Mary Somerville : Ποια είναι η σπουδαία επιστήμονας που τιμά με doodle η Google

08:26 2/2/2020 - Πηγή: In.gr

Στην Mairy Somerville είναι αφιερωμένο το σημερινό doodle της Google, την σκωτσέζα επιστήμονα.

Η Mairy Somerville σπούδασε μαθηματικά κι αστρονομία και διορίστηκε από κοινού ως η πρώτη γυναίκα μέλος της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας ταυτόχρονα με τη Κάρολαϊν Χέρσελ ενώ η Βασιλική Ακαδημία της Αγγλίας της απένειμε τον τίτλο του τιμητικού μέλους, σε μια εποχή που δεν επιτρεπόταν σε γυναίκες να είναι μέλη της Βασιλικής Ακαδημίας.

Ήταν κυρίως αυτοδίδακτη

κι έγραφε εκλαϊκευμένα εγχειρίδια αστρονομίας. Είχε το απίστευτο χάρισμα της σύνθεσης εργασιών άλλων επιστημόνων και της απόδοσής τους σε κατανοητή για το ευρύ κοινό γλώσσα ενώ συνέθετε τις ξεχωριστές επιστήμες σε ενιαία και εμπνευσμένα σύνολα. Η Σόμερβιλ μετέφρασε και σχολίασε το δύσκολο έργο του μαθηματικού-αστρονόμου Πιερ Σιμόν Λαπλάς Mécanique Céleste στα Αγγλικά. Η μετάφραση αυτή χρησιμοποιήθηκε ως διδακτικό βιβλίο στα κολέγια για περίπου έναν αιώνα.

Μια από τις σημαντικότερες υποθέσεις της οδήγησε κατευθείαν στην ανακάλυψη του πλανήτη Ποσειδώνα ενώ η αγγλική λέξη scientist (επιστήμονας) επινοήθηκε για να περιγράψει εκείνη και το έργο της.

Η θέση της στα δικαιώματα των γυναικών

Η Mary Somerville υποστήριζε τα δικαιώματα των γυναικών, ειδικά το δικαίωμά τους να μορφώνονται και να ζουν ελεύθερες όπως επιθυμούν (ειδικά από την στιγμή που η ίδια αντιμετώπισε τόση εχθρότητα στις σπουδές της) αλλά και το δικαίωμα των γυναικών να ψηφίζουν και να έχουν πολιτικά δικαιώματα. Στην αυτοβιογραφία της έγραψε ότι οι βρετανικοί νόμοι είναι δυσμενείς για τις γυναίκες. Αναφέρει λεπτομερώς τα εμπόδια που αντιμετώπισε στην απόκτηση της εκπαίδευσης ως νεαρή κοπέλα, αν και δεν έκανε εικασίες σχετικά με τη φύση του προβλήματος.

Έτσι υποστήριζε ανοιχτά και έντονα τις σουφραζέτες. To 1866 ο φιλόσοφος και οικονομολόγος Τζον Στιούαρτ Μιλ, που ήταν γνωστός υποστηρικτής των γυναικείων δικαιωμάτων, ξεκίνησε μία διαμαρτυρία για να πιέσει για να αποκτήσουν οι γυναίκες το δικαίωμα ψήφου και το πρώτο άτομο από το οποίο ζήτησε να υπογράψει ήταν η Μαίρη Σόμερβιλ, η οποία το έκανε.

Δυστυχώς η διαμαρτυρία αυτή δεν απέφερε καρπούς καθώς οι γυναίκες στην Μεγάλη Βρετανία έπρεπε να περιμένουν μέχρι το 1918 για να δουν τους πρώτους σχετικούς νόμους να ψηφίζονται και να θέτονται σε εφαρμογή.

Κατά τη διάρκεια της ζωής της, η αναταραχή για τη καθιέρωση της πρόσβασης των γυναικών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είχε αυξηθεί. Το 1875 η αστρονόμος Μαίρη Μίτσελ είπε στον πρόεδρο του κολλεγίου ότι θα «προσελάμβανε μια γυναίκα επιστήμονα αν ήτανε τόσο καλή όσο η Μαίρη Σόμερβιλ».

Το 1869 η Σόμερβιλ πρόλαβε να δει μία από τις πρώτες ενδείξεις πως σταδιακά οι γυναίκες θα γίνονταν δεκτές στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Υπό την πίεση των σουφραζίστριων και φεμινιστριών Έμιλι Ντέιβις (Emily Davies), Μπάρμπαρα Μπότισον (Barbara Bodichon) και Ενριέτα Στάνλεϊ (Henrietta Stanley), το Κέμπριτζ ίδρυσε Κολλέγιο Θηλέων που αργότερα ονομάστηκε Γκίρτον το οποίο όμως δεν θεωρούνταν ισάξιο με τα αντρικά κολλέγια.[11] Μόνο από το 1948 και μετά το Κολλέγιο Θηλέων του Κέμπριτζ θα αποκτούσε ίσο κύρος με τα υπόλοιπα κολλέγιά του.

Πέθανε στη Νάπολη στις 29 Νοεμβρίου 1872 και θάφτηκε εκεί στο αγγλικό νεκροταφείο. Μετά τον θάνατό της η εφημερίδαThe Morning Post δημοσίευσε στη νεκρολογία της: «Όσο κι αν δυσκολευόμαστε να ορίσουμε στα μέσα του 19ου αι., επιλέγοντας ένα βασιλιά της επιστήμης, δεν θα υπήρχε καμία αμφιβολία ή δυσκολία ως προς ποιαν θα ορίζαμε βασίλισσά της».

Την επόμενη χρονιά κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία της, που αποτελείται από αναμνήσεις που γράφονται κατά τη διάρκεια της ηλικίας της. Πάνω από 10.000 κομμάτια βρίσκονται στη Συλλογή Σόμερβιλ στην Μπεντλέια βιβλιοθήκη του κολλεγίου Σόμερβιλ, στην Οξφόρδη.

Η συλλογή περιλαμβάνει έγγραφα σχετικά με τη γραφή και το δημοσιευμένο έργο της, καθώς κι αλληλογραφία με μέλη της οικογένειας, πολυάριθμους επιστήμονες και συγγραφείς κι άλλα πρόσωπα στη δημόσια ζωή. Περιλαμβάνεται επίσης ουσιαστική αλληλογραφία με τις οικογένειες Βύρωνα και Λάβλεϊς.

Η λήθη και η αποκατάσταση

Μετά τον θάνατό της το έργο της άρχισε σταδιακά να παραβλέπεται και να μην αναφέρεται στα βιβλία ιστορίας. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η Σόμερβιλ και το έργο της όπως και πολλές άλλες γυναίκες πριν και μετά από αυτή να ξεχαστούν και δημιουργηθεί η εντύπωση πως δεν υπήρχαν γυναίκες ικανές για επιστημονική και μαθηματική σκέψη.

Μέχρι και σήμερα τα κορίτσια αποθαρρύνονται από το να ασχοληθούν με τα μαθηματικά και τις επιστήμες έστω και με έμμεσους τρόπους. Η ζωή όμως και το έργο της Μαίρης Σόμερβιλ, όπως και εκείνα πολλών άλλων γυναικών, αποδεικνύουν πως η ενασχόληση με την επιστήμη δεν έχει φύλο.

Η Μαίρη Σόμερβιλ και η Κάρολαϊν Χέρσελ αποτέλεσαν πρότυπα για την αμερικανίδα αστρονόμο Μαρία Μίτσελ, την αγγλίδα μαθηματικό Άντα Λάβλεϊς και τον βρετανό φυσικό Τζέημς Κλερκ Μάξγουελ.

Από τον Οκτώβριο του 2018 η Μαίρη Σόμερβιλ εμφανίζεται στο σκωτσέζικο χαρτονόμισμα των 10 λιρών.