Ασυλο; Ομορφος κόσμος απλοϊκά πλασμένος

06:32 21/8/2019 - Πηγή: In.gr

Η συζήτηση για το άσυλο γίνεται μέσα σ’ ένα κλίμα συντηρητικοποίησης της ελληνικής κοινωνίας και με μια φοβισμένη να του αντισταθεί διανόηση, μήπως και χάσει κάποιο like. Αυτή η συζήτηση ήταν απογοητευτική. Αφήνω στην άκρη τον πολιτικό διάλογο και την περί όνου σκιάς διαφωνία του Κινήματος Αλλαγής για τη λεγόμενη «προληπτική αστυνόμευση των ΑΕΙ».

Αντί ο διάλογος να εστιάσει στο πώς κατακτιέται η αυτονομία των πανεπιστημίων, εστίασε στο αυτονόητο, στο αν πρέπει να πατάσσεται η εγκληματικότητα σ’ αυτά, όπως και στους άλλους δημόσιους χώρους. Φυσικά και πρέπει. Μόνο που τα πανεπιστήμια δεν

είναι απλά δημόσιος χώρος. Είναι ο χώρος όπου μεταδίδεται η γνώση ως το πολυτιμότερο ανθρώπινο αγαθό. Η αγνόηση αυτής της παραμέτρου οδήγησε σ’ αυτή την αβάστακτη ελαφρότητα μιας συζήτησης για την κοινοτοπία του καλού. Με το άσυλο ή κατά; Ομορφος κόσμος απλοϊκά πλασμένος.

Βεβαίως και είναι αυτονόητη η υποχρέωση του κράτους και της αστυνομίας να αποτρέπουν κάθε ανομία στους πανεπιστημιακούς χώρους. Το άσυλο που προστάτεψε τους «μαινόμενους» κνίτες, εν έτει 2004, να διώξουν κακήν κακώς τον Στεφάν Κουρτουά από εκδήλωση του Πανεπιστημίου Μακεδονίας με αφορμή το βιβλίο «Η μαύρη βίβλος του κομμουνισμού», είναι άσυλο παρανομίας και έπρεπε να έχει προ πολλού καταργηθεί. Τι γίνεται όμως με το άσυλο της αυτοτέλειας των πανεπιστημίων για το οποίο μιλούν ελάχιστοι;

Ακουσα πανεπιστημιακό να υποστηρίζει την κατάργηση του ασύλου με το επιχείρημα πως όταν επιχειρεί να μιλήσει σε ευρωπαίους συναδέλφους του δεν μπορεί να συνεννοηθεί όταν τους μιλάει για το asylum. Και βέβαια δεν μπορεί. Αν όμως τους μιλούσε για την αυτονομία των πανεπιστημίων από κάθε είδους εκτός γνώσης αυθεντία, όλοι θα τον καταλάβαιναν.

Το άσυλο δεν είναι ελληνική εφεύρεση και μάλιστα της Μεταπολίτευσης. Είναι ευρωπαϊκή καινοτομία που έρχεται από τον ύστερο Μεσαίωνα. Στον 12ο αιώνα, γράφει ο Κρις Γουίκαμ («Η Μεσαιωνική Ευρώπη», εκδ. Αλεξάνδρεια, σελ. 209, μτφ. Χρήστος Γεμελιάρης), αναπτύσσεται ένα νέο φαινόμενο. Είναι αυτό «των πόλεων που προσέλκυαν μεγάλο αριθμό σπουδαστών, ενίοτε από πολλές χώρες, προκειμένου να διδαχθούν από δασκάλους.

Η επιτυχία των οποίων βασιζόταν στη διδακτική και διαλογική τους ικανότητα, ανεξαρτήτως έξωθεν επικυρώσεων». Σ’ αυτό το «ανεξαρτήτως έξωθεν επικυρώσεων» κρύβεται το πανεπιστημιακό άσυλο. Είναι η αυτοτέλεια του κόσμου της γνώσης και των ιδεών από έναν κόσμο «αυθεντιών» όπως η μοναρχία (κράτος σήμερα) και η Εκκλησία.

Για πρώτη φορά τότε εμφανίζεται κάτι που διεκδικεί σ’ αυτές τις σχολές να μην αναμειγνύεται τίποτα άλλο εκτός από τους δασκάλους και τους σπουδαστές που τις συναπαρτίζουν. Αυτή η αυτοτέλεια σχεδόν πέντε αιώνες αργότερα αποτέλεσε τη βάση της περίφημης αυτονομίας του ατόμου που κήρυξε ο Διαφωτισμός. Το ανεξαρτήτως έξωθεν πολιτικών, θρησκευτικών και αγοραίων άσχετων με τη γνώση παρεμβάσεων είναι το άσυλο για το οποίο πρέπει πάντοτε να συζητούμε.

Το βιβλίο του Γιώργου Σιακαντάρη «Το πρωτείο της Δημοκρατίας. Η σοσιαλδημοκρατία μετά τη σοσιαλδημοκρατία» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια