ΤΙΤΛΟΣ: Γράμμα από τη Ρωσία (VIII)

09:54 25/6/2014 - Πηγή: Athina984

του Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη

Η γενναιότητα του ενός

Το όνομα του Αντρέι Σάχαροφ, προφανώς να μην λέει τίποτα στους συγκαιρινούς. Πιθανόν, ορισμένοι να γνωρίζουν το ομώνυμο βραβείο του Συμβουλίου της Ευρώπης, το οποίο απονέμεται σε ανθρώπους που διακρίνονται στον αγώνα για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ωστόσο, η επίσκεψη στο ίδρυμα που φέρει το όνομα του και βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή του κέντρου της Μόσχας, παραμένει πάντα μια σημαντική και πολύτιμη εμπειρία για το δυτικό περιηγητή.

O Αντρέι Σάχαροφ, μοναχική μα και μαχητική φιγούρα του αγώνα των Αντιφρονούντων

για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είδε τους διώκτες του να σαρώνονται από την αμείλικτη κρίση της ιστορίας και τον ίδιο να εκλέγεται βουλευτής της πρώτης δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης της πατρίδας του. Επιστήμονας, πατέρας της σοβιετικής υδρογονοβόμβας, αντιλαμβανόμενος τα αδιέξοδα του ολοκληρωτισμού, από νωρίς εντάχθηκε στο κίνημα των Αντιφρονούντων και μαζί με τη σύζυγό του Γιλένα Μπόνταρ, έδωσαν μοναχικούς αλλά νικηφόρους αγώνες.

Ένα πράγμα που πάντα προκαλεί θαυμασμό απέναντι στους Ρώσους διανοουμένους και επιστήμονες είναι ο πατριωτισμός τους. Μπορεί οι ίδιοι να αντιστρατεύονται την εξουσία και να μάχονται για την κατάλυσή της, ωστόσο η αγάπη τους για την πατρίδα είναι υπεράνω όλων. Η παράδοση αυτή ξεκινάει από το κίνημα των Δεκεμβριστών και φτάνει μέχρι τις μέρες μας.

Ο Ρώσος διανοούμενος, ιδίως εκείνος που παλεύει κατά της αδικίας, της αυθαιρεσίας, της καταπίεσης, πάντα διακρίνονταν για την ιδιαίτερη αγάπη προς την πατρίδα του και την ετοιμότητα αυτοθυσίας για το γενικό καλό. Αυτός ο συνδυασμός αντίστασης κατά της εξουσίας και αγάπης για την πατρίδα είναι ένα ρωσικό πολιτισμικό ιδίωμα, το οποίο, εύκολα, ο δυτικός παρατηρητής μπορεί να το παρεξηγήσει και να το ερμηνεύσει σύμφωνα με τις δικές του προσλαμβάνουσες παραστάσεις. Αυτό όμως αδικεί τη διάθεση προσφοράς που έχει ο Ρώσος διανοούμενος, παρά τη γνωστή, εκπεφρασμένη και δεδηλωμένη αντίθεση του με την εξουσία.

Πολίτες με βαθιά συναίσθηση της ιδιαιτερότητας της πατρίδας τους, αλλά και συνάμα κοσμοπολίτες με παιδεία που σπανίζει και εκπλήσσει για το εύρος και το βάθος της, οι άνθρωποι αυτοί ήταν και παραμένουν οι γέφυρες εκείνες πάνω στις οποίες πραγματοποιούνται οι συναντήσεις και οι ανταλλαγές με τους εκπροσώπους άλλων πολιτισμών.
Οι πολιτικές σκοπιμότητες, οι ιδιοτελείς διαθέσεις και οι δεύτερες σκέψεις, πολλές φορές καθιστούν δύσκολη την επικοινωνία των ανθρώπων. Η υπονόμευση όλων αυτών των δυσκολιών με ένα υποδόριο χιούμορ και μια ευγένεια, παραμένει το καλύτερο όπλο στα χέρια εκείνων που γνωρίζουν πως ακόμη κι αν πρόκειται για μοναχικό αγώνα της μνήμης ενάντια στη λήθη, στο τέλος ο κόσμος θα θυμάται εκείνους που πάλεψαν και όχι εκείνους που κρύφτηκαν πίσω από αξιώματα, προνόμια και μισόλογα.

Σήμερα, είναι ευτύχημα το γεγονός ότι γενναίοι άνθρωποι συνεχίζουν τον αγώνα που ξεκίνησε ο Αντρέι Σάχαροφ στην πατρίδα του. Με όπλο την υπομονή, την αγάπη, τη βαθιά παιδεία και την επιμονή στο διάλογο, αγωνίζονται για να βρει η Ρωσία τη θέση της στο σύγχρονο κόσμο, μια θέση που θα είναι κοντά στις πανανθρώπινες αξίες του πολιτισμού και μακριά από τη γοητεία που ασκεί ο αυταρχισμός μιας ανατολικής δεσποτείας.