Λονδίνο αυτή την εβδομάδα. Η Αμερική έχει ιστορικά επενδύσει στο ευρωπαϊκό έργο και στη συμβολή της Βρετανίας σε αυτό. Οι bookmakers εκτιμούν ότι το Brexit θα καταψηφιστεί. Αλλά η διαφορά έχει μειωθεί κατά τους τελευταίους μήνες. Εκτός από την απογοήτευση με την αποστεωμένη γραφειοκρατία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ένα μπαράζ κακών ειδήσεων από την Ήπειρο - η προσφυγική ροή, οι τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι και στις Βρυξέλλες και η πιθανότητα μιας ακόμα αναμέτρησης για το χρέος της Ελλάδας- γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης στα χέρια των υπερασπιστών της αποχώρησης, που έχουν θέσει την άλλη πλευρά σε θέση άμυνας.

Καθώς η αγωνία αυξάνεται, το ίδιο θα πρέπει να γίνεται και με την αναγνώριση ότι το Brexit θα μπορούσε να είναι η χειρότερη είδηση και για την διατλαντική κοινότητα, ιδιαίτερα για τη Βρετανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, και να αποτελεί πολύ άσχημα νέα για ολόκληρο τον κόσμο. Ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος προσπαθεί να αποτρέψει τον κίνδυνο αυτό, είναι σε δύσκολη θέση αφού πρότεινε ένα δημοψήφισμα το 2013, σε μεγάλο βαθμό για να κατευνάσει το ευρωσκεπτικιστικό συναίσθημα μεταξύ των Συντηρητικών του. Στη συνέχεια, μετά την επανεκλογή του το 2015, ήταν σε θέση να πιέσει για παραχωρήσεις για τη Βρετανία από τους εταίρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με συγκεκριμένα ζητήματα. Αυτή η συμφωνία έγινε δεκτή με "χλιαρές" αξιολογήσεις στην πατρίδα του και αυτός πρέπει τώρα να πείσει τους Βρετανούς να απορρίψουν το Brexit. Αν αποτύχει, το κόμμα του θα τον πιέσει να παραιτηθεί.

Αν το Brexit συμβεί, θα ακολουθήσει μια μεταβατική περίοδος δύο ετών, αλλά το κόστος για τη Βρετανία θα επεκταθεί γρήγορα. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει ότι η εμπιστοσύνη των επενδυτών και των χρηματοπιστωτικών αγορών θα δεχθεί πλήγμα. Μια έκθεση αυτή την εβδομάδα από το Υπουργείο Οικονομικών προειδοποίησε ότι το Brexit θα κινδύνευε να καταπνίξει την οικονομική ανάπτυξη.

Ως περαιτέρω συνέπεια, το Brexit μπορεί επίσης να συρρικνώσει το ίδιο το Ηνωμένο Βασίλειο. Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι δημοφιλής στη Σκωτία, τόσο για οικονομικούς λόγους όσο και επειδή παρέχει ένα αντίβαρο στη διακυβέρνηση του Γουεστμίνστερ. Όταν η Σκωτία πραγματοποίησε ένα δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της πριν από δύο χρόνια, η πλειοψηφία είπε "όχι". Το Brexit θα μπορούσε κάλλιστα να οδηγήσει σε μια άλλη ψηφοφορία - αλλά με διαφορετικό αποτέλεσμα. Αυτό με τη σειρά του θα ενθαρρύνει αποσχιστικά κινήματα όπως της Καταλονίας στην Ισπανία.

Το Brexit θα μπορούσε επίσης να είναι μεταδοτικό για την Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολό της. Η πιθανότητα μιας βρετανικής απόσυρσης έχει ήδη εντείνει τις φυγόκεντρες δυνάμεις μεταξύ των 27 άλλων κρατών-μελών. Η Μαρίν Λε Πεν, ισχυρή ηγέτιδα του Εθνικού Μετώπου στη Γαλλία, έχει δηλώσει ότι το Brexit θα βοηθήσει να εμπνεύσει ένα Frexit αν γίνει πρόεδρος. Υπάρχει συζήτηση στην Αθήνα για το "Grexit-Plus," μια απειλή να φύγουν όχι μόνο από την ευρωζώνη, αλλά και από την ίδια την Ένωση. Ο Γκέερτ Βίλντερς, ο λαϊκιστής ηγέτης του ολλανδικού ανερχόμενου αντι-μεταναστευτικού Κόμματος της Ελευθερίας, έχει διακηρύξει ότι η ένωση "τελείωσε". Ο αυταρχικός πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Ορμπάν, περιφρονεί τους κανόνες των Βρυξελλών και κοροϊδεύει τους θεσμούς τους.

Εν τω μεταξύ, ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, αναμοχλεύει ενεργά τα προβλήματα και τη διχόνοια στην Ευρώπη. Η προσάρτηση της Κριμαίας πριν από δύο χρόνια ήταν η τιμωρία για την προσπάθεια ένταξης της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ρωσία "φλερτάρει" δεξιά και αντιευρωπαϊκά κόμματα στην Ευρώπη και μια ρωσική τράπεζα που ανήκει σε σύμμαχο του Κρεμλίνου υποστηρίζει το Εθνικό Μέτωπο της Λεπέν με ένα δάνειο 10 εκατ. δολ. Ο στρατός της Ρωσίας παραβιάζει ασύστολα τον εναέριο χώρο και τα χωρικά ύδατα των σκανδιναβικών χωρών, ενώ οι χώρες της Βαλτικής έχουν επίσης γίνει στόχος κυβερνοεπιθέσεων από τη Ρωσία.

Για τον Πούτιν, η κατάρρευση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος θα είναι ανταπόδοση για αυτό που θεωρεί ψυχρά ως Δυτική θριαμβολογία, όταν η Σοβιετική αυτοκρατορία διαλύθηκε στις αρχές του 1990. Όσο περισσότερο φθίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση, τόσο πιο εύκολο είναι για τον Πούτιν να προωθήσει το εναλλακτικό όραμά του για μια Ευρασιατική Ένωση που θα κυριαρχείται από τη Μόσχα.

Ο Λευκός Οίκος είναι τόσο αποφασισμένος να στηρίξει την Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και το Κρεμλίνο να επιταχύνει τη διάλυσή της. Ο υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι είπε ότι "ένα ισχυρό Ηνωμένο Βασίλειο που θα παραμείνει σε μια ισχυρή ΕΕ" είναι στα αμερικανικά συμφέροντα. Καθώς η επίσκεψη Ομπάμα γίνεται αντιληπτή ως χείρα βοηθείας στον Κάμερον, η προοπτική της επίσκεψής του προκάλεσε διαμαρτυρίες από περισσότερους από εκατό ευρωσκεπτικιστές του Κοινοβουλίου και σχολιαστές υπέρ του Brexit. Σεβόμενος το δικαίωμα της Βρετανίας να αποφασίσει, ο πρόεδρος θα εξηγήσει το μερίδιο της Αμερικής στην απόφαση.

Στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα, ο εθνικισμός πήρε ανεξέλεγκτες διαστάσεις στην Ευρώπη, γεννώντας δύο παγκόσμιους πολέμους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρενέβησαν αποφασιστικά και στους δύο. Στον απόηχο αυτής της εμπειρίας, το 1946, ο Γουίνστον Τσόρτσιλ οραματίστηκε τις "Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης", που θα εξαρτιόνταν από την αμερικανική στήριξη και προστασία. Ο ισχυρότερος κρίκος στην διατλαντική αλυσίδα, πίστευε, ήταν "η ειδική σχέση" μεταξύ της Βρετανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η σχέση που υποστηρίχθηκε από το αμερικανικό χρηματοδοτούμενο σχέδιο Μάρσαλ ενοποίησε τη Δυτική Ευρώπη και επέτρεψε την επέκταση προς ανατολάς μιας ζώνης ειρήνης, με βάση τη δημοκρατία, τις ανοιχτές κοινωνίες και τα σύνορα, και κατά κανόνα με βάση τη διεθνή τάξη. Η ένωση έγινε παράδειγμα για άλλα μέρη του πλανήτη.

Σήμερα, νέες προκλήσεις έχουν οδηγήσει αυτή την ενότητα στα όρια: η Μεγάλη Ύφεση, οι πιέσεις στην ευρωζώνη, η παρεκτροπή της Ρωσίας και, πιο πρόσφατα, η κρίση των προσφύγων που προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας. Αλλά ακόμη και κατά τη διάρκεια αυτής της ταραγμένης περιόδου, η στρατηγική ταύτιση μεταξύ της Βρετανίας και της Αμερικής ήταν ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των κοινών στόχων, όπως η διατήρηση των κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Ιράν και τη Ρωσία.

Η εταιρική αυτή σχέση βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής. Ο πολλαπλασιασμός των πιθανών "εξόδων" είναι μια προειδοποίηση ότι πολλοί Ευρωπαίοι εγκαταλείπουν την πρόοδο των τελευταίων 70 ετών. Ακόμη χειρότερα, ακραία εθνικιστικά και ξενοφοβικά κινήματα θυμίζουν τρομακτικά τις σκοτεινές δεκαετίες του παρελθόντος της Ευρώπης.

Οι πιθανότητες επανένωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι πιθανότητες να ανακτήσει την αυτοπεποίθησή της, να καθορίσει τις αδυναμίες της και να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις, είναι πολύ μεγαλύτερες εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες διπλασιάσουν το στοίχημά τους στην ευρωπαϊκή ενότητα, ως ένα ζωτικό εθνικό συμφέρον. Ακριβώς λόγω της ειδικής σχέσης, είναι ζωτικής σημασίας οι ηγέτες της Βρετανίας να κλίνουν προς αυτόν τον σκοπό και να μην αποχωρήσουν. Ο Κάμερον, ως ο επικεφαλής που έμεινε, θέλει να διατηρήσει το όραμα του Γουίνστον Τσόρτσιλ για την Ευρώπη και την ιδιαίτερη σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το ερώτημα είναι: θέλουν οι Βρετανοί;

nytimes.com

Διαβάστε περισσότερα