«Και χάρη κάνουμε στην Ευρώπη»

17:44 10/2/2016 - Πηγή: Protagon

«Fog in the channel, continent cut off.» Ομίχλη στο κανάλι, αποκλείστηκε η Ευρώπη. Τη δεκαετία του ’30 στο Λονδίνο, το έλεγαν μεταξύ σοβαρού και αστείου, συνδυάζοντας αγγλικό χιούμορ και σωβινισμό. Μεταξύ μας, είναι εξαιρετικά πιθανό οι περισσότεροι να το πίστευαν ή, τέλος πάντων, ήθελαν να είναι αλήθεια. Δεν το μέτρησε καμία δημοσκόπηση. Σωστό.

Δεν μπορείς να κάνεις δημοσκοπήσεις για αστεία.

Μπορείς, όμως, να πάρεις αστεία αποτελέσματα σε μια δημοσκόπηση. Να, οι Ελληνες σε ποσοστό 53,9% πιστεύουμε ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση κέρδισε από τη συμμετοχή της Ελλάδας περισσότερα από όσα κέρδισε η ίδια μας η χώρα. Στην περίπτωση δε, που κάνεις το ίδιο ερώτημα σε αγρότες, το ποσοστό φτάνει το 84%. Λες και πλήρωναν οι ίδιοι επιδοτήσεις βαμβακοπαραγωγούς στο Λουξεμβούργο.

Το think tank «διαΝΕΟσις» έκανε μία έρευνα με θέμα «Τι πιστεύουν οι Ελληνες». Το ερωτηματολόγιο συντάχθηκε σε συνεργασία με τον Γεράσιμο Μοσχονά, καθηγητή στο Πάντειο. Η έρευνα διεξήχθη από την GPO σε κοινό 2.500 ατόμων, τον Απρίλιο και τον Νοέμβριο του 2015. Και αν λειτουργεί ως ένα καθρεφτάκι της κοινωνίας μας, τότε ουσιαστικά επιβεβαιώνει τα προφανή: είμαστε ένας λαός κοινωνικά συντηρητικός με μία διογκωμένη αίσθηση «μεγαλείου» και υπεροχής (ποιος λαός δεν έχει;) που αισθάνεται ενόχληση ή απειλή από τις αλλαγές στον κόσμο και στο περιβάλλον του. Το κυριότερο: στην ελληνική κοινωνία αρχίζει και διαμορφώνεται ένα ρεύμα που αντιδρά στην εξωστρέφεια και απορρίπτει τη θέση της χώρας στον ευρωπαϊκό πυρήνα. Το ξέραμε, αλλά τώρα το βλέπουμε να αποτυπώνεται και στους αριθμούς.

Το 23% των ερωτηθέντων απαντά πώς πρέπει να φύγουμε από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Διόλου περίεργο, αφού το 39.3% έχει αρνητική άποψη για την Ευρώπη. Το 28,5% επιθυμεί επιστροφή στη δραχμή. Είναι προφανές πώς η κρίση διεγείρει αντιευρωπαϊκά αντανακλαστικά. Όμως δεν φταίει μόνο η κρίση για το ισχυρό ρεύμα συντήρησης. Είναι τα ισχυρά ερείσματα του λαϊκισμού, το έλλειμμα παιδείας, οι καχεκτικοί θεσμοί. Οι Ελληνες συνεχίζουν να εμπιστεύονται περισσότερο από κάθε τι, την Εκκλησία και τις Ενοπλες Δυνάμεις.

Υπάρχουν, βέβαια, ευρήματα που σε ρίχνουν στα γόνατα. Η έννοια του καπιταλισμού διεγείρει αρνητικά αντανακλαστικά, όμως αγαπάμε την οικονομία της αγοράς. Λογικό και αυτό. Ο καπιταλισμός και ο κομμουνισμός, έννοιες αρνητικά φορτισμένες για τους Ελληνες, έχουν αποτελέσει αντικείμενο πολωτικής συνθηματολογίας. Αντιθέτως, ο «σοσιαλισμός» παίρνει θετικό πρόσημο για το 60% των ερωτηθέντων.

Είμαστε υπέροχοι

Ως Ελληνες δεν είμαστε μόνο ωραίοι. Σε ποσοστό 72,9% πιστεύουμε ότι ξεχωρίζουμε για την ευφυία και τον πολιτισμό μας. Και, με ποσοστά άνω του 50%, δηλώνουμε βέβαιοι ότι ο πολιτισμός, η παιδεία και ο τρόπος ζωής στην Ευρωπαϊκή Ενωση έχουν ωφεληθεί χάρη στη συμμετοχή μας. Βέβαια αυτό συνέβη μερικούς αιώνες πριν, αλλά εμείς, για χάρη της συζήτησης και του ηθικού μας, ας το περιορίσουμε από την είσοδο μας στην ΕΟΚ και μετά. Σε γενικές γραμμές «και χάρη τους κάνουμε», αφού το 40% από μας δεν έχει καλή άποψη για την Ευρώπη. Αυτό είναι αναπόφευκτο, καθώς το 62,4% πιστεύει ότι η Ευρώπη δεν μας βοήθησε κατά την κρίση χρέους –τα λεφτά, ας πούμε, ήρθαν από την Αφρική. Από την άλλη, όμως, αρχίζουμε, επιτέλους, να κάνουμε αυτοκριτική: το 68,8% απαντά ότι η κρίση οφείλεται στις δικές μας αδυναμίες.

Θεός φυλάξοι!

Το 83,5% των ερωτηθέντων πιστεύει στον Θεό –δεν διευκρινίζεται σε ποιον, αλλά, ναι, μόλις 11,3% απαντά ότι δεν πιστεύει. Mάλιστα το 64% θεωρεί τη θρησκεία σημαντική στη ζωή του. Αλλά επειδή θεός πάνω στον κόσμο είναι το χρήμα, το 73% λέει ότι οι ιερείς πρέπει να πληρώνονται από την Εκκλησία και όχι από τον φορολογούμενο. Ούτε για αστείο δεν συμφωνούμε με την αποποινικοποίηση της χρήσης μαλακών ναρκωτικών (64,2%), δεν θέλουμε γάμους και υιοθεσίες από ομόφυλα ζευγάρια, αλλά αποδεχθήκαμε (59%) το σύμφωνο συμβίωσης. Και, κρατηθείτε, είμαστε διχασμένοι στο θέμα της θανατικής ποινής. Ευτυχώς που το ευρωπαϊκό κεκτημένο δεν θέτει τέτοια θέματα. Και εκεί που έχεις δεχθεί το χαστούκι με τη θανατική ποινή, γυρίζεις σελίδα και βλέπεις ότι το 75% συμφωνεί με τη χορήγηση υπηκοότητας στα παιδιά των μεταναστών που γεννιούνται στην Ελλάδα. Προφανώς δεν σκέφτεται ότι αυτά θα είναι διαφορετικά. Αστειεύομαι. Δεν θα είναι και τόσο διαφορετικά. Στην Ελλάδα πας από τη μία γενιά στην άλλη χωρίς να κάνεις άλματα μεταξύ αντιλήψεων και ιδεών. Δεν υπάρχει χάσμα γενεών. Είναι οι μύθοι, οι αξίες και τα στερεότυπα που δημιουργούν ένα στενό πλαίσιο από το οποίο δύσκολα βγαίνεις. Ετσι εξηγείται γιατί τα πράγματα εδώ αλλάζουν δύσκολο. Είναι τόσο κλειστό το σύστημα, ώστε δύσκολα θα το διαπεράσει καινούργιος αέρας, νέο φως. Εδώ τα πράγματα αλλάζουν αργά. Κάποιοι το αποδίδουν στην ιδιαίτερη σχέση που έχουμε με το ιστορικό βάθος –λες και ο χρόνος είναι δικός μας. Αλλοι το λένε άρνηση στην πρόσληψη του νέου. Όπως και να έχει, το αποτέλεσμα είναι ένα. Πρώτα θα κοιτάξουμε πίσω, στο παρελθόν, μετά μέσα μας και, ως έσχατη λύση, θα δούμε μπροστά.