Ένας πόλεμος δίχως τέλος

06:14 13/10/2024 - Πηγή: Το Ποντικι

Παραμένει πυρήνας της σύγκρουσης η αντιπαράθεση μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ

Νετανιάχου και Σινουάρ δεν θέλουν επιστροφή στο status πριν από την 7η Οκτωβρίου 2023

Καθώς ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή εξαπλώνεται, η αρχική σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς συνεχίζεται.

Είναι ο μεγαλύτερος πόλεμος μεταξύ Ισραηλινών και Αράβων από το 1949, μετά δηλαδή το τέλος της σύγκρουσης που έθεσε τα όρια του ισραηλινού κράτους. Είναι επίσης μακράν η πιο θανατηφόρα σύγκρουση. Περισσότεροι από 1.500 Ισραηλινοί έχουν σκοτωθεί, κυρίως κατά τη διάρκεια

της επίθεσης της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, ενώ περίπου άλλοι 250 απήχθησαν. Περισσότεροι από 40.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί στην αντεπίθεση του ισραηλινού στρατού, η οποία ξεκίνησε με έναν από τους πιο έντονους βομβαρδισμούς που έχουν καταγραφεί ποτέ σε σύγχρονο πόλεμο.

Πολυμέτωπος

Ένας ευρύτερος, πολυμέτωπος πόλεμος μεταξύ του Ισραήλ και των περιφερειακών συμμάχων της Χαμάς εκτυλίσσεται αυτή τη στιγμή, με πιο πρόσφατη εξέλιξη την εισβολή του Ισραήλ στον Λίβανο και τον βομβαρδισμό του Ισραήλ από το Ιράν – αλλά ο πυρήνας της σύγκρουσης παραμένει η αρχική μάχη μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ και η σχεδόν αδιέξοδη πρόκληση του τερματισμού του.

Αυτή η σύγκρουση έχει μεγεθύνει τα μακροχρόνια κοινωνικά προβλήματα και έχει πυροδοτήσει μια συζήτηση σχετικά με το αν θα δοθεί προτεραιότητα στην καταστροφή της Χαμάς ή σε μια συμφωνία για την απελευθέρωση των ομήρων. Η παγκόσμια κοινότητα είναι διχασμένη και οι ηγέτες της διαχωρισμένοι ανάλογα με τα δικά τους συμφέροντα.

Για αρχή, ο κόσμος μοιάζει να ξεχνάει ότι η Χαμάς είναι τρομοκρατική οργάνωση και ότι η 7η Οκτωβρίου ήταν μια από τις πιο φρικτές ημέρες στην παγκόσμια ιστορία. Φρικτές εικόνες και βίντεο, με ανθρώπους να εκτελούνται επί τόπου, με άλλους να τρέχουν πανικόβλητοι ενώ τους χτυπάνε, με μωρά να αποκεφαλίζονται, με γυναίκες με ματωμένα πρόσωπα και σώματα, έκαναν τον γύρο του κόσμου…

Η απάντηση του Ισραήλ ήταν σκληρή, στα όρια της εθνοκάθαρσης. Η Χαμάς και μερικές χώρες το κατηγορούν για γενοκτονία και εγκλήματα πολέμου, ενώ στις ΗΠΑ και αλλού γίνονται διαδηλώσεις κατά του πολέμου.

Ο πόλεμος στη Γάζα έχει επίσης αφήσει να διαφανούν τα όρια της αμερικανικής επιρροής, με την κυβέρνηση Μπάιντεν να μην μπορεί ή να μην επιθυμεί να ασκήσει την πίεση που απαιτείται για την επίτευξη εκεχειρίας. Στο μεταξύ ο εκτοπισμός εκατομμυρίων ανθρώπων συνεχίζεται και στη Γάζα και στο Ισραήλ.

Με τις περισσότερες στρατιωτικές μετρήσεις, το Ισραήλ έχει συντρίψει τη Χαμάς, σκοτώνοντας το μεγαλύτερο μέρος της ηγεσίας της και πολλούς μαχητές της, καταλαμβάνοντας το μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας επιρροής της, καταλαμβάνοντας ή καταστρέφοντας μεγάλο μέρος του οπλοστασίου της και μπλοκάροντας τους δρόμους, υπόγειους και υπέργειους, μέσω των οποίων θα μπορούσε να παραλάβει νέα όπλα.

Η επιλογή του Νετανιάχου

Ωστόσο, ο πόλεμος συνεχίζεται, για διάφορους λόγους, αλλά κυρίως για αυτόν: η κυβέρνηση του Ισραήλ, με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, έχει θέσει στον εαυτό της στόχο την απόλυτη επικράτησή της απέναντι στη Χαμάς και όποιον απειλεί το Ισραήλ, ενώ η αντίληψη της Χαμάς για τη νίκη περιστρέφεται κυρίως γύρω από την επιβίωσή της ως οργάνωσης.

Το Ισραήλ θέλει να καταστρέψει την ηγεσία της Χαμάς και να απελευθερώσει τους περίπου 100 ομήρους που εξακολουθεί να κρατά η τρομοκρατική οργάνωση. Ο πρώτος στόχος ουσιαστικά αποκλείει τον δεύτερο: οι επιζώντες διοικητές της Χαμάς στη Γάζα, με επικεφαλής τον Γιαχία Σινουάρ, πιστεύεται ότι κρύβονται δίπλα σε ομήρους, καθιστώντας δύσκολο για τους Ισραηλινούς στρατιώτες να τους συλλάβουν ή να τους σκοτώσουν χωρίς να βλάψουν τους πολίτες του Ισραήλ.

Η Χαμάς επιδιώκει κυρίως να επιβιώσει από τον πόλεμο ως κίνημα, ένας μέτριος στόχος που της επιτρέπει να αντιμετωπίσει τη σφοδρή επίθεση του Ισραήλ, η οποία θα μπορούσε να είχε κάνει άλλους να παραδοθούν. Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Ιαπωνία παραδόθηκε αφού υπέστη πυρηνική καταστροφή, ενώ η Γαλλία το έκανε για να αποφύγει τεράστιες ζημιές. Η Χαμάς δεν έκανε τίποτα από τα δύο, καθώς οι ηγέτες της προσπαθούν να πυροδοτήσουν μια περιφερειακή σύγκρουση που θέτει σε κίνδυνο το μακροπρόθεσμο μέλλον του Ισραήλ.

Ο πόλεμος συνεχίζεται επίσης λόγω του τρόπου με τον οποίο τον διεξάγει κάθε πλευρά. Η Χαμάς πολεμά ως αντάρτικη δύναμη, κρυμμένη σε ένα τεράστιο δίκτυο σηράγγων και πίσω από αμάχους, δυσκολεύοντας το Ισραήλ να επιφέρει ένα αποφασιστικό πλήγμα. Και όταν το Ισραήλ έχει καταλάβει τμήματα της Γάζας, στις περισσότερες περιπτώσεις έχει εγκαταλείψει αυτά τα εδάφη.

Κανένας δεν υποχωρεί

Οι δύο άνδρες που κινούν τα νήματα είναι ο Νετανιάχου και ο Σινουάρ.

● Στο Ισραήλ η εξουσία του Νετανιάχου βασίζεται σε αρκετούς ακροδεξιούς νομοθέτες που απειλούν την κυβέρνηση συνασπισμού του με κατάρρευση εάν τερματίσει τον πόλεμο χωρίς να καταστρέψει ολοκληρωτικά τη Χαμάς. Τουλάχιστον εν μέρει, αυτό έχει εμποδίσει τον Νετανιάχου να καταλήξει σε μια συμφωνία απελευθέρωσης ομήρων.

● Στη Γάζα ο Σινουάρ ήταν εκείνος ο οποίος επέβλεψε τα σχέδια για την επιδρομή που ξεκίνησε τον πόλεμο. Είναι η ανοχή του και η αδιαφορία του για τις επακόλουθες καταστροφές και τον μεγάλο αριθμό νεκρών αμάχων που επέτρεψαν στη Χαμάς να πολεμήσει σε μεγάλο μέρος της Γάζας που έχει γίνει ερείπια. Οι ανώτατοι στρατιωτικοί διοικητές του είναι νεκροί. Διεξάγοντας αυτόν τον ανταρτοπόλεμο και δημιουργώντας στο Ισραήλ πολλαπλά μέτωπα εξασφαλίζει χρόνο για την επιβίωση της Χαμάς.

Το μόνο σίγουρο είναι πως οι δύο ηγέτες είναι αποφασισμένοι να μην επιστρέψουν στην κατάσταση που επικρατούσε πριν από την 7η Οκτωβρίου.

● Οι ηγέτες της Χαμάς έχουν πει ότι επιθυμούν να βάλουν τέλος στη δυναμική της ατέρμονης ισραηλινής κατοχής – όπως την αποκαλούν – ανεξάρτητα από το ανθρώπινο κόστος.

● Το Ισραήλ αισθάνεται πολύ πιο ευάλωτο μετά την πιο θανατηφόρα ημέρα στην ιστορία του και αποφάσισε ότι δεν μπορεί πλέον να ανέχεται στα σύνορά του ομάδες αφοσιωμένες στην καταστροφή του.

«Αυτός ο πόλεμος δεν θα τελειώσει γιατί κανείς δεν είναι διατεθειμένος να υποχωρήσει» είπε ο Thomas R. Nides, ο πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ισραήλ. «Στο μεταξύ, όλοι χάνουν – οι όμηροι και οι οικογένειές τους, αθώοι Παλαιστίνιοι, Ισραηλινοί εκτοπισμένοι από το βόρειο Ισραήλ, Λιβανέζοι πολίτες. Και είναι πραγματικά τραγικό».

Ένας κρυφός εχθρός

Το πρώτο σημάδι ότι το Ισραήλ μπορεί να δυσκολευτεί να πετύχει μια συμβατική στρατιωτική νίκη ήρθε τις ώρες μετά την εισβολή των δυνάμεών του στη Γάζα στις 27 Οκτωβρίου.

Το Ισραήλ έστειλε περισσότερους από 20.000 στρατιώτες για να καταλάβει την πόλη της Γάζας και την ενδοχώρα της, συνοδευμένους από εκατοντάδες τανκς, αφού ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη είχαν περάσει σχεδόν τρεις εβδομάδες χτυπώντας τη Γάζα με μια από τις πιο θανατηφόρες εναέριες εκστρατείες του 21ου αιώνα. Σε μια παραδοσιακή συνάντηση στο πεδίο της μάχης, η δύναμη εισβολής του Ισραήλ θα είχε καταστρέψει γρήγορα τη στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς.

Αντίθετα, οι μαχητές της Χαμάς ήταν εξαφανισμένοι. Οι διοικητές τους φαινόταν ότι είχαν λάβει τη στρατηγική απόφαση να αποφύγουν να δώσουν στο Ισραήλ την ευκαιρία να επιφέρει ένα νοκ-άουτ χτύπημα.

Ο Eitan Laub, Ισραηλινός αξιωματικός που είχε επιφορτιστεί με την κατάληψη μιας ομάδας κτηρίων κοντά στα σύνορα, φαντάστηκε ότι το τάγμα του θα αντιμετώπιζε λυσσαλέα αντίσταση. Προς έκπληξη των στρατιωτών, κατέλαβαν την τοποθεσία γύρω στα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου χωρίς να συναντήσουν ούτε έναν μαχητή της Χαμάς.

«Ολόκληρο το τάγμα εξέτασε τα κτήρια και απλά ακούμπησε στα σακίδιά του, μερικοί έβγαλαν τα τσιγάρα τους και κάπνισαν» είπε ο Laub σε ένα ισραηλινό podcast. «Ήταν προφανές ότι δεν είχε μείνει κανείς». «Ξέρουμε ότι είναι εδώ» αποκάλυψε ότι σκεφτόταν. «Μα πού είναι;».

Σταδιακά, έγινε σαφές. Οι ένοπλοι της Χαμάς κρύβονταν σε μεγάλο βαθμό σε ένα δίκτυο τούνελ, μήκους εκατοντάδων χιλιομέτρων, που εκτεινόταν κάτω από σπίτια, σχολεία, νοσοκομεία και εγκαταστάσεις των Ηνωμένων Εθνών. Φορώντας συνηθισμένα ρούχα που δυσκόλευαν τη διάκρισή τους από τους πολίτες, οι μαχητές έβγαιναν ξαφνικά από αυτές τις σήραγγες για να πυροβολήσουν εναντίον Ισραηλινών στρατιωτών και να τοποθετήσουν νάρκες στα τανκς τους.

Ουσιαστικά είχαν στόχο να προκαλούν ζημιές, ουσιαστικές ή και όχι τόσο, στον ισραηλινό στρατό. Κρυμμένη στα τούνελ, η Χαμάς μπόρεσε να πλήξει και να αχρηστέψει μεγάλο μέρος της τεχνολογικής υπεροχής του Ισραήλ, αναγκάζοντάς το να αφιερώσει πολύτιμο χρόνο αναζητώντας παγίδες και μυστικές σήραγγες και να τις ανατινάζει.

Αυτή η τακτική είχε αποτέλεσμα ο ισραηλινός στρατός να μην καταλάβει βασικές περιοχές της πόλης της Γάζας μέχρι τη στιγμή που και οι δύο πλευρές όρισαν μια σύντομη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ορισμένων ομήρων, σχεδόν έναν μήνα αργότερα από την επίθεση της Χαμάς. Κάθε μέρα της κατάπαυσης του πυρός, το Ισραήλ απελευθέρωνε περίπου 10 Παλαιστίνιους κρατούμενους για κάθε όμηρο που ελευθερωνόταν από τη Χαμάς.

Μερικοί από αυτούς τους ομήρους παραδόθηκαν σε μια πλατεία στην καρδιά της πόλης της Γάζας. Μέσω αυτής της προσέγγισης, η Χαμάς έδειξε πόσο έλεγχο εξακολουθούσε να ασκεί εκεί.

Καταστροφή για τους αμάχους

Όποια και αν είναι η αιτία της, η αποτυχία επίτευξης εκεχειρίας ήταν και είναι καταστροφική για τους αμάχους κάθε πλευράς.

Καθώς οι Ισραηλινοί στρατιώτες συνέχιζαν την προέλασή τους, η Χαμάς σκότωσε έξι Ισραηλινούς ομήρους, συμπεριλαμβανομένων τριών που θα είχαν απελευθερωθεί κατά την πρώτη φάση της κατάπαυσης του πυρός. Χιλιάδες άλλοι κάτοικοι της Γάζας έχουν σκοτωθεί μετά την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων τον Ιούλιο, εν μέσω μιας ολοένα και βαθύτερης ανθρωπιστικής κρίσης.

Όσο περισσότερο συνεχίζεται ο πόλεμος, τόσο περισσότερο διευρύνονται οι κοινωνικές διαφορές στο εσωτερικό του Ισραήλ – οι οποίες μειώθηκαν στην αρχή του πολέμου – επιταχύνοντας έναν εσωτερικό απολογισμό σχετικά με το είδος της χώρας και την ταυτότητα που θέλει να υιοθετήσει και να είναι το Ισραήλ.

Ένα μακροχρόνιο ζήτημα σχετικά με τον ρόλο του δικαστικού σώματος, τον χαρακτήρα του κράτους και τα δικαιώματα των μειονοτήτων επανεμφανίστηκε σταδιακά, ιδιαίτερα μετά την εξέγερση των ακροδεξιών Ισραηλινών υπέρ στρατιωτών που κατηγορούνται για βιασμό Παλαιστίνιου κρατουμένου.

Και τώρα, έχοντας κολλήσει στη Γάζα, το Ισραήλ έχει στρέψει την προσοχή του στους συμμάχους της Χαμάς σε όλη την περιοχή. Έχει εισβάλει στον Λίβανο καταδιώκοντας την τρομοκρατική οργάνωση της Χεζμπολάχ, αφού δολοφόνησε τον ηγέτη της, Χασάν Νασράλα, και απείλησε με μια δυνητικά καταστροφική σύγκρουση με το Ιράν, τον χορηγό της Χαμάς, που την περασμένη εβδομάδα έπληξε το Ισραήλ με ένα μπαράζ βαλλιστικών πυραύλων.

Ύστερα από έναν χρόνο στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, ο πόλεμος της Γάζας ξαφνικά επισκιάστηκε από την ευρύτερη σύγκρουση. Από όλες τις πλευρές που εμπλέκονται στον πόλεμο υπάρχει η δέσμευση της κλιμάκωσης των εχθροπραξιών και δεν είναι καθόλου σαφές το πότε αυτές θα πάψουν.

Εν τω μεταξύ εκατομμύρια Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι, των οποίων οι ζωές άλλαξαν την 7η Οκτωβρίου 2023, βιώνουν μια ατελείωτη φρίκη – τραυματισμένοι, πενθούντες και εκτοπισμένοι.

Διαβάστε επίσης:

Ταγιάνι για τα πυρά σε δύναμη του ΟΗΕ: «Όσα συμβαίνουν είναι απαράδεκτα» – Νέα ισραηλινή επίθεση στην UNIFIL καταγγέλλει ο Λίβανος

Το Νόμπελ Ειρήνης στον Ιαπωνικό οργανισμό Nihon Hidankyo που καλεί για επαγρύπνηση κατά των πυρηνικών όπλων

Ο τυφώνας Μίλτον «ισοπέδωσε» τη Φλόριντα – Εικόνες απόλυτης καταστροφής (photos/video)