Αστεγοι στο χιονι και η "φιλανθρωπια" του γ. καμινη

16:25 8/1/2013 - Πηγή: Fimotro

Του Θωμά Σίδερη
Η αποψινή νύχτα στην Αθήνα θα είναι μια παγωμένη νύχτα. Πόσοι όμως από τους σχεδόν 20.000 αστέγους -νεόπτωχοι της κρίσης, θύματα των Μνημονίων και πρώην εργαζόμενοι που έχασαν μέσα σε μια νύχτα τη δουλειά τους και το σπίτι τους- θα βρουν το δρόμο για...
τους χώρους φιλοξενίας που τελευταία στιγμή προσέφερε ο δήμαρχος Αθηναίων;Η κρίση πλέον δεν κάνει διακρίσεις. Χτυπάει ανθρώπους και οικογένειες που μέχρι πρότινος είχαν μια κανονική ζωή και που τίποτα δεν προμηνούσε ότι θα έφταναν με τρομαχτική ταχύτητα

σ’ αυτήν την κατάσταση. Είναι γεγονός ότι το πρόβλημα των αστέγων στην Ελλάδα μπορεί να αλλάζει ποσοτικά, κυρίως όμως αλλάζει ποιοτικά. Οι περισσότεροι από τους συνανθρώπους μας που βρίσκονται αυτές τις παγωμένες μέρες και νύχτες στο δρόμο αν βρεθούν στο δίλημμα τι πρέπει να διαλέξουν, στέγη ή δουλειά, θα απαντήσουν αμέσως και χωρίς κανέναν δισταγμό: ΔΟΥΛΕΙΑ!
Ο νόμος 4052 του 2012 αναγνωρίζει τους αστέγους ως ειδική – ευάλωτη κοινωνική ομάδα που χρήζει ειδικών μέτρων προστασίας. Πρόκειται για μια θεσμική αναγνώριση που η Ελλάδα υποχρεώθηκε να πάρει πολύ πρόσφατα, εξαιτίας των εκρηκτικών διαστάσεων που τείνει να πάρει το ζήτημα της έλλειψης στέγης στις ελληνικές μεγαλουπόλεις και, ιδιαίτερα, στην Αθήνα. Μέχρι πριν από λίγο καιρό πιστεύαμε ότι οι άστεγοι είναι ένα πρόβλημα που δε μας αφορά. Οι εικόνες των αστέγων κάτω από τις γέφυρες του Λονδίνου, του Παρισιού ή της Νέας Υόρκης, έφερναν στο μυαλό μας περισσότερο τον Κάρολο Ντίκενς παρά μια σκληρή κοινωνική πραγματικότητα και έναν οικονομικό πόλεμο που διεξάγεται όχι στο παρασκήνιο, αλλά παράλληλα με την πραγματικότητα που βιώνουμε.Ωστόσο, όσα έχουν γίνει μέχρι σήμερα στο πρόβλημα της έλλειψης στέγης είναι κατά κανόνα μια παρηγορητική θεραπεία παρά ένα αποτελεσματικό φάρμακο. Η πλειονότητα των παρεχομένων υπηρεσιών αφορούν σε φιλανθρωπικού τύπου παροχές ενώ την ίδια στιγμή δεν υπάρχει θεσμοθετημένη καμία δράση που να αφορά την πρόληψη του φαινομένου και κυρίως την ένταξη αστέγων στην αγορά εργασίας και την αποκατάστασή τους στον κοινωνικό ιστό. Η εφαρμογή του συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος στη στέγη παραμένει ακόμα και σήμερα ζητούμενο από την ελληνική πολιτεία αφήνοντας χιλιάδες αστέγους εγκλωβισμένους στον φαύλο κύκλο του κοινωνικού περιθωρίου.Χωροταξικά, οι άστεγοι μπορεί να βρίσκονται παντού: στα παγκάκια, στα παρτέρια κάποιας πλατείας, στα πεζοδρόμια, σε απόμερες εισόδους πολυκατοικιών. Στην Αθήνα, υπάρχει μια εμφανής πύκνωση στο λεγόμενο ιστορικό κέντρο. Η περιοχή που εκτείνεται κάτω από την οδό Αθηνάς, από το Μοναστηράκι μέχρι την Ομόνοια, με τους κύριους κάθετους άξονες Ευρυπίδου και Σοφοκλέους και με όλο το απίστευτο σύμπλεγμα των μικρών δρόμων και παραδρόμων, συγκεντρώνουν έναν μεγάλο αριθμό αστέγων. Η περιοχή λειτουργεί σαν ένα τεράστιο χωνευτήρι ανθρώπων και πολιτισμών που ομογενοποιεί τα πάντα σε ένα τεράστιο μωσαϊκό: από το παρεμπόριο και τη διακίνηση ουσιών, μέχρι την πορνεία και την ανάγκη να βρεθεί ένα μέτρο και να στηθεί ένα χαρτόκουτο.Την ίδια στιγμή υπάρχουν περίπου 20.000 άδεια κτίρια στην Αθήνα, όσα περίπου και οι άστεγοι αυτή την εποχή. Θα μπορούσαν κάποια από τα κτίρια αυτά -και υπό προϋποθέσεις, ασφαλούς διαβίωσης, λειτουργικότητας κλπ- να χρησιμοποιηθούν για να αντιμετωπιστεί ουσιαστικά το πρόβλημα της έλλειψης στέγης; Η απάντηση δεν είναι ούτε εύκολη ούτε απλή. Θα ανακαλυφτούν εμπόδια, θα κατατεθούν μηνύσεις και ασφαλιστικά μέτρα, θα εκδοθούν δικαστικές αποφάσεις. Τόσο ως κοινωνία όσο και ως κράτος δεν είμαστε έτοιμοι για κάτι τέτοιο. Προτιμάμε τη φιλανθρωπία και τις λύσεις της στιγμής.Το ίδιο ακριβώς κάνει και ο δήμαρχος Αθηναίων. Το Φεβρουάριο του 2012, υπό συνθήκες παγωνιάς και πάλι, μια ομάδα αστέγων που ζούσε στα παρτέρια μεταξύ Νομικής Σχολής και Πνευματικού Κέντρου αποφάσισε να μην πάει στα θερμαινόμενα κέντρα υποδοχής του δήμου Αθηναίων. Αφενός πόσοι να χωρέσουν σε τρία κέντρα υποδοχής και αφετέρου η διαφορά από το απόλυτο μηδέν μέχρι το +4, είναι μάλλον αμελητέα. Προτίμησε λοιπόν η ομάδα εκείνη να κάνει κατάληψη στο άδειο καφενείο του Πνευματικού Κέντρου. Ο δήμαρχος, που δεν ήταν πάντα δήμαρχος, δικηγόρος στο επάγγελμα, υπέβαλε εναντίον τους μήνυση για κλοπή ηλεκτρικού ρεύματος.
Ακούγεται τρελό και οξύμωρο: μήνυση εναντίον κάποιων ανθρώπων που έκαναν το διάβημα να μπουν σε ένα άδειο δημόσιο κτίριο για να μην πεθάνουν από το κρύο. Έχει όμως τη σημειολογία του: Αν ο άστεγος και ο πεινασμένος πάρει μια πρωτοβουλία και κάνει ένα βήμα, τότε σκουραίνουν τα πράγματα. Πόσο μάλλον αν αυτό το βήμα μοιάζει αποφασιστικό και αποφασισμένο και γίνεται σε αυτό που πολύ απλά ονομάζουμε δημόσιο κτίριο, δημόσια περιουσία ή δημόσιος βίος.