Το υπαρκτικό κενό

11:33 8/1/2016 - Πηγή: Protagon

Στην συνεδρία, με την οποία ανοίγει ο Μισέλ Φάις την νέα του μυθιστορηματική σύνθεση με τον τίτλο «Από το πουθενά», ο αναλυόμενος άνδρας και η συνομήλικη ψυχαναλύτριά του είναι τριανταοκτώ χρονών. Στην τελευταία, με την οποία κλείνει η αφήγηση, είναι ήδη πενήντα ετών. Στο διάστημα ανάμεσα στις δύο αυτές συνεδρίες, η ψυχαναλύτρια και ο αναλυόμενος άνδρας, ο οποίος είναι μάλιστα και συγγραφέας, συναντιούνται και άλλες φορές. Η σχέση όμως είναι αμφίδρομη. Δεν είναι μόνον η ψυχαναλύτρια που εξουσιάζει, ρωτά, ερμηνεύει, σχολιάζει

και επιχειρεί να διεισδύσει στην ψυχή του άνδρα. Ανταποδίδει και αυτός την απόπειρα της ανάγνωσης του άλλου, στην προκείμενη περίπτωση της άλλης. Προσπαθεί, με την ίδια μέθοδο, ακόμα και με την ερωτική προσέγγιση, να συνομιλήσει και να οικοδομήσει μια σχέση πέρα από τα όρια της ψυχαναλυτικής επαφής. Ομως η προσπάθεια μένει μετέωρη. Παρά τις συνεδρίες και τους διαλόγους, τις εξιστορήσεις πραγματικών η ονειρικών σκηνών και επεισοδίων, τις παιδικές μνήμες και τα τραύματα που έρχονται στην επιφάνεια, δεν προκύπτει κανένα αποτέλεσμα και οι λέξεις που εκφέρονται φαίνονται σαν να αναζητούν το διαφυγόν νόημά τους.

Ο Φάις όμως δεν μένει μόνο στον κειμενικό και σκηνικό χώρο των συνεδριών, τον οποίο αναπαριστά με σκηνοθετική ακρίβεια. Στα διάκενα των συνεδριών η αφήγηση συλλέγει και «αναμεταδίδει» συνεχώς σύντομα επεισόδια, φιγούρες ανθρώπων, διαλόγους, εικόνες και σπαράγματα από όλον τον πλανήτη. Τοπία και τόποι, που παρά τον παιγνιώδη εξωτισμό τους, αναδύουν μια μελαγχολία που εναρμονίζεται με τους εξίσου μελαγχολικούς και σε μια διαρκή λογική και λεκτική ασυνεννοησία ανθρώπους που συνθέτουν αυτό το παγκοσμιοποιημένο πεδίο θρυμματισμένων ζωών. Τα πολλά δευτερεύοντα πρόσωπα του μυθιστορήματος, που παρεμβάλονται ανάμεσα στο ψυχαναλυτικό δωμάτιο των δύο κύριων πρωταγωνιστών, είναι πλήρως εξατομικευμένα, λες και η ψυχαναλυτική καταβύθιση καθρεφτίζεται σ’ αυτά, λες κι αυτά ενσαρκώνουν τις ανεκπλήρωτες, μεγάλες η μικρές, επιθυμίες τους, τις εμμονές τους, τα απωθημένα τους, τη σιωπή τους, την πολλαπλή μοναξιά τους. Είναι σαν να έρχονται από το πουθενά και να φεύγουν και πάλι στο πουθενά.

Ο συγγραφέας δεν επιλέγει το καταγγελτικό ύφος και την απόσταση από την δυστοπία που αναδύεται από την αφήγησή του. Την καταγράφει και την βιώνει με τη γραφή του. Αλλωστε στο πρόσωπο του αναλυόμενου συγγραφέα και στους διαλόγους του με την ψυχαναλύτρια του παρεισφρέουν πολλά αυτοβιογραφικά του στοιχεία που συναντήσαμε και σε προηγούμενα βιβλία του. «Είστε τα βιβλία που γράφετε», σχολιάζει κάποια στιγμή η ψυχαναλύτρια απευθυνόμενη στον συγγραφέα συνομιλητή της.

Το μυθιστόρημα «Από το πουθενά» δεν είναι ένα ευκολοχώνευτο βιβλίο. Εμπεριέχει ποικίλες αφηγηματικές τεχνικές και νοηματικές στοχεύσεις που απαιτούν ανάλογη αναγνωστική εγρήγορση. Ο Φάις σμιλεύει την μυθοπλαστική του σύνθεση συνεχίζοντας την αναζήτηση και την συνύπαρξη ετερογενών αφηγηματικών τρόπων, χρησιμοποιώντας πάντα με ακρίβεια και οικονομία τη γλώσσα, τις λέξεις και τις φράσεις. Εν τέλει γράφει ένα πρωτότυπο μυθιστόρημα, ελλειπτικό στα εκφραστικά του μέσα αλλά πανοραμικό ως προς την θεματική του και ως προς το χωρογραφικό του εύρος.

* «Από το πουθενά», Μισέλ Φάις (Πατάκης)

**Ο Κώστας Καρακώτιας είναι κριτικός λογοτεχνίας και αρθρογράφος.

The post Το υπαρκτικό κενό appeared first on Protagon.gr.