Οι γυναίκες της Ζανζιβάρης

11:33 2/5/2014 - Πηγή: Athina984

«Κάτω απ᾽ την Παλίρροια» είναι ο τίτλος του φιλόδοξου ντοκιμαντέρ που ετοιμάζει η Κατερίνα Ζούλα για τις γυναίκες της Ζανζιβάρης.

«Την ώρα που, με την άμπωτη, τα νερά της παλίρροιας αποσύρονται και ρηχαίνουν, είναι η ώρα που ο καυτός ήλιος τσουρουφλίζει τη σάρκα. Είναι η ώρα που οι τουρίστες στο γραφικό χωριό Πάτζε της Ζανζιβάρης τρέχουν στα στέγαστρα της παραλίας, να προφυλαχτούν από τον ήλιο και να δροσιστούν μ' αναψυκτικά. Αλλά είναι κι η ώρα που οι γυναίκες της Ζανζιβάρης πιάνουν δουλειά. Πώς να τις πω; «Φυκομαζώχτρες»; Θα ‘πρεπε,

μα δεν είναι. Αυτές δεν μαζεύουν σκόρπια φύκια, αλλά τα καλλιεργούν. Επίμονα και βασανιστικά. Τα πιάνουν σε σχοινιά που τα δένουν σε παλούκια. Κι αυτό το κάνουν, όταν τα νερά τραβιούνται - κι ο ήλιος καίει - λυγισμένες με τις ώρες στα δύο, σε μια απάνθρωπη κι υπεράνθρωπη "ορθή γωνία"».

Αυτές οι γυναίκες είναι οι πρωταγωνίστριες του νέου ντοκιμαντέρ που ετοιμάζει η Κατερίνα Ζούλα με τίτλο «Κάτω από την Παλίρροια». Αν και νεαρή σε ηλικία, μετράει ήδη μια επαγγελματική πορεία χρόνων που ξεκίνησε από την ΕΡΤ και συνεχίστηκε στο Al Jazeera, όπου εργάστηκε για 8 χρόνια στο Λονδίνο και στη Ντόχα που διαμένει σήμερα. Παρά το γεγονός ότι η εμπειρία της στον τηλεοπτικό τομέα της χάρισε πολλά, η μεγάλη της αγάπη ήταν πάντα το ντοκιμαντέρ. «Με το ντοκιμαντέρ, βρήκα τον τέλειο τρόπο να ανακαλύψω τον κόσμο. Όταν κάποιος σ' αφήνει να καταγράψεις έστω και μια βινιέτα από τη ζωή του, νιώθεις πραγματικά ότι γνωρίζεις το μέρος που βρίσκεσαι και τους ανθρώπους του», λέει η ίδια μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Το πρώτο της μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ «Το Χωριό που Σφυρίζει» παίχτηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (2010) και σε πέντε διεθνή φεστιβάλ. Τώρα, καταπιάνεται με ένα ιδιαίτερο και συνάμα ενδιαφέρον θέμα, την καλλιέργεια φυκιών στην Ζανζιβάρη και τις γυναίκες που ασχολούνται με αυτό.

Η ιδέα γεννήθηκε σε ένα ταξίδι που πραγματοποίησε στην Τανζανία το 2010. «Η εμπειρία ήταν απελευθερωτική. Ζω για το ταξίδι. Μ' αρέσει να γνωρίζω νέες κουλτούρες και ιστορίες. Η Αφρική είναι άγρια, πολύχρωμη και γεμάτη ζωή. Σε μαγεύει απ' τη πρώτη στιγμή». Τότε ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με τις γυναίκες εκεί που, μέχρι πριν από λίγα χρόνια, μάζευαν φύκια και τα πουλούσαν τελείως ακατέργαστα, ως πρώτη ύλη, σε εξευτελιστική για τον κόπο τους τιμή.

«Με τον καιρό όμως συνασπίστηκαν και οργανώθηκαν, με αποτέλεσμα τώρα να εργάζονται σε μία εταιρία (Seaweed Centre) που τα συγκεντρώνει και παράγει από αυτά σαπούνι. Έτσι οι γυναίκες του Πάτζε κερδίζουν πολύ περισσότερα για τον ίδιο ακριβώς κόπο. Και ζουν καλύτερα», λέει η Κατερίνα Ζούλα που αποφάσισε να ξεδιπλώσει το νήμα της ιστορία τους. Όσο προχωράει η πλοκή ο θεατής γίνεται μάρτυρας της καθημερινότητας τους και των προβλημάτων τους.

«Ζουν σε μία μουσουλμανική κοινωνία και παρόλο που, σε σχέση με άλλες αφρικάνικες χώρες, η Ζανζιβάρη είναι μία καλή περίπτωση, η ζωή είναι δύσκολη. Δουλεύουν πολλές ώρες την ημέρα, και κατά κανόνα κάνουν χειρωνακτική εργασία υπό αντίξοες συνθήκες και χωρίς να έχουν πάντα τον κατάλληλο εξοπλισμό. Παράλληλα έχουν να ανταπεξέλθουν και με τις οικογενειακές υποχρεώσεις. Είναι πολύ συνηθισμένο για μια γυναίκα να έχει πάνω από 6 παιδιά και να καλύπτει μεγάλο μέρος απ τα έξοδα του σπιτιού. Ορισμένες από αυτές που γνώρισα μάλιστα είχαν χάσει το σύζυγο τους και παρόλα αυτά δεν καταστράφηκε η ζωή τους. Είναι πολύ δυναμικές», αναφέρει για τις ηρωίδες του ντοκιμαντέρ της που τώρα έχουν βρεθεί αντιμέτωπες με μία δύσκολη συνθήκη.

Όπως εξηγεί η ίδια, τελευταία, η φυσική παραγωγή φυκιών - κι επομένως και η συγκομιδή τους - μειώθηκε δραματικά. Ίσως από κάποιο παράσιτο, ίσως από κλιματολογικές συνθήκες και την αύξηση της θερμοκρασίας, ίσως και από συνδυασμό των πιθανών αυτών αιτίων. Για το λόγο αυτό, έχει αρχίσει μια μεγάλη ερευνητική προσπάθεια στην οποία μετέχουν οι γυναίκες που τα καλλιεργούν, το Κέντρο Σαπουνιών, και ομάδα επιστημόνων της περιοχής του Πάτζε. Αυτό συμβαίνει και σε άλλες περιοχές της Ζανζιβάρης, καθώς τα καλλιεργημένα φύκια αποτελούν έναν από τους βασικούς πυλώνες της οικονομίας της, και πρέπει να προστατευτούν.

«Τα τελευταία χρόνια οι γυναίκες αυτές, είχαν καταφέρει να εξασφαλίσουν ένα σταθερό εισόδημα που τους βοηθούσε να προσφέρουν τα απαραίτητα στα παιδιά τους. Με τη μείωση της παραγωγής άρχισαν να απειλούνται όλα όσα είχαν επιτύχει μέχρι τώρα. Όμως ήταν αποφασισμένες να μην το βάλουν κάτω χωρίς να δώσουν μάχη».

Σύμφωνα με την ίδια, η συλλογική δουλειά κατάφερε ν' αποδώσει καρπούς. Βρέθηκε μια μέθοδος που ίσως μπορέσει να δώσει την οριστική λύση στο πρόβλημα της μειωμένης παραγωγής/συγκομιδής των φυκιών: η «Καλλιέργεια σε βαθιά νερά».

«Ξεκίνησαν να καλλιεργούν πειραματικά τα φύκια κάτω από το επίπεδο της παλίρροιας. Τα φύκια πιάνονται πάντοτε σε σχοινιά, τα οποία όμως τώρα δένονται σε βράχια, πολύ κάτω από το επίπεδο της παλίρροιας και φυσικά, σε πολύ πιο κρύα νερά».

«Όλα αυτά θέλω να καταγράψω στην ταινία μου», παραδέχεται η Κατερίνα Ζούλα. «Φύση, περιβάλλον, γυναίκες δουλεύτρες, συνθήκες εργασίας κι ερευνητικής προσπάθειας, και φυσικά τη θετική επίδραση της συλλογικής δράσης. Όλον αυτόν τον κόσμο της μικρής κοινωνίας που ενώθηκε για να αντιμετωπίσει στο παρελθόν την οικονομική εκμετάλλευση, και τώρα το περιβαλλοντικό πρόβλημα που προκαλεί την μειωμένη παραγωγή. Θέλω να μιλήσω - για να δείτε και να ακούσετε - με τους ανθρώπους που συντελούν στην αλλαγή αυτή, που μπορεί να φαίνεται μικρή και ασήμαντη, αλλά είναι στην πραγματικότητα τεράστια. Γιατί ακριβώς σημειώνεται στο κύτταρο της κοινότητας, σε μια μικροομάδα γυναικών που καλλιεργούν φύκια».

Μέχρι τώρα η Κατερίνα Ζούλα έχει πραγματοποιήσει μια αρχική λήψη τον περασμένο Φεβρουάριο που διήρκησε 4 μέρες. «Έπρεπε να είμαι πλήρως προετοιμασμένη και έκανα αρκετή προεργασία ώστε να βγάλω το καλύτερο δυνατόν αποτέλεσμα στο χρόνο που είχα. Βρήκα μια μεταφράστρια που μένει στην Ζανζιβάρη, η οποία με βοήθησε πολύ στο κομμάτι των συνεντεύξεων και της συλλογής πληροφοριών. Η πρώτη λήψη ήταν λίγο πειραματική. Σε αυτήν την ιστορία το επίκεντρο είναι οι γυναίκες και καθώς είχα περιορισμένο χρόνο στόχος μου ήταν να μιλήσω κατά κύριο λόγο μ' αυτές. Συναντήθηκα και με την CEO του Seaweed Centre, η οποία μου άνοιξε τον δρόμο για επιπλέον έρευνα. Τον Νοέμβριο που θα ξαναπάω θα μιλήσω με τους επιστήμονες και με εκπροσώπους της κυβέρνησης για να διαπιστώσω τι κάνουν για να βρεθεί λύση στο οικολογικό ζήτημα».

Για να προχωρήσει το ντοκιμαντέρ η Κατερίνα Ζούλα απευθύνθηκε στην ιδιωτική, ατομική, μέσω διαδικτύου, χρηματοδότηση, με ικανοποιητικά αποτελέσματα σε διεθνές επίπεδο. Με τα χρήματα αυτά θα καταφέρει να εξασφαλίσει τα έξοδα του ταξιδιού , ενός ντόπιου μεταφραστή, ενός καμεραμάν και ενός μοντέρ. Ωστόσο, για την ολοκλήρωση του, η ίδια στηρίζεται και στους συμπατριώτες της στην Ελλάδα.

«Θα πει κανείς γιατί να ενδιαφερθεί ένας Έλληνας να δώσει χρήματα, και μάλιστα αυτή την δύσκολη για όλους περίοδο, για ένα ντοκιμαντέρ που αναφέρεται στην καλλιέργεια φυκιών στη Ζανζιβάρη. Πιστεύω ότι, ακριβώς αυτή την περίοδο, χρειάζεται περισσότερο από ποτέ η κινητοποίηση του απλού ανθρώπου, η ανάπτυξη κοινής δράσης και η συντονισμένη δουλειά, για να βρεθούν νέοι τρόποι απασχόλησης και οργάνωσης της εργασίας. Και το παράδειγμα των γυναικών της Ζανζιβάρης είναι πάρα πολύ χαρακτηριστικό, αλλά και ενθαρρυντικό στην κατεύθυνση αυτή».

Όποιος ενδιαφέρεται να συμβάλλει στην ολοκλήρωση του ντοκιμαντέρ της Κατερίνας Ζούλα, «Κάτω από την Παλίρροια», αλλά και να παρακολουθήσει ένα promo βίντεο, μπορεί να επισκεφτεί την ακόλουθη διεύθυνση :
https://www.indiegogo.com/projects/beneath-the-tide

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ