Η χρήση της μετοχής στο νεοελληνικό λόγο (Μέρος Α’)
Μια από τις θεματικές ενότητες του «Εγχειριδίου της ορθής γραφής» (Τα πιο συχνά ορθογραφικά, γραμματικά και συντακτικά λάθη) του Δ. Ν. Μαρωνίτη, που εκδόθηκε ειδικά για την εφημερίδα «Το Βήμα», είναι αφιερωμένη στη χρήση της μετοχής στο νεοελληνικό λόγο.
Στις γραμμές που ακολουθούν παρουσιάζονται οι πολύ ενδιαφέρουσες επισημάνσεις του αειμνήστου πνευματικού ανθρώπου αναφορικά με την ενδεδειγμένη χρήση των μετοχών στη νεοελληνική γλώσσα:
Ο νεοελληνικός λόγος διαθέτει πολλούς τύπους μετοχής με ουσιαστική, επιθετική ή ρηματική και επιρρηματική αξία.
Εκτός από τους καθαρά δημοτικούς
Δεν συντρέχει λόγος να καταφεύγουμε σε πρόταση εκεί που ο μετοχικός τύπος προσδίδει στη φράση οικονομία, σαφήνεια και κομψότητα.
1. Οι πλάγιες πτώσεις μετοχών με αρχαιόμορφη ονομαστική προσαρμόζονται κατά κανόνα στο νεοελληνικό κλιτικό και τονικό σύστημα. Λέμε και γράφουμε:
• ο αύξων αριθμός, του αύξοντα αριθμού
• ο επιλαχών μαθητής, του επιλαχόντα μαθητή
• ο παράγων, του παράγοντα
• η ενάγουσα αρχή, της ενάγουσας αρχής
• η άρχουσα τάξη, της άρχουσας τάξης
• η δεσπόζουσα δύναμη, της δεσπόζουσας δύναμης
• η μέλλουσα ζωή, της μέλλουσας ζωής
• αμφισβητούμενος ισχυρισμός, αμφισβητούμενου ισχυρισμού
• αμφιλεγόμενος άνθρωπος, αμφιλεγόμενου ανθρώπου
Ουσιαστικοποιημένες βαρύτονες μετοχές θηλυκού γένους κρατούν σε όλες τις πτώσεις τον αρχαίο τους τόνο αμετάβλητο. Λέμε και γράφουμε:
• η εφαπτομένη, της εφαπτομένης
• η τεθλασμένη, της τεθλασμένης
• η προϊσταμένη, της προϊσταμένης
Το ίδιο ισχύει και για ουσιαστικοποιημένες βαρύτονες μετοχές αρσενικού και ουδέτερου γένους. Λέμε και γράφουμε:
• το υποκείμενο, του υποκειμένου (αλλά ο υποκείμενος συλλογισμός, του υποκείμενου συλλογισμού)
• ο προϊστάμενος, του προϊσταμένου
• ο διανοούμενος, του διανοουμένου
• ο υπογραφόμενος, του υπογραφομένου
• ο πολιτευόμενος, του πολιτευομένου
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Alert από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας: Δεύτερο κύμα της πανδημίας, πιο θανατηφόρο «θα χτυπήσει την Ευρώπη το χειμώνα»
- Κούγιας στο MEGΑ: Ζητήθηκε έλεγχος για ψευδείς καταθέσεις στη δίκη Τοπαλούδη
- Κατσαρίδες «τέλος»: Πώς θα τις εξοντώσετε με τρία απλά υλικά (photos)
- Α. Βαφειάδης: «Να απαντήσει η Ελλάδα στην «απειλή» της Βουλγαρίας για καραντίνα, όσων επισκεφθούν την Ελλάδα για διακοπές»
- Πρίγκιπας Harry - Meghan Markle: Η πρώτη φωτογραφία από το εσωτερικό του παλατιού τους στο Λος Άντζελες
- Ανάλαφρο γλυκό ψυγείου με ανανά
- Ικανοποιητική προσέλευση μαθητών στα σχολεία
- Θυρεοειδής: Σημάδια δυσλειτουργίας που πρέπει να γνωρίζετε (εικόνες)
- «Ουρές» στα διόδια την πρώτη μέρα ελεύθερων μετακινήσεων από νομό σε νομό
- Bίντεο-Κορωνοϊός: Πώς μόλις 1 λεπτό ομιλίας διασκορπίζει 1000 σταγονίδια σε κλειστό χώρο!
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις In.gr
- Κούγιας στο MEGΑ: Ζητήθηκε έλεγχος για ψευδείς καταθέσεις στη δίκη Τοπαλούδη
- Euroleague : Φαβορί το Βελιγράδι για τους εναπομείναντες αγώνες
- Κίνηση στον δρόμο : Μεγάλες ουρές στα διόδια Αφιδνών – Κορίνθου
- Θέλετε καλλίγραμμα πόδια; Ακολουθήστε αυτό το αποτελεσματικό workout!
- Προς δομικό ανασχηματισμό – Ποιοι υπουργοί βρίσκονται στο στόχαστρο
- Δωρεά του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση στο Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας
- ΗΠΑ : Ιερέας έριξε αγιασμό στους πιστούς με… νεροπίστολο
- Καιρός: Σε ποιες περιοχές μαίνεται ο καύσωνας – Αλλαγή σκηνικού από Πέμπτη
- ΑΕΚ : Όλο και πλησιέστερα στην παραμονή του ο Βράνιες
- Τι αλλάζει στο νομοσχέδιο του υπ. Παιδείας για Πρότυπα και αριθμό μαθητών ανά τμήμα
- Τελευταία Νέα In.gr
- Η χρήση της μετοχής στο νεοελληνικό λόγο (Μέρος Α’)
- Μπόνο: Αυτά τα 60 τραγούδια μου έσωσαν τη ζωή
- Η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων απαντά στη Μ. Γιαννάκου για τα αναδρομικά των δικαστών
- Επιφυλάξεις για το άνοιγμα των δημοτικών σχολείων – Πότε θα ξεκινήσει η νέα σχολική χρονιά
- Νέα ΚΥΑ για τις επιχειρήσεις που θα παραμείνουν κλειστές μέχρι 24 Μαΐου
- Κούγιας στο MEGΑ: Ζητήθηκε έλεγχος για ψευδείς καταθέσεις στη δίκη Τοπαλούδη
- Τι αλλάζει στο νομοσχέδιο του υπ. Παιδείας για Πρότυπα και αριθμό μαθητών ανά τμήμα
- Euroleague : Φαβορί το Βελιγράδι για τους εναπομείναντες αγώνες
- Δωρεά του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση στο Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας
- ΑΕΚ : Όλο και πλησιέστερα στην παραμονή του ο Βράνιες
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Δημοτικά σχολεία: Πότε θα αποφασιστεί εάν θα ανοίξουν ξανά
- Θέλει… Μπάγεβιτς ο Μαρινάκης – Γράφει ιστορία στον Ολυμπιακό – «Δώρο» 53 εκατομμύρια
- Γαλλία: Νεαροί συγκρούστηκαν με αστυνομικούς σε προάστιο του Παρισιού
- Νέα πρόκληση της Αγκυρας: Τουρκικά F-16 πέταξαν πάνω από Φαρμακονήσι, Λειψούς, Αρκιούς και Ρω
- Συγκέντρωση από τους ξενοδοχοϋπαλλήλους μάγειρες και σερβιτόρους στο Εργατικό Κέντρο Πάτρας
- Κορονοϊός ποδοσφαιρο: Έναρξη στη Bundesliga
- Αφορισμός Αμβρόσιου: Χαμός στο Twitter
- Kορονοϊός: Ποιες επιχειρήσεις θα μείνουν κλειστές μέχρι τις 24 Μαΐου
- Στην Ελλάδα συνεχίζει να «πετάει» ο γάιδαρος…
