Η μεγάλη ευκαιρία της Ευρώπης – και πώς δεν θα χαθεί

07:23 14/12/2017 - Πηγή: Protagon

Στη Σύνοδο Κορυφής της 14ης Δεκεμβρίου, βασικό αντικείμενο συζήτησης –εκτός του Προσφυγικού– είναι η ευρωπαϊκή άμυνα και η συνεργασία με το ΝΑΤΟ. Παρών στη συνεδρίαση θα είναι και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γιενς Στόλτενμπεργκ.

Ο φιλελεύθερος στοχαστής Ραλφ Ντάρεντολφ, έχει χρησιμοποιήσει δηκτικά λόγια για την ήπειρο μας: «Η Ευρώπη δεν έχει πραγματική επιρροή. Δεν έχει κάποιο συμφέρον που

θα μπορούσε να καλλιεργήσει την επιρροή της». Αυτό συνιστά προφανώς μία έμμεση παραδοχή ότι το να περιμένει κανείς πολλά από την ΕΕ σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, είναι αυταπάτη.

Η αλήθεια είναι όμως, ότι η ΕΕ δεν συνιστά σημαντικό «παίκτη» στη διεθνή σκηνή. Και δεν θα αποκτήσει όσο δεν ορίζει τα «ευρωπαϊκά συμφέροντα» της, που μέχρι πρόσφατα συνδιαμόρφωνε με τις ΗΠΑ. Από τη στιγμή της περίφημης ομιλίας διάρκειας 12 λεπτών του Τζορτζ Μάρσαλ πριν από περίπου 70 χρόνια, η Ευρώπη ήταν μέρος ενός αμερικανικού project. Σήμερα ο Τράμπ νιώθει την Ευρώπη πολύ μακριά και στο εγγύς μέλλον ακόμα μακρύτερα… Η αμερικανική κοινωνία αλλάζει ραγδαία. Η πλειοψηφία των Αμερικάνων σε λίγα χρόνια δεν θα είναι ευρωπαϊκής ρίζας. Θα είναι Λατινοαμερικάνικης, Ασιατικής και Αφρικανικής προέλευσης. Αυτός είναι ο λόγος που οι ευρωατλαντικές σχέσεις δεν θα είναι ποτέ ξανά οι ίδιες, ανεξαρτήτως Τράμπ.

Την ίδια στιγμή η στρατηγική άνοδος της Κίνας, της Ρωσίας, του Ιράν και της Τουρκίας, σηματοδοτεί τη μετατόπιση της διεθνούς τάξης και την αλλαγή του ισοζυγίου δυνάμεων. Η τάση αυτή ενισχύεται και από τα διάσπαρτα κινήματα του «αντί» που θεριεύουν συνεχώς.

Το Προσφυγικό, η διεύρυνση της δημογραφικής διάστασης ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση – Βορρά και Νότο, η κλιματική αλλαγή, συγκροτούν ένα δύσκολο μείγμα διεθνών προβλημάτων, που επηρεάζει τη διεθνή πολιτική. Το Διεθνές Δίκαιο και οι Συμβάσεις παραγκωνίζονται όλο και συχνότερα. Η εισβολή στην Κριμαία ήταν παραβίαση των Συνθηκών. Η παραβίαση της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα ομοίως. Η αδυναμία αποτροπής Κρατών από την απόκτηση πυρηνικών όπλων το ίδιο.

Από το σύνθημα προ εικοσαετίας « global challenges require global solutions», φτάσαμε στο «take back control. Make America great again»

Σε μία μακροσκελή και άκρως ενδιαφέρουσα ομιλία του προ ολίγων εβδομάδων ο υπηρεσιακός γερμανός υπ. Εξωτερικών, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, παρουσίασε τρία εναλλακτικά σενάρια για το νέο παγκόσμιο σύστημα:

1. ένας G-Zero κόσμος. Ενας κόσμος με ευρεία διασπορά δυνάμεων που κανένα κράτος δεν θα έχει το μονοπώλιο.
2. ένας G-2 κόσμος. Ενα γνωστό από το παρελθόν μοντέλο διπολισμού ανάμεσα σε δύο δυνάμεις με την Κίνα να αντικαθιστά τη Σοβιετική Ενωση του Ψυχρού Πολέμου.
3. ένας G-X κόσμος. Ενας πολυπολικός κόσμος που θα προσομοιάζει με κάτι ανάμεσα στην ομάδα G20 και την G7. Η ουσιώδης διαφορά σε σχέση με τον G-Zero κόσμο, θα είναι η τήρηση δεσμευτικών κανόνων που θα εγγυάται την ομαλότητα του διεθνούς συστήματος.

Η έλλειψη στρατηγικού εκτοπίσματος της ΕΕ αποτελεί το λόγο που η απόσυρση των ΗΠΑ σε διάφορες διεθνείς καταστάσεις δεν καλύφθηκε από την ΕΕ και η επιβεβαίωση του κανόνα που λέει ότι το κενό θα καλυφθεί όπως και να ‘χει.

Τρανό παράδειγμα η κατάσταση στη Συρία. Ο Θίοντορ Ρούσβελτ είχε πει: «Να μιλάς μαλακά και να κρατάς μεγάλο ραβδί». H πολιτική της ΕΕ για τη Συρία ήταν η ακριβώς αντίθετη. Μεγάλα λόγια και ανίσχυρες πράξεις.

Η Κίνα οργανώνει μεθοδικά τη δική της μακροπρόθεσμη γεωστρατηγική και δεν μπορεί κανείς να την κατηγορήσει για αυτό. Η πρωτοβουλία για το Δρόμο του Μεταξιού είναι μία έξυπνη προσπάθεια ευρείας κινεζικής επιρροής. Το πρόβλημα βρίσκεται στην «παλαιά Δύση».

Αρα;

Καταρχάς, χρειαζόμαστε μία σαφή και ρεαλιστική ευρωπαϊκή προσέγγιση για τον κόσμο – όπως είναι, όχι ένα όραμα για το πώς θα πρέπει να είναι.

Κατόπιν, ένα σχέδιο δράσεων για την επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων μέσα από αμοιβαίους στρατηγικούς συμβιβασμούς. Οι ΗΠΑ προφανώς θα παραμείνουν ο βασικότερος σύμμαχος της ΕΕ, αλλά δεν μπορεί να αποτελεί πλέον μονόδρομο για την ΕΕ η σχέση αυτή.

Προϋπόθεση όμως απαρέγκλιτη είναι η άρση των αλληλοκατηγοριών ανάμεσα στα κράτη-μέλη της ΕΕ. Δηλητηριώδη στερεότυπα επανέρχονται, σχέδια ακυρώνονται και όλοι ρίχνουν την πέτρα του αναθέματος στις κακές Βρυξέλλες, δικαιώνοντας τον Ντάρεντολφ.

Η μεγαλύτερη όμως πλάνη που πρέπει να ανατρέψουμε είναι η λάθος εκτίμηση για την δήθεν απώλεια της εθνικής κυριαρχίας, όπως την είχαμε συνηθίσει παλαιότερα, αλλά που πλέον δεν υφίσταται. Ανακτούμε εθνική κυριαρχία μέσα από την ΕΕ. Η Ενωση αποτελεί αναβάπτιση κυριαρχίας για τα μέλη της, όχι απώλεια.

Η ΕΕ έχει μεγάλη ευκαιρία μέσα σε έναν άβολο για εκείνη νέο κόσμο να αρθεί πάνω από τον πήχη και να το κάνει στο πιο δύσκολο στίβο της εξωτερικής πολιτικής. Ο κόσμος μάς βλέπει ως πλούσιους, αλλά αδύναμους. Αυτό μας κάνει ευπρόσβλητους απέναντι σε διάφορες παρεμβάσεις.

Η ιστορία της ΕΕ είναι μία ιστορία διαφορετικών συμφερόντων που οδήγησαν σε μία μεγάλη οικογένεια. Εχθροί που έγιναν σύμμαχοι. Μπορεί να ξαναγίνει το ίδιο; Αγνωστο, αλλά αξίζει τουλάχιστον να ξεκινήσουμε ορίζοντας τα κοινά συμφέροντα μας. Μετά βλέπουμε.

The post Η μεγάλη ευκαιρία της Ευρώπης – και πώς δεν θα χαθεί appeared first on Protagon.gr.