Έτσι μπορεί να τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία: Οδηγός των New York Times

11:52 19/2/2025 - Πηγή: NewsIt

Θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία; Και πώς μπορεί να γίνει; Ο Ντόναλντ Τραμπ πριν ακόμη από την επιστροφή του στο Λευκό Οίκο έλεγε ότι θα τερματίσει τον πόλεμο της Ουκρανίας και μάλιστα σε ένα 24ωρο. Και μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, για δεύτερη φορά, Αμερικανοί και Ρώσοι αξιωματούχοι έκατσαν στο ίδιο τραπέζι κι έκαναν τις πρώτες συνομιλίες, στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, για ένα ενδεχόμενο ειρηνευτικό σχέδιο που θα έβαζε τέλος στην αιματηρή σύρραξη των τελευταίων 3 ετών, αφήνοντας στην… απέξω την Ουκρανία και την ΕΕ.

Μετά από περισσότερες από 4 ώρες

συνομιλιών, προέκυψε ότι και οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι θα πρέπει να διεξαχθούν εκλογές στην Ουκρανία πριν από την επίτευξη οριστικής ειρηνευτικής συμφωνίας. Ο ίδιος ο Τραμπ κατηγόρησε την Ουκρανία για τον πόλεμο και ζητά εκλογές στη χώρα πιέζοντας ασφυκτικά τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Η πρόταση εγείρει ανησυχίες ότι η Ρωσία θα χρησιμοποιήσει τις κάλπες για να διώξει τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατά τη διάρκεια του πολέμου και να εγκαταστήσει έναν φιλο-Πούτιν υποψήφιο που θα συμφωνήσει σε ειρηνευτικούς όρους ευνοϊκούς για τη Μόσχα.

Η απόφαση των ΗΠΑ και της Ρωσίας να «θέσουν τα θεμέλια» για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία σηματοδοτεί μια δυνητικά σημαντική καμπή μετά από τρία χρόνια ενός αιματηρού και άκρως καταστροφικού πολέμου χωρίς αυτό να συνεπάγεται και το τέλος του πολέμου.

Πολλοί αμφιβάλλουν ότι ο Πούτιν θα διαπραγματευτεί καλή τη πίστη, ενώ η Ευρώπη και η Ουκρανία φοβούνται ότι ο Τραμπ θα μπει στον πειρασμό να συνάψει συμφωνία με το Κρεμλίνο χωρίς να τους υπολογίσει.

Οι New York Times παραθέτουν ένα οδηγό, που εξηγεί βήμα προς βήμα το πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί η πολυπόθητη συμφωνία και τι ενδέχεται να περιλαμβάνει.

Αυτή τη στιγμή, η Ουκρανία έχει λίγες επιλογές για να ανατρέψει τις πρόσφατες επιτυχίες της Ρωσίας στο πεδίο της μάχης. Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε συμφωνία είναι πιθανό να περιλαμβάνει επώδυνες παραχωρήσεις από την πλευρά της Ουκρανίας, κάτι που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ανταμοιβή του Τραμπ προς την επιθετικότητα του Ρώσου Προέδρου. Σημαίνει επίσης ότι η Ρωσία σχεδόν σίγουρα θα επιδιώξει μια σκληρή διαπραγμάτευση.

Ωστόσο, ο Πούτιν μπορεί να έχει και δικά του κίνητρα για να επιδιώξει μια συμφωνία. Η ρωσική οικονομία κινδυνεύει από ανεξέλεγκτο πληθωρισμό λόγω των τεράστιων δαπανών για τον πόλεμο, ενώ ο στρατός υφίσταται περίπου 1.000 ή και περισσότερες απώλειες ημερησίως. Επιπλέον, μια διευθέτηση του ζητήματος της Ουκρανίας θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για τη μείωση των δυτικών κυρώσεων.

Παρ’ όλα αυτά, η Ρωσία και η Ουκρανία σημείωσαν πρόοδο προς την επίτευξη συμφωνίας την τελευταία φορά που διαπραγματεύτηκαν απευθείας, την άνοιξη του 2022. Και ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι είναι εφικτή μια συμφωνία που θα ικανοποιεί τον Πούτιν, διατηρώντας παράλληλα κάποια μορφή κυριαρχίας και ασφάλειας για την Ουκρανία, σημειώνει το δημοσίευμα. 

Οι διαπραγματευτές

Η κυβέρνηση Μπάιντεν προσπάθησε να απομονώσει τη Ρωσία διπλωματικά και επέμενε ότι οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις για την τύχη της Ουκρανίας έπρεπε να συμπεριλαμβάνουν τους Ουκρανούς. Ο Τραμπ απομακρύνθηκε από αυτή την προσέγγιση, όταν στις 12 Φεβρουαρίου τηλεφώνησε στον Πούτιν και συμφώνησαν οι δύο πλευρές να τα πουν μεταξύ τους. Μόνο εκ των υστέρων ενημέρωσε τον Ζελένσκι.

Τώρα, λοιπόν, είναι η Ουκρανία που φαίνεται απομονωμένη, με τον Ουκρανό πρόεδρο να μην συμμετέχει καν στις συζητήσεις αυτή την εβδομάδα μεταξύ των κορυφαίων του Τραμπ και Ρώσων ομολόγων τους στη Σαουδική Αραβία.

H Ευρώπη είναι επίσης… στην απ’ έξω» – παρόλο που η συνολική βοήθεια της στην Ουκρανία από την αρχή του πολέμου (περίπου 140 δισεκατομμύρια δολάρια) είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ο Τραμπ είπε ότι «μάλλον» θα συναντούσε τον Πούτιν στη Σαουδική Αραβία σύντομα. Το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Τουρκία έχουν ήδη μεσολαβήσει μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας σε θέματα όπως οι ανταλλαγές κρατουμένων και η ναυσιπλοΐα στη Μαύρη Θάλασσα.

Τα υπό διεκδίκηση εδάφη

H Ουκρανία έχει δηλώσει ότι δεν θα αναγνωρίσει ποτέ καμία αλλαγή στα σύνορά της. Η Ρωσία δεν διεκδικεί μόνο το περίπου 20% της χώρας που ήδη ελέγχει, αλλά και μια έκταση γης που κατέχεται από την Ουκρανία σε 4 περιοχές, τις οποίες δεν ελέγχει πλήρως.

Ένας πιθανός συμβιβασμός ισούται με παύση των εχθροπραξιών.

Μια γυναίκα περπατά σε έναν χιονισμένο δρόμο, εν μέσω της επίθεσης της Ρωσίας στο Κίεβο / REUTERS / Alina Smutko

Η Ρωσία διατηρεί τον έλεγχο των εδαφών που έχει ήδη καταλάβει και σταματά να μάχεται για περισσότερα. Η Ουκρανία και η Δύση δεν αναγνωρίζουν επίσημα την προσάρτησή τους από τη Ρωσία, παρόλο που η Μόσχα διατηρεί τις ευρύτερες εδαφικές της διεκδικήσεις. Μια συμφωνία θα μπορούσε να ορίζει ότι οι εδαφικές διαφορές θα επιλυθούν ειρηνικά κάποια στιγμή στο μέλλον – παραδείγματος χάρη σε 10 ή 15 χρόνια, όπως πρότειναν οι Ουκρανοί διαπραγματευτές για το καθεστώς της Κριμαίας στις ειρηνευτικές συνομιλίες του 2022.

Στον αντίποδα, η Ουκρανία εξακολουθεί να κατέχει περίπου 200 τετραγωνικά μίλια εδάφους στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας. Η Ρωσία έχει απορρίψει την ιδέα ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτή τη γη ως διαπραγματευτικό χαρτί σε οποιεσδήποτε μελλοντικές συνομιλίες, αλλά ίσως βρει τρόπο να το κάνει. 

Τι θα γίνει με την ένταξη σε ΝΑΤΟ και ΕΕ

Κι ενώ η Ουκρανία θέλει να διεκδικήσει εκ νέου τα εδάφη της που έχει καταλάβει η Ρωσία, κατέστησε ακόμα σαφές ότι η μελλοντική ασφάλειά της είναι εξίσου σημαντική. Στο πλαίσιο αυτό, η Ουκρανία περιγράφει την ένταξη στο ΝΑΤΟ ως «κλειδί» – κάτι που η Ρωσία από την άλλη χαρακτηρίζει ως υπαρξιακή απειλή για τη δική της ασφάλεια.

Το να μείνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ένταξης της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά όχι στο ΝΑΤΟ, θα μπορούσε να παρουσιαστεί ως συμβιβασμός. Πριν αποτύχουν οι ειρηνευτικές συνομιλίες του 2022, οι Ρώσοι διαπραγματευτές συμφώνησαν στο προσχέδιο της συνθήκης στο οποίο γινόταν αναφορά για «πιθανή ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ».

Χωρίς ένταξη στο ΝΑΤΟ, ο Ζελένσκι ζήτησε την ανάπτυξη 200.000 ξένων στρατευμάτων στην Ουκρανία για να διασφαλίσει οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός. Οι αναλυτές λένε ότι η Δύση δεν μπορεί να παρέχει τόσο μεγάλη δύναμη. Ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, δήλωσε την Κυριακή ότι είναι διατεθειμένος να στείλει βρετανικά στρατεύματα στην Ουκρανία εάν υπάρξει συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία και εφόσον θεωρηθεί απαραίτητο για να εγγυηθούν την ασφάλεια του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρώπης.

Αλλά η Ρωσία θέλει τις δικές της «εγγυήσεις ασφαλείας» ότι η Ουκρανία δεν θα προσπαθήσει να ανοικοδομήσει τη στρατιωτική της ικανότητα και να ανακαταλάβει τη κατεχόμενη από τη Ρωσία γη. Ως εκ τούτου, θέλει να περιορίσει το μέγεθος του στρατού της Ουκρανίας και να απαγορεύσει τα ξένα στρατεύματα από τη χώρα.

Αυτή θεωρείται ευρέως ως η πιο δύσκολη πτυχή οποιασδήποτε διαπραγμάτευσης. Μια ομάδα εμπειρογνωμόνων που ειδικεύεται στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, έχει συντάξει μια πιθανή συμφωνία που προβλέπει έναν συμβιβασμό: ανάπτυξη μιας μικρής διεθνούς δύναμης 7.500 ενστόλων από χώρες αποδεκτές τόσο από τη Ρωσία όσο και από την Ουκρανία για να διατηρηθεί η ειρήνη στην πρώτη γραμμή.

Η πρόταση προβλέπει άμεσες κυρώσεις σε κάθε πλευρά εάν ξαναρχίσει εχθροπραξίες. Θα επιτρέψει, επίσης, στην Ουκρανία να διεξάγει περιορισμένες κοινές ασκήσεις με άλλες χώρες και να συνεργάζεται μαζί τους για την παραγωγή όπλων και τη στρατιωτική εκπαίδευση.

Δεν θα υπάρχει μόνιμη ανάπτυξη ξένων στρατευμάτων, αλλά η Ουκρανία θα μπορούσε να φιλοξενήσει μικρό αριθμό τεχνικού προσωπικού. Και σε αυτή την περίπτωση το Κίεβο πρέπει να συμφωνήσει με την απαγόρευση πυραύλων με βεληνεκές άνω των 155 μιλίων.

Ο Ουκρανός Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι συνομιλεί με στρατιώτες κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του σε στρατιωτικό πεδίο εκπαίδευσης / Jens Buttner / Pool via REUTERS / File PhotoΟι… λεπτομέρειες της εκεχειρίας

Η βιωσιμότητα οποιασδήποτε ειρήνης θα μπορούσε να εξαρτηθεί από τις λεπτομέρειες μιας συμφωνίας εκεχειρίας.

Ο Τόμας Γκρέμινγκερ, πρώην Ελβετός διπλωμάτης που συμμετείχε στην παρακολούθηση της εκεχειρίας στην ανατολική Ουκρανία μετά το 2015, επισημαίνει τρία βασικά ζητήματα.

Το πρώτο είναι η συμφωνία για τη «γραμμή επαφής» που θα χωρίζει τα ρωσικά από τα ουκρανικά ελεγχόμενα εδάφη. Δεύτερον, θα χρειαστεί μια «ζώνη αποδέσμευσης» ή ουδέτερη περιοχή μεταξύ των αντίπαλων δυνάμεων, ώστε να αποτραπούν τυχαίοι πυροβολισμοί ή παρεξηγήσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σύγκρουση. Τρίτον, σύμφωνα με τον ίδιο, θα πρέπει να υπάρχει ένας μηχανισμός που θα διασφαλίζει ότι και οι δύο πλευρές τηρούν την εκεχειρία.

Η διατύπωση στις συμφωνίες θα μπορούσε να αποδειχθεί «καθοριστική για το αν η εκεχειρία θα διατηρηθεί» τόνισε.

Ο Πούτιν ισχυρίζεται ότι ο πόλεμος του δεν αφορά μόνο την Ουκρανία και με τον τρόπο του θέλει να αναγκάσει τη Δύση να αποδεχθεί μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη.

Εβδομάδες πριν από την εισβολή, υπέβαλε τελεσίγραφο απαιτώντας από το ΝΑΤΟ να σταματήσει να επεκτείνεται προς τα ανατολικά και να αποσυρθεί από μεγάλο μέρος της Ευρώπης. Και στο τηλεφώνημά του στις 12 Φεβρουαρίου με τον Τραμπ, προειδοποίησε για «την ανάγκη να εξαλειφθούν οι βαθύτερες αιτίες της σύγκρουσης». Αυτό σημαίνει ότι η Ρωσία είναι πιθανό να έχει απαιτήσεις που υπερβαίνουν κατά πολύ τη μοίρα της ίδιας της Ουκρανίας.

Αλλά μια υποχώρηση του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη θα αυξήσει τον κίνδυνο μιας ρωσικής εισβολής σε περιοχές όπως η Πολωνία και η Βαλτική. Ο Τραμπ, πάντως, μπορεί να είναι θετικός σε μια τέτοια συμφωνία, δεδομένου του σκεπτικισμού του για την ανάπτυξη αμερικανικών δυνάμεων στο εξωτερικό.

Όλα αυτά θα οδηγήσουν σε μια απίστευτα περίπλοκη διαπραγμάτευση. Ο Πούτιν έχει επίσης απαιτήσεις που ξεπερνούν το έδαφος και την ασφάλεια. Στις ειρηνευτικές συνομιλίες του 2022, οι Ρώσοι διαπραγματευτές προσπάθησαν να αφαιρέσουν την ουκρανική ταυτότητα, απαιτώντας από τη χώρα να κάνει τα ρωσικά επίσημη γλώσσα και να απαγορεύσει την ονοματοδοσία τοποθεσιών από Ουκρανούς μαχητές.

Ο Πούτιν θα μπορούσε επίσης να επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί το ουκρανικό για να αποσπάσει άλλα οφέλη από τον Τραμπ, όπως την άρση των κυρώσεων. Ωστόσο, σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, αυτό που μπορεί να αποτελεί το μεγαλύτερο κίνητρό του για μια συμφωνία είναι η επιθυμία του για μια ευρύτερη στρατηγική συμφωνία με την Ουάσινγκτον.

To άρθρο Έτσι μπορεί να τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία: Οδηγός των New York Times δημοσιεύτηκε στο NewsIT .