Μια συνάντηση με τον Σαντιάγκο Καλατράβα

11:23 31/8/2016 - Πηγή: Protagon

Τον Νοέμβριο του 2001 ο Santiago Calatrava επισκέφτηκε τη Θεσσαλονίκη. Αποδέχτηκε πρόσκληση φορέων της πόλης προκειμένου να εκφέρει την άποψή του για τις αναγκαίες πολεοδομικές παρεμβάσεις και τα έργα αναβάθμισης της αισθητικής του δημόσιου χώρου της. Ήταν η περίοδος της κορύφωσης των συζητήσεων και των προβληματισμών για τη διαμόρφωση του θαλάσσιου μετώπου και των έργων βελτίωσης της εικόνας της μακεδονικής πρωτεύουσας.

Ο Καλατράβα παρότι αμφισβητήθηκε από ορισμένους, κυρίως σε θέματα υπερβάσεων

των προϋπολογισμών διάφορων έργων του, ποτέ δεν έπαψε να είναι ένας καταξιωμένος επιστήμονας και καλλιτέχνης με σπουδαία έργα, που συνέβαλαν ουσιαστικά στην αναβάθμιση του οπτικού περιβάλλοντος πολλών πόλεων σε όλη την Υφήλιο! Σε ό, τι αφορά σε έργα του στη χώρα μας, πιστεύω ότι υπερβάσεις των προϋπολογισμών και οι όποιες κακοτεχνίες τους θα πρέπει πρωτίστως να βαρύνουν εκείνους που πήραν τις αποφάσεις της οργάνωσης των Ολυμπιακών της Αθήνας και της ανάθεσης κατασκευής των υποδομών τους, με προβληματικές συμβάσεις και χωρίς την απαιτούμενη επίβλεψη. Κι όταν ακούω κάποιους από αυτούς να κατηγορούν τώρα τον Καλατράβα, θυμάμαι τη γνωστή ρήση του αείμνηστου συμπολίτη και φίλου Μανόλη Αναγνωστάκη: «Φοβάμαι τους ανθρώπους που με καταλερωμένη τη φωλιά τους πασχίζουν να βρουν λεκέδες στη δική σου»…

Εδώ θα προσπαθήσω να σκιαγραφήσω την προσωπικότητα του Καλατράβα, απ’ ό, τι τουλάχιστον διαπίστωσα ο ίδιος κατά την περίοδο της επίσκεψής του στη Θεσσαλονίκη το 2001. Το Τεχνικό Επιμελητήριο της Κεντρικής Μακεδονίας, στο οποίο ήμουν πρόεδρος, οργάνωσε ένα περίπλου με σκάφος στο λιμάνι και στην ευρύτερη περιοχή του, ανατολικά και δυτικά, προκειμένου ο χαρισματικός προσκαλεσμένος της πόλης να διαμορφώσει ιδίαν αντίληψη για την εικόνα της, όπως την έβλεπε από την θάλασσα. Στο σκάφος επέβαιναν, εκτός από τον ίδιο και τη γυναίκα του και στελέχη της Διοίκησης του Τεχνικού Επιμελητηρίου, αλλά και εκπρόσωποι συναρμόδιων φορέων της πόλης.

Παρότι εκείνη τη μέρα του Νοέμβρη η θάλασσα ήταν φουρτουνιασμένη και το σκάφος κλυδωνιζόταν, η Θεσσαλονίκη πρόβαλε στα μάτια μας γοητευτική, όπως πάντα. Ίσως αυτή τη φορά ακόμη περισσότερο, καθώς η φουρτούνα δεν επέτρεπε και πολύ προσεχτικές παρατηρήσεις των τραυμάτων του πολεοδομικού ιστού της, που επέφεραν παλαιότερα εξουσίες, άσχετες με την αισθητική του δημόσιου χώρου και το «πνεύμα της πόλης» (θέσπιση απαράδεκτων όρων δόμησης και υψών, κτίρια παράταιρα ως προς την κλίμακα του τοπίου και τη θέση της πόλης, απογύμνωσή της από ιστορικά κι ενδιαφέροντα νεότερα αρχιτεκτονικά μνημεία της κ.λπ.)…

Ο Καλατράβα ενθουσιάστηκε καθώς, όπως μας είπε, την εικόνα του μοναδικού ανάγλυφου της Θεσσαλονίκης και τη γειτνίασή της με τη θάλασσα συμπλήρωνε η θέαση από αυτή του Ολύμπου, στην άλλη μεριά του Θερμαϊκού κόλπου. Δεν μπορεί, επαναλάμβανε συνεχώς, αυτή η εικόνα του βουνού των θεών, θα ασκούσε από την αρχαιότητα ακόμη γοητεία στους ανθρώπους, ίσως και να αποτέλεσε ένα από τα βασικότερα κριτήρια στην επιλογή της χωροθέτησης της πόλης!

Ο καταξιωμένος αρχιτέκτονας, πολιτικός μηχανικός, γλύπτης και ζωγράφος έκανε τις πρώτες σκέψεις για τις αναγκαίες παρεμβάσεις και μας τις έθεσε υπόψη… Ήταν ενδιαφέρουσες, αλλά όπως δυστυχώς συμβαίνει πολύ συχνά στη χώρα μας, παρέμειναν έκτοτε στο επίπεδο των ιδεών. Κάτι ανάλογο άλλωστε συνέβη και με τις μελέτες που λίγα χρόνια νωρίτερα είχε αναθέσει ο Οργανισμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Θεσσαλονίκης σε καταξιωμένους και γνωστούς σε όλο τον κόσμο αρχιτέκτονες. Αφορούσαν στους σταθμούς που θα κατασκευάζονταν κατά μήκος της προκυμαίας για να εξυπηρετούν τη θαλάσσια συγκοινωνία με τα γνωστά -άφαντα μέχρι τώρα- καραβάκια…

Μετά τον περίπλου με τον Καλατράβα ακολούθησε ένα δείπνο στου «Κρικέλα» στα Λαδάδικα. Η συζήτηση όπως ήταν φυσικό δεν εστιάστηκε μόνο σε θέματα αρχιτεκτονικής και αισθητικών παρεμβάσεων στην πόλη, επεκτάθηκε και σε ζητήματα της πρόσφατης ιστορίας της. Σημαντικά γεγονότα άλλωστε συμπληρώνουν πάντα, συνθέτουν θα έλεγα σωστότερα, το «πνεύμα της πόλης». Ήταν ίσως αυτά που ενδιέφεραν περισσότερο τον καλεσμένο μας. Η επέτειος του Πολυτεχνείου, που γιορταζόταν εκείνες τις μέρες και τα σημαδιακά γεγονότα της πόλης, όπως οι πολιτικές δολοφονίες του Λαμπράκη και του Πολκ παλαιότερα και κατ’ ακολουθία τα κινήματά της για τον αφοπλισμό και την ειρήνη, είχαν την τιμητική τους!

Δεν ξέρω αν και κατά πόσο επηρεάστηκε ο Καλατράβα απ’ όλα αυτά, αλλά στο τέλος της επίσκεψής του στη Θεσσαλονίκη μας χάρισε τη βιογραφία του. Στο εσώφυλλο του βιβλίου ο ίδιος σκιτσάρισε δυο φιγούρες, ένα άνδρα και μια γυναίκα, που αφήνουν να πετάξει στον αέρα ένα περιστέρι, το περιστέρι της ειρήνης. Στην αφιέρωση, που συνόδευε το σκίτσο, έγραψε:

«Στον Γιάννη και στην Ευδοκία Αικατερινάρη, 24 Νοεμβρίου 2001, Σαντιάγκο Καλατράβα»!

*Ο Γιάννης Αικατερινάρης είναι αρχιτέκτων και πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Κεντρικής Μακεδονίας.

The post Μια συνάντηση με τον Σαντιάγκο Καλατράβα appeared first on Protagon.gr.