Το αινιγμα της σκαλας στην αμφιπολη...

18:06 11/11/2014 - Πηγή: Fimotro

Με τις επίσημες πηγές να τηρούν σιγή Σφιγγός κυλούν οι ώρες έως την ενημέρωση για την πρόοδο της ανασκαφής, η οποία θα γίνει την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου και ώρα 13:00, στο μουσείο της Αμφίπολης. Παράλληλα, ανεπισήμως ...
διαψεύδεται κατηγορηματικά η πιο πρόσφατη από τις φήμες που κυκλοφόρησαν σχετικά με το ταφικό μνημείο, ότι δηλαδή βρέθηκαν σκαλοπάτια που οδηγούν σε υπόγειο χώρο, κάτω από το τεχνητό, παραλληλόγραμμο όρυγμα του τρίτου θαλάμου.

Επίσης, με αφορμή τις δηλώσεις που έκανε στο Πρώτο Θέμα της προηγούμενης Κυριακής η Ισραηλινή αρχαιολόγος Ορίτ Πελέγκ περί ιδεολογικών και πολιτικών

προσδοκιών γύρω από τα ευρήματα της Αμφίπολης, προσδοκίες που μόνο οι Έλληνες επέλεξαν να έχουν αντιθέτως με όλο τον υπόλοιπο κόσμο που απολαμβάνει τις αμιγώς αρχαιολογικές αποκαλύψεις από ένα εξαιρετικό μνημείο, αναμένεται δυναμικός σχολιασμός επί του ζητήματος στην συνέντευξη τύπου της Τετάρτης. Η γραμμή που θα τονιστεί με έμφαση, είναι ότι το υπουργείο και οι εκπρόσωποί του, ουδέποτε αποπειράθηκαν να δημιουργήσουν προσμονή για συγκεκριμένες προσωπικότητες ή ευρήματα. Όσο για το ότι οι εκάστοτε δηλώσεις της επικεφαλής ανασκαφέως, κας Κατερίνας Περιστέρη πυροδότησαν, άθελά της, την υπερβολή, όπως πχ η πάγια θέση της ότι το μνημείο στον Τύμβο Καστά ήταν προφανώς αφιερωμένο σε κάποιο επιφανέστατο πρόσωπο, χαρακτηρίζεται ως παρενέργεια του έντονου γενικού ενδιαφέροντος και όχι ως εσκεμμένη επικοινωνιακή στρατηγική.

Εν τω μεταξύ, πολύ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η τελευταία δημόσια τοποθέτηση της, γνωστής πλέον, Αμερικανίδας αρχαιολόγου Ντόροθι Κινγκ, τόσο για το ζήτημα της όποιας πολιτικής εκμετάλλευσης των ανασκαφών στην Αμφίπολη, τη σχέση του μνημείου με τον Μέγα Αλέξανδρο, τον θετικό για την Ελλάδα ρόλο που διαδραμάτισε η λεηλασία του Παρθενώνα από τον Έλγιν όσο και τις ιστορικά παράλογες και αβάσιμες αξιώσεις των Σκοπιανών να οικειοποιηθούν την αρχαία δόξα -και κυρίως την ονομασία- της Μακεδονίας.

Συγκεκριμένα, η Ντόροθι Κινγκ γράφει ότι «οι αρχαίοι ανήγειραν μνημεία και τοποθετούσαν αγάλματα στο πλαίσιο προπαγανδιστικών εκστρατειών. Τόσο η ιστορία όσο και η αρχαιολογία ανέκαθεν υπήρξαν κομμάτι της ταυτότητας ενός έθνους. Εξακολουθούν, δε, να χρησιμοποιούνται για προπαγανδιστικούς σκοπούς έως σήμερα. Κάποιες φορές αυτό είναι κακό, κάποιες φορές καλό.

»Τα γλυπτά του Παρθενώνα που ο Έλγιν μετέφερε στο Λονδίνο διαδραμάτισαν ρόλο πρώτης τάξεως πρεσβευτών για λογαριασμό των Ελλήνων στην αρχή του 19ου αιώνα. Βοήθησαν στο να καταλάβουν όλοι τελικά ότι η ρωμαϊκή αρχιτεκτονική δεν ήταν ανώτερη της αρχαιοελληνικής, αντιθέτως, μάλιστα, ότι οι Ρωμαίοι είχαν αντιγράψει τους Έλληνες. Ο ελληνικός πολιτισμός, ο οποίος παρέμεινε επί ένα τεράστιο χρονικό διάστημα κρυμμένος εξαιτίας της οθωμανικής κατάκτησης, ήταν άξιος θαυμασμού. Αυτό οδήγησε απευθείας στη διαμόρφωση ενός φιλελληνικού ρεύματος, χάρη στο οποίο συγκεντρώθηκαν κεφάλαια για την υποστήριξη του αγώνα των Ελλήνων για την ανεξαρτησία. Όποια και εάν είναι η άποψη που μπορεί να έχει ο καθένας σήμερα για τον Έλγιν, την εποχή που εκείνος έδρασε, οι ενέργειές του οδήγησαν απευθείας στο να συγκεντρωθούν τα χρήματα με τα οποία αγοράστηκαν όπλα, γεγονός που συνέβαλε στην απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Οθωμανούς.

» Προφανώς, δεν είναι κάθε προπαγάνδα απαραιτήτως καλή ή ιστορικά τεκμηριωμένη. Η ονομασία "Ρουμανία", για παράδειγμα, σημαίνει "γη των Ρωμαίων", παρόλο που η συγκεκριμένη περιοχή ήταν απλώς μία από τις πάμπολλες που είχαν κατακτήσει οι Ρωμαίοι, χωρίς ουδέποτε να τη θεωρήσουν πατρίδα και βάση τους. Τα Σκόπια είχαν διάφορες ονομασίες στην Αρχαιότητα, ποτέ όμως το "Μακεδονία" δεν ήταν μία από αυτές. Θα πρέπει να παραδεχτεί κάποιος ότι οι αρχαίοι Μακεδόνες κατέκτησαν τη χώρα των σημερινών Σκοπίων, όμως ο Μέγας Αλέξανδρος κατέκτησε επίσης το σύγχρονο Ιράν και το Αφγανιστάν. Ωστόσο, καμία από αυτές τις χώρες δεν ισχυρίστηκε ότι υπήρξε τμήμα της αρχαίας Μακεδονίας!

» Εκτός από τις γελοίες θεωρίες ότι το μνημείο της Αμφίπολης δημιουργήθηκε από Ρωμαίους, ότι η κα Περιστέρη και οι ταλαντούχοι άνθρωποι που την πλαισιώνουν κάνουν κακή ανασκαφή, τώρα έχουμε και κατηγορίες ότι η Αμφίπολη χρησιμοποιείται για πολιτική προπαγάνδα. Όμως, ακόμη και εάν αυτό είναι αλήθεια, ποιον πειράζει; Κανέναν. Όλοι γνωρίζουν το επί αιώνες μεγαλείο των Αθηνών και τώρα οι προβολείς μετατοπίζονται κάπως από την Αθήνα στην αρχαία δόξα της Μακεδονίας. Οι Μακεδόνες δεν εμφανίστηκαν από το πουθενά στο προσκήνιο της ιστορίας με τον Φίλιππο Β' και δεν έλαμψαν μόνο χάρη στον Μέγα Αλέξανδρο.

» Μία από τις πιο σπουδαίες νίκες τους, ήταν η ισοπέδωση του περσικού στρατού από τον Αλέξανδρο Α' στην Αμφίπολη. Ο Ευρυπίδης πέρασε καιρό στη βασιλική αυλή της Μακεδονίας, συνθέτοντας αρκετά από τα έργα του πριν πεθάνει το 406 π.Χ. -όπως έγινε και με αρκετές άλλες προσωπικότητες της διανόησης και της τέχνης της αρχαιότητας. Ο Μέγας Αλέξανδρος είχε αυτού του είδους τις καταβολές, ήταν προϊόν αυτού του περιβάλλοντος.

» Πολλά αρχαιοελληνικά μνημεία ανεγέρθηκαν για να επιδείξουν την πολιτική ισχύ και να επιτελέσουν προπαγανδιστικούς σκοπούς. Ο Παρθενώνας πχ αποτυπώνει τους πανηγυρισμούς για τη νίκη στη Μάχη του Μαραθώνα και την ελληνική ανωτερότητα σε σχέση με τους Πέρσες, χάρη στην οποίαν νίκησαν.

» Όποιος και εάν ήταν αυτός που έκτισε το μνημείο στον Τύμβο Καστά, μετέδωσε με έμφαση μια σειρά από πολιτικά μηνύματα. Οι κολοσσιαίες διαστάσεις παραπέμπουν, καταφανώς, στην πρόθεση να φανεί ότι εκεί ήταν θαμμένο ένα από τα πιο σημαντικά πρόσωπα του κόσμου. Οι Σφίγγες ήταν αφ' ενός σύμβολο της Αμφίπολης και χρησιμοποιούνταν στα νομίσματα της πόλης, αφ' ετέρου όμως συνδέονταν, κατά πάσα βεβαιότητα, με τον Αλέξανδρο κατά την περίοδο του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αυγούστου.

» Ο κυκλικός περίβολος ήταν πιο σπάνιος και πιο δύσκολο να κατασκευαστεί από ένα τετράγωνο, πράγμα που σημαίνει ότι η πρόθεση πίσω από τη σχεδίασή του ήταν η επίδειξη της τελευταίας λέξης των τεχνικών δυνατοτήτων για εκείνη την εποχή. Σχεδόν τα πάντα στην Αμφίπολη συμβόλιζαν κάτι και, είτε το μνημείο προοριζόταν για τον Μέγα Αλέξανδρο, είτε για κάποιον εξίσου ισχυρό με εκείνον, το μνημείο ήταν επί της ουσίας ένα εξαίρετο προπαγανδιστικό έργο.

» Δυστυχώς η Ελλάδα πασχίζει να ξεπεράσει την οικονομική κρίση και, κατά τη διάρκεια των προηγούμενων δεκαετιών, δεν χρηματοδοτούνταν όλες οι αρχαιολογικές ανασκαφές όσο καλύτερα θα γινόταν σε έναν ιδανικό κόσμο -όχι ότι αυτό γίνεται σε άλλες χώρες ή ότι θα επιτευχθεί ποτέ. Εάν όμως οι ειδήσεις για σπουδαίες αποκαλύψεις που γίνονται στην Αμφίπολη ανεβάζουν το ηθικό του λαού, δίνοντάς του την ευκαιρία να νιώθει υπερηφάνεια για κάτι, τότε αυτό γιατί να είναι κάτι κακό;

» Η τέχνη ανέκαθεν χρησιμοποιήθηκε σαν μέσον προπαγάνδας. Αυτό όμως δεν είναι πάντα κάτι αρνητικό».