Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη

17:27 13/4/2020 - Πηγή: NewsIt

Έχω κάποια ερωτήματα. Γιατί όλες οι χώρες της Ευρώπης επεδίωξαν να γίνουν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Σε τι αποσκοπούσαν; Και τι ακριβώς αντιπροσωπεύει η ΕΕ σήμερα για τις χώρες-μέλη της;

Όλες οι Ευρωπαϊκές χώρες υπέβαλαν αίτημα να εισδοχής τους στην ΕΕ, θεωρώντας ότι η συμμετοχή τους σε αυτή θα επέφερε σημαντικά πλεονεκτήματα στις Οικονομίες τους και την ανάπτυξή τους. Και δεν μιλούμε απλώς για ένα «αίτημα», μιλούμε για τον «διακαή πόθο» τους να γίνουν αποδεκτές και να τύχουν των σημαντικών προνομίων

που απολαμβάνουν τα μέλη της ΕΕ.

Η ιδέα ήταν ότι οι πλέον προηγμένες χώρες της ΕΕ θα βοηθούσαν τις «μικρότερες» να αναπτυχθούν και να πλησιάσουν περισσότερο τις «μεγαλύτερες». Έτσι σχεδιάστηκε στις Βρυξέλλες ένα ολόκληρο σύστημα «προγραμμάτων» ενίσχυσης των ασθενέστερων οικονομιών με στόχο την περιβόητη «Συνοχή», όπως ονομάστηκε αυτή η πολιτική.

Σύμφωνα με αυτή την πολιτική, όλες οι χώρες θα συνεισέφεραν μεν πόρους σε ένα κοινό ταμείο αλλά οι μικρότερες θα λάμβαναν σημαντικές χρηματοδοτήσεις, αναλογικά υψηλότερες από εκείνες των μεγάλων χωρών. Και αυτό έγινε επί σειρά ετών, με αποτέλεσμα να γίνουν σημαντικά έργα υποδομής και να χρηματοδοτηθούν αναπτυξιακές πρωτοβουλίες και δράσεις σε όλες τις χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.

Για ένα μεγάλο διάστημα, οι εθνικές κυβερνήσεις εκμεταλλεύθηκαν αυτές τις δυνατότητες και έκαναν σημαντικά βήματα προόδου, χάρις στην εισροή κεφαλαίων από την ΕΕ. Ταυτόχρονα, η θέσπιση του Ευρώ, έδωσε σε αυτές τις χώρες τη δυνατότητα εξόδου στις Αγορές για να λάβουν επιπλέον κεφάλαια, δανειζόμενες εύκολα λόγω αυτού του «σκληρού» νομίσματος.

Τα πράγματα πήγαιναν καλά, μέχρις ότου σταμάτησαν να πηγαίνουν τόσο καλά. Ο υπερδανεισμός από τη μία και η ύφεση της Οικονομίας διεθνώς από την άλλη, έφερε τα πράγματα σε εξαιρετικά δυσμενή θέση, κυρίως για τις ασθενέστερες Οικονομίες, όπως η Ελλάδα.

Τότε ήταν που – μεταξύ αίτησης και απαίτησης – αναφέρθηκε για πρώτη φορά η λέξη «Αλληλεγγύη». Η υπό κατάρρευση Ελληνική Οικονομία, με άμεσο τον κίνδυνο της πτώχευσης, οδήγησε πολλούς να απαιτήσουν από την ΕΕ να λύσει εκείνη το πρόβλημα, επιδεικνύοντας πνεύμα αλληλεγγύης. Δηλαδή, με άλλα λόγια, να εξασφαλίσει τα απαραίτητα κεφάλαια που χρειαζόταν η χώρα, τα οποία η ίδια δεν μπορούσε να αντλήσει από τις Αγορές. Η απαίτηση για αλληλεγγύη έφθασε μέχρι και την απειλή εξόδου από την Ευρωζώνη!

Βεβαίως, οι απειλές δεν «έπιασαν».

Η Γερμανία και άλλες «βόρειες» χώρες αρνήθηκαν να κάνουν και άλλα «δώρα» σε μια χώρα που διαχειρίστηκε τόσο άσχημα την Οικονομία της επί τόσα χρόνια. Το τι συνέβη στη συνέχεια είναι γνωστό σε όλους μας.

Σήμερα, μια επιδημική λαίλαπα φέρνει τη χώρα μας, όπως και πολλές άλλες, σε εξαιρετικά δυσχερή θέση για να αντιμετωπίσει μόνη της μια νέα οικονομική καταστροφή λόγω της πανδημίας. Και μάλιστα τη στιγμή που δεν έχει καλά-καλά περάσει η προηγούμενη. Έτσι, εμφανίστηκε και πάλι στο προσκήνιο η γνωστή κραυγή: Αλληλεγγύη!

Αλλά, όταν ζητάμε αλληλεγγύη, σε ποιόν αναφερόμαστε και ποιόν υπονοούμε; Την Ευρώπη αόριστα ή τους μηχανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Ή μήπως εννοούμε τη Γερμανία και κάνα δυό άλλες χώρες του Βορρά; Το ταμείο της ΕΕ είναι περιορισμένο για να αντιμετωπίσουν όλες οι χώρες την πανδημία και τις συνέπειές της στις Οικονομίες τους. Άρα; Εκείνο που πράγματι εννοούμε είναι να βοηθήσουν οι Γερμανοί, οι Ολλανδοί και κάποιοι άλλοι, για να σωθούν οι ασθενέστερες Οικονομίες. Αυτή είναι η αλήθεια.

Να σημειωθεί εδώ ότι, ακόμη και τα Ευρώ στο υπάρχον ταμείο της ΕΕ είναι κυρίως Γερμανικά Ευρώ, έτσι κι αλλιώς. Εάν κάποιες χώρες έχουν ανάγκη για περισσότερα κεφάλαια, υπάρχουν συγκεκριμένοι μηχανισμοί της ίδιας της ΕΕ, από τους οποίους μπορούν να αντληθούν αυτά. Όχι ανεπιστρεπτί αλλά με κάποιους όρους και προϋποθέσεις. Πάντως, όχι «δανεικά και αγύριστα».

Αυτό ισχυρίζεται η Γερμανία, που όλοι – ακόμη και η υπερχρεωμένη Ιταλία – την κατηγορούν μονίμως για αδιαλλαξία και «αντι-ευρωπαϊκό» πνεύμα. Τελικά, τίθεται ευλόγως το ερώτημα: Μήπως αυτή η μονομερής «αλληλεγγύη» ήταν τελικά το κίνητρο που ώθησε όλες τις χώρες να γίνουν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

Χωρίς αμφιβολία, η Γερμανία είναι η ισχυρότερη Οικονομία της Ευρώπης και όχι μόνο. Είναι επίσης βέβαιο ότι η Οικονομία της, σε μεγάλο βαθμό, βασίζεται στις εξαγωγές της προς τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ. Όμως, αυτή η οικονομική ισχύς της Γερμανίας είναι που κρατά το Ευρώ ψηλά και επιτρέπει σε πολλές χώρες της Ευρώπης να βγαίνουν στις Αγορές και να δανείζονται ακόμη με σχετικά χαμηλά και αποδεκτά επιτόκια.

Και για να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους, δεν είναι δυνατόν να απαιτείται από μία χώρα να λύνει μονίμως τα οικονομικά προβλήματα μιας ολόκληρης ηπείρου και να συγκεντρώνει τα βέλη όλων των υπολοίπων όταν δεν συναινεί σε αυτή την απαίτηση.

Σίγουρα πρέπει η Γερμανία να συμπεριφερθεί ως γνήσιος εταίρος και να διευκολύνει μέσα από διαδικασίες όσους δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την δύσκολη κατάσταση. Και σε ένα βαθμό οφείλει να το πράξει, δεδομένου ότι η οικονομία της βασίζεται κυρίως στις εξαγωγές της στην Ευρωπαϊκή Αγορά. Αλλά είναι επίσης βέβαιο ότι και οι διαρκώς «δυσανασχετούντες» εταίροι της πρέπει κάποια στιγμή να αντιληφθούν ότι κάτι δεν κάνουν καλά με τη διαχείριση της Οικονομίας τους.

Πρέπει να συνειδητοποιηθεί ότι το «Ευρωπαϊκό Όραμα» δεν ήταν – ούτε και μπορεί να είναι – να στηρίζονται συνεχώς οι «κάτω» από τους «πάνω» ή οι «νότιοι» από τους «βόρειους». Η ιδέα ήταν να εξελιχθούν σταδιακά όλες οι χώρες, στηριζόμενες μεν από τις «μεγάλες», αλλά ακολουθώντας οικονομικές πολιτικές σύμφωνα με τους Ευρωπαϊκούς κανόνες. Και όλοι γνωρίζουμε ότι – από ορισμένες χώρες, με πρώτη και καλύτερη τη δική μας – αυτή η ιδέα «παραχαράχθηκε». Είναι επίσης γνωστό ότι οι κανόνες – γενικώς, όχι μόνο οι δημόσιο-οικονομικοί – δεν αρέσουν ιδιαιτέρως στις χώρες του Ευρωπαϊκού νότου.

Σε κάθε περίπτωση, αυτή η παγκόσμια υγειονομική κρίση πρέπει να ξεπεραστεί. Αλλά θα φέρει και πολλές χώρες προ των ευθυνών τους. Η αντίληψη ότι η Γερμανία είναι αδιάφορη και αδίστακτη δεν λύνει το πρόβλημα, είναι μια άποψη υπερβολική που δεν οδηγεί πουθενά. Επίσης, η σκέψη ότι η Ιταλία απειλεί να τα «βροντήξει» και να αποχωρήσει από την ΕΕ, ακολουθώντας το παράδειγμα του Brexit, είναι εκτός πραγματικότητος.

Εκτός εάν τελικά θέλουμε να διαλυθεί η Ευρώπη στα εξ ων συνετέθη.

Αλλά τότε, η κατάσταση θα είναι σίγουρα πολύ χειρότερη για όλους.

To άρθρο Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη δημοσιεύτηκε στο Newsit.gr .