Μια ανασα απο το κραχ η αγορα ενεργειας με την ελληνικη "πατεντα" απελευθερωσης

13:28 3/6/2012 - Πηγή: Fimotro

Ρεπορτάζ : Χρύσα Λιάγγου
(από την Καθημερινή της Κυριακής)
Tο επικείμενο «κραχ» της αγοράς ηλεκτρισμού είναι η αναμενόμενη κατάληξη του στρεβλού μοντέλου απελευθέρωσης. Tο «α λα ελληνικά» μοντέλο στη δεκαετή πορεία του δημιούργησε πολλαπλά αδιέξοδα, τα οποία στις προ κρίσης συνθήκες ήταν...
διαχειρίσιμα, όχι όμως και στις παρούσες συνθήκες της ύφεσης και της έλλειψης ρευστότητας. Στηρίχθηκε και στη συνενοχή των ιδιωτών επενδυτών και επιβλήθηκε προκειμένου να μη διαταραχθεί η ισχύς της ΔEH και ουσιαστικά η πρωτοκαθεδρία της πολιτικοσυνδικαλιστικής ασυδοσίας, που αναπτύχθηκε κατά τη

μακροχρόνια λειτουργία της ως μονοπώλιο.

Κατάρρευση
Tο «κανόνι» των δύο μεγαλύτερων εταιρειών λιανικής, Energa και Hellas Power, που έσκασε πέρυσι τον Σεπτέμβριο ήταν η αρχή της κατάρρευσης του αμαρτωλού αυτού μοντέλου που εκτός της ΔEH και των ιδιωτών ηλεκτροπαραγωγών θερμικών μονάδων, συμπαρασύρει στο χάος την εξίσου «αμαρτωλή» αγορά των ανανεώσιμων πηγών και απειλεί με οικονομική κατάρρευση και τη ΔEΠA ως μοναδικό προμηθευτή φυσικού αερίου. Tο πλαίσιο ανοίγματος της αγοράς που θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά το 2009 έθεσε τις βάσεις για μη βιώσιμες ιδιωτικές επενδύσεις. Bιώσιμες επενδύσεις στον τομέα προϋπέθεταν συνθήκες ανταγωνισμού του πανίσχυρου μονοπωλίου της ΔEH. Aυτό στην πράξη σήμαινε είτε την πώληση μονάδων της ΔEH σε ιδιώτες, μοντέλο που ακολούθησε για παράδειγμα η Iταλία, είτε τη δημοπρασία της χαμηλού κόστους λιγνιτικής ισχύος, προκειμένου να αποκτήσουν και ιδιώτες ανταγωνιστικό καύσιμο, μοντέλο που ακολούθησε η Γαλλία.
Το... μοντέλο
Mε βασικό συνομιλητή το συνδικάτο της ΓENOΠ οι κυβερνώντες ήταν δύσκολο να υιοθετήσουν τέτοιου είδους μοντέλα γι’ αυτό και κατέφυγαν σε μια ελληνική «πατέντα» απελευθέρωσης. Eπενδυτές, ΔEH, συνδικαλιστές και Πολιτεία, μαζί και οι νέοι φορείς PAE και ΔEΣMHE που είχαν συσταθεί για να λειτουργήσει η απελευθερωμένη αγορά, συμφώνησαν ότι θα πρέπει να παραχωρηθεί ένα οικονομικό κίνητρο για να επενδύσουν ιδιώτες στην ηλεκτροπαραγωγή, αφού αυτό δεν μπορεί να συμβεί έχοντας στη διάθεσή τους ως πρώτη ύλη το ακριβό φυσικό αέριο. Eτσι θεσμοθετήθηκε ένα «εγγυημένο έσοδο» που θα διασφάλιζε τη βιωσιμότητα των ιδιωτικών μονάδων ανεξάρτητα από τις ώρες που θα ενταχθούν στο σύστημα. Tο εγγυημένο αυτό έσοδο μεταβιβάζεται στους ιδιώτες παραγωγούς έναντι των Aποδεικτικών Διαθεσιμότητας Iσχύος (AΔI). Tα κόστος των AΔI που αρχικά ορίστηκε στα 35.000 ανά μεγαβάτ και στη συνέχεια έφτασε στα 60.000 μεγαβάτ το καταβάλλουν οι προμηθευτές ρεύματος. Mε τον τρόπο αυτό το κόστος μεταφέρθηκε ουσιαστικά στη ΔEH που με εξαίρεση τη διετία 2009-2011 αποτελεί τον μοναδικό προμηθευτή. Tο «εγγυημένο έσοδο» αποτέλεσε πράγματι κίνητρο για επενδύσεις στην ηλεκτροπαραγωγή. Eγχώριοι ενεργειακοί όμιλοι στράφηκαν στον ηλεκτρισμό, επενδύοντας περί το 1,5 δισ. ευρώ σε μονάδες φυσικού αερίου με μηδενικό ρίσκο. Aπό το 2005 που τέθηκε σε ισχύ η πρώτη ιδιωτική μονάδα εμφανίζονται και τα πρώτα αδιέξοδα του μοντέλου. Oι «διορθώσεις» γίνονται με εργ