«Η Συνθήκη της Λωζάννης 90 χρόνια μετά»

14:56 25/11/2013 - Πηγή: Athina984

Να διατηρηθεί ή να καταργηθεί η σαρία; Μειονοτικό ή δημόσιο σχολείο; Υπέρ ή κατά των θετικών διακρίσεων; Σ' αυτά- και άλλα -ερωτήματα κλήθηκαν να τοποθετηθούν οι προσκεκλημένοι ομιλητές από τον χώρο της επιστήμης, της πολιτικής, της δικαιοσύνης, της διπλωματίας, της δημοσιογραφίας, αλλά και μέλη της μειονότητας και της πλειονότητας που κατέκλυσαν την αίθουσα εκδηλώσεων της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, όπου φιλοξενήθηκαν οι εργασίες του συνεδρίου "Η Συνθήκη της Λωζάννης 90 χρόνια μετά: Οι μειονοτικές ρυθμίσεις".

Στόχος του συνεδρίου, που διοργάνωσαν, την Παρασκευή

και το Σάββατο (22-23/11), στην Κομοτηνή, το Πρόγραμμα Εκπαίδευσης των Παιδιών της Μουσουλμανικής Μειονότητας στη Θράκη και το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) ήταν οι "παράλληλοι μονόλογοι" στην περιοχή να εξελιχθούν σε έναν γόνιμο διάλογο για τα μειονοτικά ζητήματα.

Μειονοτικά ή δημόσια σχολεία;

Βρισκόμαστε σε μια Ευρώπη πολυπολιτισμική, πολυ-θρησκευτική και οι πολίτες της μειονότητας είναι πολίτες της Ευρώπης. Πάρα πολλά έχουν αλλάξει και πρέπει να γίνουν και περισσότερα. Έχει τεράστια σημασία να δούμε το ζήτημα των ίσων ευκαιριών για όλους. Όσο δικαίωμα έχει μια μειονότητα θρησκευτική στην προκειμένη περίπτωση, να κρατά τις παραδόσεις και αντιλήψεις, άλλο τόσο δικαίωμα έχει να είναι πλήρως ενταγμένη στο κοινωνικό σύνολο, υπογράμμισε- μεταξύ άλλων -η επικεφαλής της ΚΟ της ΝΔ στο Ευρωκοινοβούλιο Μαριέττα Γιαννάκου, εγκαινιάζοντας με την ομιλία της την πρώτη ενότητα του συνεδρίου για το μείζον θέμα της εκπαίδευσης.

"Βρισκόμαστε σε μια εποχή, που έχει μεγάλη σημασία η ανεκτικότητα και όλοι δείχνουν να το αντιλαμβάνονται" σημείωσε η πρώην υπουργός, η οποία τάχθηκε υπέρ των θετικών διακρίσεων για τη μειονότητα, υπενθυμίζοντας πως η ίδια ήταν αυτή που άνοιξε τον δρόμο στην εισαγωγή των παιδιών της μειονότητας και στα ΤΕΙ (εκτός από τα ΑΕΙ).

Το δίλημμα που έχει τεθεί εδώ και τουλάχιστον μια δεκαπενταετία ανάμεσα στα δημόσια και τα μειονοτικά σχολεία απασχόλησε την πρώτη ενότητα του συνεδρίου, με τον δημοσιογράφο Τζεμήλ Καμπζά να προτείνει την ίδρυση νέων μειονοτικών γυμνασίων, την ίδρυση δίγλωσσων νηπιαγωγείων στους οικισμούς όπου υπάρχουν μειονοτικά δημοτικά σχολεία, τη λειτουργία, επίσημα, της Σχολής, που θα αντικαταστήσει την ΕΠΑΘ (Ειδική Παιδαγωγική Ακαδημία Θεσσαλονίκης) κ.ά.

Την εκτίμηση ότι "η μειονοτική εκπαίδευση καταρρέει" εξέφρασε ο γιατρός Ιμπράμ Ονσούνογλου και πρόσθεσε: "Πιθανώς δεν θα επιτραπεί να καταρρεύσει εντελώς. Θα λειτουργεί με περιορισμένο αριθμό μαθητών, έτσι τυπικά, πάντα υποβαθμισμένα ώστε να μη γίνει ποτέ ελκυστική, και θα διατηρείται ως μουσειακό είδος".

Από την πλευρά της, η καθηγήτρια Κοινωνικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Θάλεια Δραγώνα, που μαζί με την ομότιμη καθηγήτρια Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης στο ίδιο Πανεπιστήμιο, Άννα Φραγκουδάκη "τρέχουν" το πρόγραμμα εκπαίδευσης μουσουλμανοπαίδων, υποστήριξε ότι "το ζητούμενο για την εκπαίδευση της μειονότητας είναι "η ενδυνάμωση των μαθητών, των εκπαιδευτικών (τόσο της μειονότητας όσο και της πλειονότητας) και των γονιών" υπογραμμίζοντας πως απαιτείται πρωτίστως διάλογος και διαπραγμάτευση μεταξύ πλειονότητας και μειονότητας, αφού "για καιρό εκπέμπονται παράλληλοι μονόλογοι".

Όπως παρατήρησε από την πλευρά της η κ. Φραγκουδάκη, η οποία προήδρευσε της συγκεκριμένης ενότητας, η σημερινή εμπειρία δείχνει ότι δεν έχουμε να κάνουμε με δίγλωσσα σχολεία, αλλά με δύο παράλληλες μονογλωσσίες γι' αυτό και θα έπρεπε να υπάρχει ένα είδος πιο σύγχρονης διγλωσσίας.

Η Σαρία στη σύγχρονη Θράκη και οι δικαιοδοτικές αρμοδιότητες του μουφτή

Η Σαρία αλλά και το ζήτημα του μουφτή τέθηκαν προς συζήτηση στη δεύτερη ενότητα του συνεδρίου, όπου ο γενικός γραμματέας Θρησκευμάτων του υπουργείου Παιδείας Γιώργος Καλαντζής υπογράμμισε πως "για την Ελληνική Πολιτεία δεν υφίσταται ζήτημα μονομερούς κατάργησης των δικαιοδοτικών αρμοδιοτήτων του μουφτή".

Υπογράμμισε δε, πως "εάν πρόκειται να υπάρξει αλλαγή αυτή θα ξεκινήσει από τους μουσουλμάνους και τις μουσουλμάνες της Θράκης, θα αποκτήσει μορφή πρότασης ή προτάσεων από τους μουσουλμάνους και τις μουσουλμάνες της Θράκης και μετά θα γίνει αντικείμενο συζήτησης με την Ελληνική Πολιτεία".

"Ποτέ καμία ελληνική κυβέρνηση δεν πρόκειται να καταργήσει τη Σαρία αν η μουσουλμανική μειονότητα δεν το ζητήσει η ίδια" σημείωσε και πρόσθεσε πως η αιτία που "η μειονότητα δεν είναι ενταγμένη ισότιμα στην ελληνική κοινωνία, δεν είναι ούτε η Σαρία ούτε, πολύ περισσότερο, το Ισλάμ. Η βασική αιτία είναι η έλλειψη γνώσης της ελληνικής γλώσσας".

Υπέρ της κατάργησης της Σαρίας τάχθηκε ο λέκτορας Νομικής Σχολής Κομοτηνής και επίκουρος καθηγητής Σχολής Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Βοσπόρου Γιάννης Κτιστάκις, υπογραμμίζοντας πως η "Σαρία δεν μπορεί σήμερα να είναι συμβατή με το ευρωπαϊκό Δίκαιο" και πως "η Σαρία και ο ιεροδίκης μπορούν να καταργηθούν με απλό νόμο", ενώ ο δικηγόρος Χαλήλ Μουσταφά περιέγραψε τη λειτουργία του ιεροδικείου από τη θέση του διαδίκου και του συνηγόρου.

Θετικές διακρίσεις. Υπέρ ή κατά;

"Οι θετικές διακρίσεις είναι μια έμμεση ομολογία ότι έχουμε αποτύχει να έχουμε ισοπολιτεία" ανέφερε από το βήμα του συνεδρίου, στην τρίτη ενότητα, ο Δρ. Πολιτικών Επιστημών Ηρακλής Μήλλας προτρέποντας να αποτελέσουν αυτές ένα μεταβατικό μέτρο και να υπάρχουν "καλά μειονοτικά σχολεία με κύρια ευθύνη της Πολιτείας".

Τις θετικές συνέπειες του μέτρου της ποσόστωσης για την εισαγωγή των παιδιών της μειονότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ανέλυσε η αναπληρώτρια καθηγήτρια Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Νέλλη Ασκούνη, δίνοντας έμφαση και στο γεγονός ότι λειτούργησε ευεργετικά ως προς την ευρύτερη κοινωνική ένταξη της μειονότητας.

Ενώ στους παραλογισμούς και τα αδιέξοδο που υπάρχουν ακόμη στα μειονοτικά ζητήματα αναφέρθηκε ο δημοσιογράφος Σαμή Καραμπουγιούκογλου, υπογραμμίζοντας την προσπάθεια που χρειάζεται για να καταρριφθούν αλλά και την κριτική που δέχονται όσοι προσπαθούν προς αυτή την κατεύθυνση.

Η Συνθήκη της Λωζάννης 90 χρόνια μετά

Στην ουσία της ερμηνείας της Συνθήκης της Λωζάννης και τα "προβληματικά" της πεδία αναφέρθηκε ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου Σαμίμ Ακγκιονούλ, στην τέταρτη και προτελευταία ενότητα, χαρακτηρίζοντας "νομικά, πολιτικά και ηθικά λανθασμένη" την αρχή της αμοιβαιότητας που εφαρμόστηκε μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στα μειονοτικά ζητήματα καθώς "η αμοιβαιότητα δεν μπορεί να εφαρμοστεί στο θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων". Σε ό,τι αφορά δε, το θέμα του μουφτή πρότεινε "να ασκούν οι μουφτήδες καθήκοντα θρησκευτικού ηγέτη και τα άλλα θέματα της μειονότητας- ιδίως τα οικονομικά, τα πολιτικά, τα κοινωνικά ή αυτά που σχετίζονται με τα βακούφια να τα διαχειρίζονται πολίτες από τη μειονότητα".

"Στη Συνθήκη της Λωζάννης δεν υπάρχει ο όρος αμοιβαιότητα. Εικάζεται" υπογράμμισε από την πλευρά του ο ομότιμος καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρώην αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Χρήστος Ροζάκης, επισημαίνοντας πως ούτε η Σαρία εμπεριέχεται στη συγκεκριμένη Συνθήκη, αλλά εντάσσεται στο πλαίσιο της ευρύτερης θρησκευτικής ελευθερίας.

Μια ιστορική αναδρομή στις μειονότητες και την ιδιότητα του πολίτη στην Τουρκία μετά το 1923 έκανε η καθηγήτρια Ιστορίας στο Institut National des Langues et Civilisations Orientales Μερόπη Αναστασιάδου, ενώ στη Συνθήκη της Λωζάννης ως "έναν οδηγό δικαιωμάτων με αμφιλεγόμενο παρελθόν και μέλλον" αναφέρθηκε ο νομικός, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης, σημειώνοντας πως η Συνθήκη θα πρέπει να γίνεται κατανοητή ως προϊόν της εποχής της.

Η μειονότητα της Θράκης στο ευρωπαϊκό πλαίσιο

Στη "συνεπή και σύγχρονη μειονοτική πολιτική της Ελλάδας στη Θράκη, που μετά τη μεταπολίτευση, με κορύφωση τις ριζοσπαστικές τομές του 1990 απομόνωσε σταδιακά κάθε φωνή, που ενίσχυε φανατισμούς, μίση και εθνικισμούς" αναφέρθηκε ο βουλευτής Ροδόπης Ευρυπίδης Στυλιανίδης στην τελευταία ενότητα του συνεδρίου.

Σε ό,τι αφορά το θέμα του μουφτή, ο κ. Στυλιανίδης σημείωσε: "Οι μουφτήδες της Θράκης είναι διορισμένοι όπως στα περισσότερα μουσουλμανικά κράτη, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας. [...]Οι απόψεις, που υποστηρίζουν την εκλογή, είναι σαφές ότι εκπορεύονται από πολιτικές ή εθνικιστικές σκοπιμότητες και έρχονται σε αντίθεση με την ιερή παράδοση του Ισλάμ καθώς και με το Ελληνικό δίκαιο".

Σχολιάζοντας τις απόψεις υπέρ της κατάργησης της Σαρίας, σημείωσε πως "όσο κι αν προβάλλονται σαν προοδευτικές από τους εκφραστές τους είναι μάλλον παρεμβατικές και αντιδημοκρατικές, όσον αφορά την εσωτερική λειτουργία των μουσουλμάνων".

Στους ευρωπαϊκούς θεσμούς και το πώς αυτοί προστατεύουν τα δικαιώματα των μειονοτήτων αναφέρθηκε η επίκουρη καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Ντία Αναγνώστου, παρουσιάζοντας μια συνολική εκτίμηση αλλά και ειδικότερα την περίπτωση της Θράκης.

Στο πάνελ των ομιλητών της τρίτης και πέμπτης ενότητας επρόκειτο να τοποθετηθούν και οι Ιλχάν Αχμέτ, δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω, πρώην βουλευτής, Αϊχάν Καραγιουσούφ, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Ροδόπης, και Μουσταφά Μουσταφά (γιατρός). Ωστόσο, επειδή δεν επετράπη στον δημοσιογράφο Εβρέν Ντεντέ να εκφωνήσει την ομιλία του στα τουρκικά για το "πώς βλέπει η μειονότητα την εφαρμογή του Ισλαμικού Θρησκευτικού Δικαίου", οι τρεις ομιλητές δεν δέχτηκαν να συμμετάσχουν στις εργασίες.

Την ίδια ώρα, κληθείς να σχολιάσει δημοσίευμα τουρκικής εφημερίδας (Yeni Safak) που κάνει λόγο για "απαγόρευση της χρήσης της τουρκικής γλώσσας" στο νοσοκομείο Κομοτηνής, ο διοικητής του ιδρύματος Ηρακλής Χατζηνέστωρος δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: "Η οδηγία δεν αναφέρεται σε κάθε συνομιλία μεταξύ ιατρού και ασθενών αλλά αυστηρά στη λήψη του ιστορικού του ασθενούς από τον ειδικευόμενο ιατρό, ο οποίος, σύμφωνα με την οδηγία, σε περίπτωση που συνομιλεί με τον ασθενή σε γλώσσα που δεν γνωρίζει ο ειδικός, θα πρέπει να μεταφράζει άμεσα το περιεχόμενο της συνομιλίας ούτως ώστε ο γιατρός που έχει και την ευθύνη του περιστατικού, να θέτει τις σωστές ερωτήσεις και να καταλήγει με βάση τις απαντήσεις του ασθενούς σε ορθή διάγνωση για να δίδει τις δέουσες εντολές νοσηλείας. Έτσι, αποφεύγονται κίνδυνοι για την υγεία και τη ζωή των πολιτών αλλά και για τον ειδικευόμενο, ο οποίος αμελεί να ενημερώσει τον ειδικό γιατρό για το περιεχόμενο της συνομιλίας".

Πηγή: ΑΜΠΕ