Μπορεί να αλλάξει ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου ή όχι;

08:45 6/4/2016 - Πηγή: TVNea

Πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν με επιφυλακτικότητα την πιθανότητα να μεταμορφωθούν σε ισχυρές και συναισθηματικά ισορροπημένες προσωπικότητες. Στο γραφείο συχνά μού το διατυπώνουν ως εξής: «Πώς είναι δυνατόν μια θεραπεία λίγων μόλις μηνών να με αλλάξει όταν είμαι έτσι μια ολόκληρη ζωή;»

Είναι πολύ λογικό να αναρωτιόμαστε κάτι τέτοιο, αφού όλοι έχουμε την εντύπωση ότι ο χαρακτήρας δεν μπορεί να αλλάξει. Ο παππούς μου, άνθρωπος σκληρός, που είχε πάρει μέρος στον εμφύλιο πόλεμο, έλεγε πάντα με ύφος σοβαρό: «Αν κάποιος δεν είναι ώριμος στα είκοσί του, δε θα γίνει ποτέ!»

και, κατά μία έννοια, είχε δίκιο. Γιατί δεν είναι σύνηθες να αλλάζουμε ριζικά, αλλά αυτό δε σημαίνει πως είναι αδύνατον. Σήμερα γνωρίζουμε όχι μόνο πως, με τη σωστή καθοδήγηση, είναι δυνατή η αλλαγή αλλά και πως όλοι μας, ακόμα και ο πιο ευάλωτος, μπορούμε να το καταφέρουμε:

Η σύγχρονη ψυχολογία έχει αναπτύξει σχετικές μεθόδους.

Κι αυτός ακριβώς είναι και ένας από τους πρωταρχικούς μου στόχους: Να πληροφορήσω τον αναγνώστη πως το να αλλάξει, να μεταμορφωθεί σε άτομο συναισθηματικά υγιές, είναι δυνατόν.

Σαφώς και είναι! Οι αποδείξεις αφθονούν. Μεταξύ άλλων, η αλλαγή που βιώνουν χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον κόσμο όταν επισκέπτονται ψυχολόγο. Στην πραγματικότητα, οι αποδείξεις είναι χιλιάδες, αφού η εμπειρία καθενός από αυτούς τους άντρες και καθεμιάς από αυτές τις γυναίκες μαρτυρά ότι είναι δυνατόν. Ας μην πάμε πολύ μακριά: Στο μπλογκ μου (www.rafaelsantandreu.wordpress.com) πολλοί από τους ασθενείς μου γράφουν την ιστορία τους και πώς κατάφεραν να αλλάξουν. Παρακολουθώ πολλούς ασθενείς όλα αυτά τα χρόνια, εκατοντάδες, και μπορώ να βεβαιώσω απόλυτα πως η αλλαγή είναι δυνατή.

Όπως η ακόλουθη αληθινή περίπτωση: Η Μαρία Λουίσα πήγαινε στο θέατρο κάθε βράδυ γιατί πρωταγωνιστούσε σε μια κωμωδία που σημείωνε τεράστια επιτυχία στη Μαδρίτη. Μόλις σηκωνόταν η αυλαία, εμφανιζόταν στη σκηνή σε όλο της το μεγαλείο, τη χάρη και την κομψότητα που χαρακτηρίζει τους μεγάλους ηθοποιούς. Το τέλος ήταν πάντα το αναμενόμενο: Δέκα λεπτά ασταμάτητα χειροκροτήματα για μια υπέροχη παράσταση. Τι συγκλονιστική ηθοποιός, τι συμπαθητική, τι ζωντανή γυναίκα που ήταν η Μαρία Λουίσα!

Αυτό που δε γνώριζε το κοινό ήταν πως, όταν επέστρεφε σπίτι, το ίδιο βράδυ, η διάθεση της Μαρία Λουίσα άλλαζε εντελώς και βυθιζόταν στην κατάθλιψη και στην ανασφάλεια. Στα πενήντα της, βίωσε την πιο δύσκολη περίοδο της ζωής της, αν και χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Το πρόβλημα, όπως της είχε πει ο ψυχίατρός της, εντοπιζόταν στο μυαλό της. Ήταν επιρρεπής στην κατάθλιψη και στο άγχος. Έτσι, για πολύ καιρό, δε σηκωνόταν από το κρεβάτι παρά μόνο για να πάει στην πολυαγαπημένη της δουλειά, χωρίς όμως και να μπορεί να την απολαύσει. Αυτή είναι η αληθινή ιστορία της Μαρία Λουίσα Μέρλο, της σπουδαίας ηθοποιού από τη Μαδρίτη, όπως τη διηγείται η ίδια στο βιβλίο της C0mo aprendia serfeliz [Πώς έμαθα να είμαι ευτυχισμένη]:

Η περίοδος από τα σαράντα τέσσερα έως τα πενήντα μου χρόνια ήταν η χειρότερη της ζωής μου. Πήγαινα από το κρεβάτι στο θέατρο και από το θέατρο στο κρεβάτι. Κάθε μέρα. Φοβόμουν τα οικονομικά προβλήματα -που δεν είχα στην πραγματικότητα-, φοβόμουν τη μοναξιά, φοβόμουν τον «μπαμπούλα», φοβόμουν τα πάντα. [...]

Στην τελευταία μου κρίση κατάθλιψης, ήμουν ένα άτομο απόλυτα εγκλωβισμένο μέσα στο ίδιο μου το μυαλό. Όταν ανησυχούσα για κάτι, ας πούμε, για μια ασήμαντη φιλονικία, για κάτι ανόητο. το στριφογύριζα στο μυαλό μου ακατάπαυστα, κι αυτός ο διανοητικός στρόβιλος στο τέλος προκαλούσε βραχυκύκλωμα.

Η Μέρλο παραδέχεται πως ποτέ δεν υπήρξε ισορροπημένο άτομο. Είχε όμορφη παιδική ηλικία, αλλά όταν ενηλικιώθηκε εμφανίστηκαν οι πρώτες συναισθηματικές διαταραχές. Σίγουρα υπήρχε προδιάθεση για κατάθλιψη -η αποκαλούμενη ενδογενής κατάθλιψη-, αλλά και ο χαρακτήρας της, η κοσμοθεωρία της την καθιστούσαν ευάλωτη. Στη δική της περίπτωση, η κατάσταση έγινε ακόμη πιο περίπλοκη με τη χρήση ψυχοτρόπων ουσιών και μη υποχρεωτικώς συνταγογραφούμενων φαρμάκων: «Στην πρώτη μου κατάθλιψη άρχισαν να μου δίνουν υπνωτικά και ηρεμιστικά, με αποτέλεσμα να εθιστώ στα χάπια. Έπαιρνα χάπια για να κοιμάμαι, χάπια για να ξυπνάω, χάπια για τα πάντα. Κάποιες μέρες έφτανα να παίρνω έως και δέκα ή δεκαπέντε διαφορετικά χάπια, γιατί ήμουν επιρρεπής σε κάθε είδους εθισμό. Εθίστηκα και στο χασίς και στην κοκαΐνη».

Τελικά, στα πενήντα της, το μέλλον για την πολυαγαπημένη ηθοποιό διαγραφόταν ζοφερό. Το ιδιόμορφο μυαλό της δυσκόλευε τη ζωή της και το πρόβλημα επιδεινωνόταν με την πάροδο του χρόνου. Κάποια στιγμή όμως η ιστορία της έφτασε σε μια αποφασιστική καμπή. Έχοντας ένα τεράστιο απόθεμα ελπίδας μέσα της και μια αστείρευτη επιθυμία να παλέψει για τον εαυτό της, στράφηκε σε θεραπευτές και καθοδηγητές για να αποτολμήσει
την αλλαγή: «Και, βηματάκι βηματάκι, βγήκα από την κατάθλιψη με τη βοήθεια του Θεού και της ψυχής μου, γιατί το σκοτάδι στο οποίο ήμουν βυθισμένη ήταν απύθμενο», μας εξηγεί η ίδια. «Τώρα νιώθω καλύτερα από ποτέ, όπως όταν ήμουν ένα μικρό, χαρούμενο κοριτσάκι. Και είμαι υπερήφανη για το πόσο δούλεψα με τον εαυτό μου ώστε να το ξεπεράσω.Το να βγαίνεις από τα σκοτάδια στα οποία ήμουν παγιδευμένη σου χαρίζει απέραντη αυτοπεποίθηση. Μπορώ να πω πως νιώθω ικανοποιημένη για πρώτη φορά στη ζωή μου».

H Μαρία Λουίσα άλλαξε τον εαυτό της. Και ξέρετε κάτι; Όλοι μπορούμε να το καταφέρουμε. Πρέπει να μάθουμε τι είναι δυνα-τόν! Ο ανθρώπινος χαρακτήρας διαμορφώνεται τόσο από έμφυτα στοιχεία όσο και από γνώσεις που έχει αποκτήσει κατά την παιδική και νεανική ηλικία, και πάνω σ’ αυτήν ακριβώς τη νοητική δομή μπορούμε να επέμβουμε.

Μπορούμε να σμιλεύσουμε μια ζωή απελευθερωμένη από φόβους, ανοιχτή στην περιπέτεια και γεμάτη επιτεύγματα. Όταν μεταμορφώσουμε το μυαλό μας, θα διαθέτουμε την ικανότητα να απολαμβάνουμε και τα σημαντικά και τα ασήμαντα της ζωής, θα μπορούμε να αγαπάμε -και να επιτρέπουμε να μας αγαπούν- με μεγαλύτερη ένταση, ενώ θα έχουμε εξασφαλίσει μεγαλύτερες δόσεις εσωτερικής γαλήνης. Θα μοιάζουμε λίγο με τον φωτογράφο Ρόμπερτ Κάπα, θα γίνουμε εραστές της ζωής, της δικής μας ζωής.

Kείμενο της ΡΑΦΑΕΛ ΣΑΝΤΑΝΤΡΕΟΥ από το σύγγραμμα Η τέχνη της ευτυχισμένης ζωής. Μπορείτε να διαβάστε περισσότερα στο βιβλίο Η Τέχνη της ευτυχισμένης Ζωής http://www.tvnea.com