Το Τετράγωνο (The Square)

20:48 8/1/2018 - Πηγή: Antinews

Για την καινούρια ταινία του σουηδού Ρούμπεν Έστλουντ ο λόγος που προβάλλεται αυτές τις μέρες στους κινηματογράφους.

Πρόκειται για μια αξιόλογη ματιά με πικρό χιούμορ στα σύγχρονα προβλήματα του πολίτη της «αναπτυγμένης» Σουηδίας χώρας «πρότυπο» για ορισμένους της δυτικής Ευρώπης και της κάποτε ελκυστικής σοσιαλδημοκρατίας που καθόρισε την πολιτική ζωή της χώρας από τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο μέχρι το 1996. Η ταινία ξεκινάει με την προσπάθεια ενός συνεργείου να απομακρύνει το άγαλμα ενός έφιππου βασιλιά από την πλακόστρωτη πλατεία μπροστά στο μουσείο της σύγχρονης τέχνης γιατί στην θέση

του θα εγκατασταθεί μια μοντέρνα εγκατάσταση το «Τετράγωνο». Το πρώτο χαμόγελο του θεατή έρχεται όταν στην διάρκεια αυτής της προσπάθειας το άγαλμα πέφτει άγαρμπα από το βάθρο του στο έδαφος και ο έφιππος μονάρχης αποκεφαλίζεται. Ταυτόχρονα ξεκινάει η «κατασκευή» του Τετράγωνου. Πρόκειται για την σήμανση στην ουσία ενός επίπεδου χώρου διαστάσεων 4 επί 4 μέτρα με ένα τετραγωνικό λευκό πλαίσιο-όριο που αποτελεί την σηματοδότηση του σε σχέση και με αναφορά στον ευρύτερο χώρο της πλακόστρωτης πλατείας. Το ίδιο τετράγωνο υπάρχει και μέσα στον στεγασμένο χώρο του μουσείου.

Το νόημα της εγκατάστασης είναι ότι ο θεατής, παρατηρητής έχει να κάνει δύο επιλογές όσον αφορά την σχέση του με τους άλλους ανθρώπους, να τους εμπιστεύεται ή να μην τους εμπιστεύεται. Εάν επιλέξει να τους εμπιστεύεται αυτοπροσδιορίζει την θέση του μέσα στο τετράγωνο όπου ισχύει ο γενικός «κανόνας» ότι όσοι βρίσκονται μέσα στο τετράγωνο έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις και ταυτόχρονα πρέπει φεύγοντας να αποδείξει έμπρακτα αυτή του την πίστη αφήνοντας μέσα στο τετράγωνο, το πορτοφόλι του και το κινητό του, τα δύο αντικείμενα φετίχ της ατομικότητας του σύγχρονου ανθρώπου στις «αναπτυγμένες» κοινωνίες της δύσης.

Ο κεντρικός ήρωας ο Κρίστιαν είναι ο επιμελητής του μουσείου μοντέρνας, σύγχρονης τέχνης στην Στοκχόλμη και είναι επιφορτισμένος με την ανάδειξη του έργου και της σημειολογίας που αυτό εκφράζει. Ήδη από τις πρώτες σκηνές αναδεικνύονται τα προβλήματα και οι αντιφάσεις που ανακύπτουν όσον αφορά το θεωρητικά πολιτικά ορθό που καθορίζεται κοινωνικά και την πραγματική ζωή με την αυθόρμητη τάση του ανθρώπου να λειτουργήσει με βάση τα ένστικτα και τις πρωτογενείς παρορμήσεις του.

Με καμβά αυτό το θέμα ο Έστλουντ διερευνά με πικρό μεν αλλά εύστοχο χιούμορ μια σειρά κεντρικά αλλά και παράπλευρα ζητήματα όπως την σχέση σημαίνοντος και σημαινόμενου στην σύγχρονη τέχνη, την προώθηση και το μάρκετινγκ στην αγορά του έργου τέχνης και μέχρι που μπορεί να φτάσει στην προσπάθεια να πουλήσει, τις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων, την σχέση του ντόπιου πληθυσμού με τους μετανάστες πρώτης ή δεύτερης γενιάς, τα όρια μεταξύ παρατήρησης και συμμετοχής στην performance ενός καλλιτέχνη, της ατομικής και συλλογικής ευθύνης, της ανατροφής και διαπαιδαγώγησης των παιδιών με βάση τα ελευθεριακά πρότυπα των σύγχρονων κοινωνιών που κάποιες φορές έρχονται σε σύγκρουση με την αυθόρμητη, βιωματική αντίδραση του γονέα, κηδεμόνα και άλλα πολλά πρωτεύοντα ή δευτερεύοντα ζητήματα που απασχολούν τον σημερινό άνθρωπο.

Πέρα από κάποιες επιμέρους αδυναμίες και το χάσιμο του ρυθμού σε ορισμένα σημεία η ταινία αποτελεί κατά την γνώμη μας μια αξιόλογη προσπάθεια να αναλύσει και να εμβαθύνει σε προβληματισμούς που στον ένα ή στον άλλο βαθμό έχουμε όλοι μας. Παρά το κάπως αμήχανο τέλος η ταινία αφήνει μια επίγευση σκεπτικισμού και δημιουργεί την ανάγκη για περισσότερη σκέψη και προβληματισμό χωρίς να είναι υπέρμετρα δυσνόητη και διατηρώντας μια αίσθηση χιούμορ και αυτοσαρκασμού.

Είναι από τις ταινίες που αξίζει να παρακολουθήσει κάποιος.

Μέντωρ

Διαβάστε περισσότερα