Μεγάλο σάββατο στην κέρκυρα: ο σεισμός, η πρώτη ανάσταση και οι «μπότηδες»

11:25 15/4/2017 - Πηγή: Fimotro

Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου η Κέρκυρα ξυπνά πάντα με ένα «μεγάλο σεισμό». Στις 6:00 το πρωί, στον Ιερό Ναό της Παναγίας των Ξένων, αναβιώνει το έθιμο του τεχνητού σεισμού που προκαλείται με θόρυβο, κούνημα όλων των εικόνων και των καντηλιών. Το έθιμο πραγματοποιείται μετά το τέλος του ‘Αποστόλου’ και αποτελεί αναπαράσταση του σεισμού που περιγράφεται στο Ιερό Ευαγγέλιο, σαν επακόλουθο της Αναστάσεως του Κυρίου.
Στις 9:00 το πρωί γίνεται η περιφορά του Επιταφίου της εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνος. Είναι ο μόνος επιτάφιος

που η περιφορά του γίνεται το Σάββατο. Το έθιμο διατηρείται από το 1574 όταν οι Βενετοί, για λόγους ασφαλείας, απαγόρευσαν στους Ορθοδόξους την περιφορά των Επιταφίων τη Μεγάλη Παρασκευή και επέτρεψαν μόνο τη λιτανεία του Αγίου το Μεγάλο Σάββατο. Έτσι οι Κερκυραίοι από τότε βγάζουν τον Επιτάφιο της εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνος μαζί με το Σεπτό Σκήνωμα του Αγίου, που στη συγκεκριμένη λιτανεία ο Άγιος έχει θέση χοροστατούντος Επισκόπου και πίσω ακολουθεί ο Επιτάφιος. Είναι η αρχαιότερη λιτανεία και η πιο επιβλητική από τις λιτανείες του Αγίου Σπυρίδωνος, που καθιερώθηκε σε ανάμνηση του θαύματος του Αγίου, που –σύμφωνα με την παράδοση- έσωσε τον κερκυραϊκό λαό από τη σιτοδεία. Η πομπή κινείται ρυθμικά με τους πένθιμους ήχους των τριών Φιλαρμονικών της πόλης. Μετά το τέλος της λιτανείας ο Άγιος Σπυρίδωνας θα παραμείνει στη θύρα του μέχρι την Τρίτη του Πάσχα για προσκύνημα.

Οι μπότηδες
Στην Κέρκυρα, η Ανάσταση του Κυρίου γιορτάζεται νωρίς το μεσημέρι, όπου και αναβιώνει το έθιμο «Μπότηδες». Το έθιμο κρατά από την Ενετοκρατία στο νησί. Οι Κερκυραίοι τότε, σύμφωνα με τις ιστορικές αναφορές και τις θρησκευτικές παραδόσεις, λόγω της απαγόρευσης των θρησκευτικών εκδηλώσεων αργά το βράδυ ήταν αναγκασμένοι να γιορτάσουν το Πάσχα νωρίς το μεσημέρι. Έτσι λοιπόν, από τότε έως και σήμερα η λεγόμενη πρώτη Ανάσταση του Κυρίου τιμάται στις 12:00 το μεσημέρι. Μετά το πέρας της Ακολουθίας στη Μητρόπολη, οι καμπάνες χτυπούν χαρμόσυνα και από τα παράθυρα των σπιτιών πέφτουν εκατοντάδες «μπότηδες», πήλινα κανάτια, γεμάτα νερό, με στενό στόμιο και δυο χερούλια στο πλάι για τη μεταφορά τους, δεμένα με κόκκινες κορδέλες. Το εν λόγω έθιμο αποτελεί ένα συνδυασμό ενετικών και ορθόδοξων παραδόσεων ενώ πολλές είναι οι εκδοχές του για το πώς ξεκίνησε. Ως κατάλοιπο της Ενετοκρατίας βρίσκει τις ρίζες του στους Βενετούς καθολικούς που έσπαγαν τις παλιές στάμνες την Πρωτοχρονιά, στη μεγαλύτερη γιορτή τους ως «φόρο» στο νέο χρόνο, προκειμένου να τους φέρει καινούργια αγαθά στο σπιτικό τους. Οι ορθόδοξοι «μετακόμισαν» το έθιμο χρονικά και το μετέφεραν στη δική τους μεγαλύτερη γιορτή, το Πάσχα. Οι Κερκυραίοι αναφέρουν ότι με το σπάσιμο των «μπότηδων» εκδιώκονται τα «μολύσματα», τα κακά και μοχθηρά πνεύματα που έβαζαν σε πειρασμό τους ανθρώπους την προηγούμενη χρονιά, ενώ οι αγρότες πίστευαν ότι η συλλογή των φρέσκων καρπών, απαιτούσαν νέα κανάτια και δοχεία για την αποθήκευση τους με αποτέλεσμα τα παλιά να πετιούνται και, μάλιστα, όσο πιο τελετουργικά, τόσο πιο αποδοτική θα είναι και η νέα συγκομιδή. Σύμφωνα πάντως με τη θρησκευτική παράδοση, το σπάσιμο των «μπότηδων» αναπαριστά με τους κρότους, την οργή για τη προδοσία του Ιούδα. Το μοναδικό αυτό έθιμο συνοδεύουν οι βροντεροί κανονιοβολισμοί που ακούγονται από το Παλιό Φρούριο της Κέρκυρας, αλλά και οι φιλαρμονικές του τόπου που παίζουν θρησκευτικά εμβατήρια. Οι παρευρισκόμενοι στο έθιμο σπεύδουν να μαζέψουν τα κομμάτια από τα σπασμένα πήλινα κανάτια, να τα πάρουν σπίτι τους και να τα φυλάξουν στο εικονοστάσι τους, καθώς σύμφωνα με τους Κερκυραίους φέρουν τύχη και ευημερία.
Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου η Κέρκυρα «σείεται» από τυμπανοκρουσίες, βεγγαλικά και πυροτεχνήματα. Το Άγιο Φως φτάνει στο νησί και ο Μητροπολίτης Κέρκυρας, Νεκτάριος θα το πάει με ένα ειδικό τελετουργικό πρώτα στον Καθολικό Μητροπολιτικό Ναό Duomo, που θα ολοκληρώσει την Ακολουθία της Αναστάσεως στις 11:00 το βράδυ, προκειμένου το εκκλησίασμα να παραστεί στην από κοινού Ορθόδοξη και Καθολική Ανάσταση που θα τελεστεί στο πάλκο της Πάνω Πλατείας Σπιανάδα, τη μεγαλύτερη πλατεία των Βαλκανίων που αναμένεται να γεμίσει και φέτος χιλιάδες κόσμου.-