Το Ιράν να απαντήσει με αυτοσυγκράτηση

13:04 14/5/2018 - Πηγή: Antinews

Της Ρούλα Κάλαφ*

Το Ιράν δεν είχε ποτέ τύχη με τον Ντόναλντ Τραμπ. Από τότε που ο τελευταίος ανέλαβε την εξουσία, δεν έχει σταματήσει να υπονομεύει μια πυρηνική συμφωνία που μισεί και να ροκανίζει τα οικονομικά οφέλη για το Ιράν. Οι αγιατολάδες, που είναι συνηθισμένοι να καίνε αμερικανικές σημαίες, δεν μπορούσαν να απαντήσουν με την κολακεία που έχουν χρησιμοποιήσει άλλοι ηγέτες για να βρουν τον δρόμο τους στον Λευκό Οίκο του Τραμπ. Ούτε μπορούσαν να του προτείνουν επιχειρηματικές συμφωνίες και δημιουργία θέσεων απασχόλησης στις ΗΠΑ.

Η συνθηκολόγηση, την οποία υπόσχεται η Βόρεια Κορέα χωρίς να είναι βέβαιο ότι τελικά θα την κάνει, δεν περιλαμβανόταν ποτέ στα σχέδια της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Το ιρανικό καθεστώς έχει ειδικότητα στη διαπραγμάτευση, στη χειραγώγηση και στην υπόγεια δράση, τίποτα από αυτά όμως δεν του φάνηκε χρήσιμο τον τελευταίο χρόνο καθώς προσπαθούσε να προσανατολιστεί στη νέα χαοτική παγκόσμια τάξη. Πράγματι, αυτό που θεωρεί το Ιράν στρατηγικό πλεονέκτημα - την αυξημένη επιρροή του στη Μέση Ανατολή που αναγκάζει τους άλλους να λαμβάνουν υπόψη τα συμφέροντά του - έχει μετατραπεί σε αχίλλειο πτέρνα του. Η άσκηση πίεσης στην Ουάσινγκτον από το Ισραήλ και το νέο, πιο επιθετικό καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας έπεισε τον Τραμπ ότι μια συμφωνία με το Ιράν που πρωταγωνιστεί σε περιφερειακές επεμβάσεις δεν αξίζει. Κι έτσι ο αμερικανός πρόεδρος την πέταξε στα σκουπίδια.

Η Τεχεράνη μπορεί φυσικά τώρα να ισχυριστεί ότι τελεί εν δικαίω. Αυτή που παραβίασε τη διεθνή συμφωνία και υπονόμευσε την παγκόσμια ειρήνη είναι η Ουάσινγκτον, εκείνη λοιπόν πρέπει να υποστεί τις συνέπειες. Σε αυτό, οι ευρωπαϊκές δυνάμεις, η Ρωσία και η Κίνα συμφωνούν. Πρακτικά, όμως, η Τεχεράνη είναι στριμωγμένη. Η πυρηνική συμφωνία δεν είχε οδηγήσει μόνο στη βελτίωση των σχέσεων με τις ΗΠΑ για πρώτη φορά τα τελευταία 40 χρόνια, αλλά και στην πολυπόθητη νομιμοποίηση του ισλαμικού καθεστώτος και στην απόκρουση των προσπαθειών της Ουάσινγκτον να αλλάξει το καθεστώς.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι έτοιμες τώρα να επιβάλουν εκ νέου κυρώσεις, που θα προκαλέσουν περαιτέρω επιδείνωση μιας ήδη εξασθενημένης οικονομίας. Παρά τις προσπάθειες των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, οι επιχειρηματικές συμφωνίες με την Τεχεράνη θα «στεγνώσουν». Πιο απειλητική είναι η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Τραμπ παρουσία γερακιών όπως ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας Τζον Μπόλτον και δείχνει ότι η αλλαγή καθεστώτος επανήλθε στην αμερικανική ατζέντα.

Αν και είναι δύσκολο να το δεχθεί το Ιράν, χρειάζεται αυτοσυγκράτηση. Η κυβέρνηση του Χασάν Ροχανί, του πραγματιστή προέδρου και αρχιτέκτονα της πυρηνικής συμφωνίας, το αντιλαμβάνεται. Οι Επαναστατικοί Φρουροί, λιγότερο: η ενστικτώδης αντίδρασή τους είναι να περάσουν στην επίθεση.

Μέχρι τώρα, η αντίδραση του Ιράν στην καταστροφική στάση του Τραμπ είναι ήπια. Μετριοπαθείς και σκληροπυρηνικοί συμφωνούν ότι το Ιράν θα σέβεται τη συμφωνία όσον καιρό τη σέβονται και οι άλλες παγκόσμιες δυνάμεις. Ακόμη κι ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεϊ, ο ανώτατος ηγέτης της χώρας που από την αρχή δυσκολευόταν να πειστεί για τα οφέλη της συμφωνίας, δήλωσε ότι το Ιράν δεν θα επαναλάβει τις πυρηνικές του δραστηριότητες αν η Ευρώπη τηρήσει τη συμφωνία.

Η αυτοσυγκράτηση θα είναι πιο δύσκολο να συνεχιστεί αν η οικονομία καταρρεύσει και η μετριοπαθής πτέρυγα του Ροχανί χάσει την αξιοπιστία της. Ο πρόεδρος του Ιράν θα χρειαστεί ενισχυμένη ευρωπαϊκή υποστήριξη. Για να κρατήσει τις παγκόσμιες δυνάμεις στο πλευρό του και να μη δοκιμάσει μια παρορμητική αμερικανική κυβέρνηση, το Ιράν καλά θα κάνει να επεκτείνει τον αυτοέλεγχό του και σε περιφερειακά ζητήματα.

Ένα πιο μετρημένο καθεστώς θα είχε πριν από ένα χρόνο θεωρήσει σκόπιμο να συγκρατήσει τους συμμάχους του στην περιοχή - από την Υεμένη μέχρι τη Συρία, τον Λίβανο και το Ιράκ. Αντί γι’αυτό, το Ιράν ενίσχυσε τη στρατιωτική του παρουσία στη Συρία, γεγονός που το Ισραήλ δεν μπορεί να ανεχθεί.

Στον Κόλπο, οι εντάσεις δεν μπορεί να αποδοθούν μόνο στο Ιράν. Ευθύνη φέρει και η Σαουδική Αραβία, ιδιαίτερα στην Υεμένη. Η περιφερειακή ισορροπία δυνάμεων εξακολουθεί να ευνοεί την Τεχεράνη, καθώς οι σύμμαχοί της κερδίζουν έδαφος στη Συρία, στο Ιράκ και στον Λίβανο. Σε ευρύτερη διπλωματική κλίμακα, όμως, το Ιράν δέχεται όλο και μεγαλύτερη πίεση. Οι ΗΠΑ, που κατά παράδοση συγκρατούν τους πιο ενθουσιώδεις συμμάχους τους, στηρίζουν τώρα ανεπιφύλακτα τη Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ. Και αυτή τη στροφή, το Ιράν δεν έχει την πολυτέλεια να την αγνοήσει.

(*) H Ρούλα Κάλαφ είναι αρθρογράφος των Financial Times

Πηγή: Financial Times, ΑΠΕ -ΜΠΕ

Διαβάστε περισσότερα