Το επικίνδυνο μίσος μεταξύ Κίνας και Ιαπωνίας

Νησιά Senkaku

Από τη μακρινή σκοπιά ενός Αμερικανού, η Ασία μοιάζει με ένα από τα πιο ήσυχα μέρη του κόσμου. Και είναι προς το παρόν. Αλλά όταν ο αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν έφθασε στο Τόκιο την Δευτέρα, βρέθηκε ξαφνικά σε μια επικίνδυνη διπλωματική κρίση μεταξύ της Κίνας και της Ιαπωνίας. Επιφανειακά, είναι μια βαρετή διαμάχη για ένα σύμπλεγμα ακατοίκητων νησιών του Ειρηνικού. Ουσιαστικά όμως, είναι μια ιστορία 75 χρόνων που σχετίζεται με πόλεμο, βαρβαρότητα, βιασμό και ιστορική αναγνώριση. Και τώρα απειλεί να παρασύρει και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η

άμεση αιτία της κρίσης είναι η πρόσφατη δήλωση του Πεκίνου για μια ζώνη αεράμυνας πάνω από τα επίμαχα νησιά, μια σειρά από βράχους περίπου 200 χλμ νοτιοανατολικά από την ακτή της Κίνας, που δεν απέχει πολύ από την Ταϊβάν. Κανείς δεν θα κάνει ποτέ διακοπές στα νησιά, αλλά υπάρχει ένα καλό κίνητρο για να τα διεκδικήσουν, δεδομένου ότι βρίσκεται σε μια περιοχή του Ειρηνικού όπου μπορεί να υπάρχει αρκετό πετρέλαιο για να τροφοδοτήσει την Κίνα για 45 χρόνια.
Πολύ περισσότερο από μια ιστορία που σχετίζεται με την ενέργεια, ωστόσο, αυτή είναι μια ιστορία για την εθνική υπερηφάνεια και την ιστορική διαμαρτυρία. Η αναμέτρηση για τα νησιά, τα οποία η Κίνα αποκαλεί η Ντιαογού και η Ιαπωνία Σενκάκου- αγγίζει μια από τις πιο ευαίσθητες χορδές της κινεζικής κουλτούρας: την ιαπωνική κατοχή της Κίνας, από το 1937 ως το 1945.
«Μπορεί να είναι δύσκολο για εσάς να καταλάβετε» είπε ένας εμπειρογνώμονας στην Ακαδημία Στρατιωτικών Επιστημών του Πεκίνου. «Το εθνικιστικό συναίσθημα, τα συναισθήματα προς την Ιαπωνία, είναι πολύ ισχυρά». Είναι αλήθεια ότι η Κίνα δείχνει τη δύναμή της τα τελευταία χρόνια, «εκφοβίζοντας» με διάφορους τρόπους τους γείτονές της όπως οι Φιλιππίνες και το Βιετνάμ. Αυτός είναι ένας λόγος για την πολιτική «στροφής προς την Ασία» του Ομπάμα. Αλλά η αντιπαλότητα ανάμεσα στο Πεκίνο και το Τόκιο είναι πολύ βαθύτερη και πιο σκοτεινή.

Οι Αμερικανοί τείνουν να σκέφτονται το θέατρο Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στον Ειρηνικό ως μια μάχη μεταξύ των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας, σε μέρη όπως το Μίντγουεϊ και η Οκινάουα, που διήρκησε από το 1942 έως τις ατομικές βόμβες του 1945. Αλλά για την Κίνα, πρακτικά μιλώντας, δεν υπήρχε «παγκόσμιος» πόλεμος, παρά μόνο μια βάρβαρη εισβολή και κατοχή από την Ιαπωνία, που ξεκίνησε τέσσερα χρόνια πριν από το Περλ Χάρμπορ. Αυτή η μάχη κόστισε 20 εκατομμύρια ζωές Κινέζων και περιελάμβανε μερικές από τις χειρότερες θηριωδίες όλου του πολέμου στην περιβόητη πλέον πόλη Νανκίνγκ, όπου σφαγιάστηκαν πάνω από 300.000 Κινέζοι.
Λίγοι άνθρωποι που θυμούνται ακόμα εκείνα τα χρόνια είναι ακόμη εν ζωή. Αλλά η Κίνα δεν έχει ξεχάσει. Ένας αμερικανός blogger με βάση το Πεκίνο αποκαλεί το αντικείμενο της εν καιρώ πολέμου συμπεριφοράς της Ιαπωνίας «ραδιενεργά… ικανό να προκαλέσει εξαιρετική οργή ​​από φαινομενικά φυσιολογικούς ανθρώπους». Πριν από μερικά χρόνια, ο τότε ανταποκριτής του TIME στο Πεκίνο Matthew Forney έγραφε για το πώς συντηρείται αυτή η οργή:
«Τα Κινεζάκια δικαιολογημένα σκέφτονται την Ιαπωνία ως ένα έθνος από ‘διαβόλους’, μια προσβολή που χρησιμοποιείται χωρίς ντροπή στην ευγενική κινεζική κοινωνία. Τους έχουν μεγαλώσει να αισθάνονται με αυτόν τον τρόπο και όχι μόνο μέσω των κινουμένων σχεδίων. Ξεκινώντας, τα παιδιά του δημοτικού σχολείου μαθαίνουν ανάγνωση, γραφή και την ‘Εκπαίδευση στην Εθνική Ταπείνωση’. Η διδακτέα ύλη στο τελευταίο αντικείμενο διδάσκει ότι ιάπωνες ‘ληστές’ κακοποιούσαν την Κίνα καθ’ όλη τη δεκαετία του 1930 και θα έκαναν τον ίδιο και σήμερα αν τους δινόταν η ευκαιρία. Αν και οι ευρωπαϊκές αποικιακές δυνάμεις λαμβάνουν ένα μέρος της μομφής, ο κύριος στόχος είναι να παραμείνουν έντονες οι αναμνήσεις της ιαπωνικής κατοχής. Χιλιάδες μαθητές κάθε μέρα, για παράδειγμα, κάνουν μαθήματα στο αντι-ιαπωνικό πολεμικό Μουσείο στο Πεκίνο για να δουν φωτογραφίες με θηριωδίες του πολέμου- γυναίκες που βιάζονται και σφαγιάζονται και πτώματα παιδιών που στοιβάζονται σαν καυσόξυλα. Καθώς ένα 15χρονο κορίτσι με μια μπλε και κίτρινη σχολική στολή, η Ζι Ζιλάν, έβγαινε από μια πρόσφατη επίσκεψη στο μουσείο, είπε σε έναν ανταποκριτή του TIME: ‘Αφού το είδα αυτό, μισώ τους Ιάπωνες περισσότερο από ποτέ’».

Η επιδείνωση του θυμού είναι μια αίσθηση που η Ιαπωνία δεν υπολόγισε ποτέ πραγματικά στις θηριωδίες της μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Ιάπωνες αξιωματούχοι δεν έχουν κάνει δηλώσεις μεταμέλειας όλα αυτά τα χρόνια, αλλά είναι σύνηθες να ακούς Κινέζους να λένε ότι η Ιαπωνία δεν έχει ποτέ πραγματικά παραδεχθεί ή ζητήσει συγγνώμη για τις πράξεις της. Η Κίνα αγανακτεί κυρίως για την έλλειψη δημόσιας μεταμέλειας της Ιαπωνίας για τις χιλιάδες σκλάβες του σεξ. γνωστές ως «γυναίκες αναψυχής».
Οι Ιάπωνες αξιωματούχοι πυροδοτούν αυτές τις πληγές από τον καιρό του πολέμου κάθε φορά που επισκέπτονται ένα διαβόητο μνημείο για τα θύματα πολέμου, που περιλαμβάνει 14 ηγέτες που καταδικάστηκαν ως εγκληματίες πολέμου από ένα συμμαχικό δικαστήριο. Μια κυβερνητική κινεζική εφημερίδα χαρακτήρισε πρόσφατα μια τέτοια επίσκεψη ως «προσπάθεια άρνησης και δόξας του μιλιταρισμού και της ιστορίας της επιθετικότητας». Αυτό που υποδαυλίζει περαιτέρω την παράνοια της Κίνας είναι η πρόσφατη απόφαση της Ιαπωνίας να απομακρυνθεί από την μεταπολεμική ειρηνιστική στάση της και να κινηθεί προς μια πιο ισχυρή στρατιωτική: «Είναι μία από τις μεγαλύτερες ανησυχίες για την Κίνα το αν η Ιαπωνία προσπαθεί να αναθεωρήσει το σύνταγμά της και να έχει μια κανονική στρατιωτική δύναμη» δήλωσε ο εμπειρογνώμονας της στρατιωτικής ακαδημίας.

Η πρόσφατη στρατιωτικοποίηση της Ιαπωνίας οφείλεται, εν μέρει, στο ότι τα αισθήματα είναι αμοιβαία: Δημοσκόπηση δείχνει ότι το μίσος της Ιαπωνίας απέναντι στην Κίνα είναι περίπου τόσο υψηλό όσο και στην άλλη πλευρά της Ανατολικής Θάλασσας της Κίνας. Τα «αρνητικά συναισθήματα» της κάθε πλευράς δηλητηριάζουν πάνω από το 90 τοις εκατό του πληθυσμού. Είναι σίγουρα δύσκολο να υποστηρίξει κανείς ότι η Κίνα έχει κάνει κάτι που να μπορεί να συγκριθεί με την κατοχή της Ιαπωνίας την περίοδο 1937-1945. Αλλά ένας μελετητής των σινο – ιαπωνικών σχέσεων υποστηρίζει το μίσος αφορά τον φθόνο και το άγχος για τον βρυχώμενο Κινεζικό Δράκο:
«Με το οικονομικό θαύμα της να καθυστερεί και την πολιτική μεταρρύθμιση να είναι σε στασιμότητα, πολλοί Ιάπωνες πολιτικοί πόνταραν σε εθνικιστικές ομάδες προκειμένου να ενισχύσουν την εθνική αυτοπεποίθηση και να κερδίσουν τη λαϊκή ψήφο. Ενώ ο πασιφισμός και η ιαπωνική αίσθηση της ενοχής του πολέμου χρησιμοποιήθηκαν για να κρατήσουν οριακά τον αντι – κινεζικό εθνικισμό, η παλιά κουλτούρα έχει σταδιακά ξεθωριάσει, συχνά λόγω της αγωνίας των ανθρώπων για μια όλο και πιο ισχυρή και δυναμική Κίνα στην Ανατολική Ασία».

Πώς επηρεάζουν όλα αυτά τις Ηνωμένες Πολιτείες; Εν μέρει, επειδή μια σύγκρουση ανάμεσα σε δύο μεγάλες οικονομικές δυνάμεις της Ασίας θα μπορούσε να είναι μια καταστροφή για την παγκόσμια οικονομία. Αλλά και λόγω της συνθήκης ασφάλεια της Αμερικής με την Ιαπωνία, η οποία, σε αντάλλαγμα για τα βασικά δικαιώματα, εγγυάται ότι οι ΗΠΑ θα υπερασπιστούν την Ιαπωνία σε ενδεχόμενη επίθεση. Και ενώ η Ουάσιγκτον δεν έχει λάβει επίσημη θέση για την κυριαρχία των επίμαχων νησιών, θεωρεί, κάπως συγκεχυμένα, ότι καλύπτονται από το σύμφωνο ασφάλειας – γεγονός που δεν εκτιμάται από την Κίνα, η οποία είναι ήδη επιφυλακτική σχετικά με τις προθέσεις της Αμερικής στην περιοχή. «Φαίνεται απλά παράλογο ότι οι ΗΠΑ θα δεσμευτούν στην υπεράσπιση λίγων μικρών νησιών, στα οποία δεν έχουν καμία θέση» σχολιάζει ο στρατιωτικός εμπειρογνώμων. Οι περισσότεροι Αμερικανοί θα συμφωνούσαν πιθανότατα – αν φυσικά καταλάβαιναν γιατί γίνεται καν η φασαρία.
http://swampland.time.com/2013/12/02/why-a-pacific-war-is-possible-china-and-japan-despise-each-other/

Keywords
Τυχαία Θέματα