Ενεργειακή κρίση: Η Αθήνα «πιέζει» τις Βρυξέλλες για αποφάσεις

06:02 29/9/2022 - Πηγή: Το Ποντικι

Στην προοπτική ότι μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου οι Βρυξέλλες θα έχουν κατορθώσει το… ακατόρθωτο, ήτοι να καταλήξουν σε συμφωνία για συνολικό ευρωπαϊκό τρόπο αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης, εναποθέτει τις ελπίδες της η κυβέρνηση, καθώς, όπως έλεγαν δυσοίωνα και στο «Game of Thrones», ο χειμώνας έρχεται.

Αρχικά στη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε. στις 30 Σεπτεμβρίου και εν συνεχεία στη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Πολιτικής

Κοινότητας στις 6 και 7 Οκτωβρίου στην Πράγα (όπου θα συμμετάσχουν συνολικά οι ηγέτες 44 χωρών), η κυβέρνηση ελπίζει ότι θα σχηματοποιηθεί ένα σχέδιο που θα επιτρέψει στις χώρες – μέλη της Ε.Ε. να αντιμετωπίσουν τα διαρκώς αυξανόμενα ενεργειακά κόστη σε ευρωπαϊκό επίπεδο, χωρίς να καλούνται να σηκώσουν όλο το βάρος οι κρατικοί προϋπολογισμοί, όπως συμβαίνει ώς τώρα.

Μάλιστα, η Αθήνα αισιοδοξεί ότι, εν τέλει, η πρόταση Μητσοτάκη για πλαφόν στη χονδρική τιμή του φυσικού αερίου (όχι μόνο του ρωσικού) μπορεί να ενσωματωθεί στο σχέδιο που θα παρουσιάσει προς έγκριση η Κομισιόν, καθώς ήδη 15 χώρες – μέλη της Ε.Ε., με επιστολή τους προς τις Βρυξέλλες, ζητούν να υιοθετηθεί το μέτρο αυτό.

Είναι η πρώτη φορά από την έναρξη της κρίσης που ένας τόσο μεγάλος αριθμός χωρών της Ε.Ε. μοιάζει να ευθυγραμμίζεται υπέρ ενός συγκεκριμένου μέτρου, αυξάνοντας την πίεση στην – πιο «τεχνικής» προσέγγισης – Επιτροπή να το υιοθετήσει.

«Τολμηρές ευρωπαϊκές αποφάσεις»

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι ο ίδιος ο πρωθυπουργός, κατά την εισήγησή του στο Υπουργικό Συμβούλιο της περασμένης Τρίτης, υπογράμμισε εκ νέου την ανάγκη ευρωπαϊκού σχεδίου, λέγοντας ότι «κανείς εθνικός προϋπολογισμός, σε καμία χώρα, δεν είναι σε θέση να καλύψει ένα πρωτοφανές κύμα ακρίβειας, το οποίο διαπερνά τα σύνορα.

Και απαιτούνται εκτός από τις εθνικές πολιτικές και τολμηρές ευρωπαϊκές αποφάσεις» και επισημαίνοντας για άλλη μια φορά τις καθυστερήσεις των Βρυξελλών στη λήψη αποφάσεων που θα έχουν ουσιαστική επίδραση στην ενεργειακή ακρίβεια και τον πληθωρισμό.

Παράλληλα, ο ΥΠΕΝ Κώστας Σκρέκας απέστειλε επιστολή στους αρμόδιους επιτρόπους της Ε.Ε., με την οποία υποστήριξε ότι τα χρήματα από το ειδικό τέλος ύψους 10 ευρώ/θερμική MWh, που προτείνεται να επιβληθεί στις ευρωπαϊκές εταιρείες ηλεκτροπαραγωγής για τις ποσότητες του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία ταμείου και να κατευθύνονται, μεταξύ άλλων, στη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στην κάλυψη των έκτακτων αναγκών των εταιρειών ενέργειας, λόγω των προσπαθειών τους για αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου, κ.λπ.

Έμφαση στους ελέγχους

Πάντως, η κυβέρνηση μοιάζει θορυβημένη από το νέο κύμα αυξήσεων σε πολλά προϊόντα που φαίνεται ότι θα φέρει ο Οκτώβριος, καθώς είναι πλέον προφανές ότι οι επιχειρήσεις μετακυλίουν μέρος της επιβάρυνσης που προκαλεί το ενεργειακό κόστος στους καταναλωτές, οι οποίοι, με τη σειρά τους, βλέπουν το εισόδημά τους να συρρικνώνεται έτι περισσότερο.

Μάλιστα, πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Μητσοτάκης έκανε ειδική αναφορά στο ζήτημα αυτό κατά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ζητώντας να εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι στην αγορά για φαινόμενα αισχροκέρδειας ή κερδοσκοπίας, αλλά και να υπάρξει νέος γύρος συζητήσεων με τους «μεγάλους» του λιανεμπορίου με στόχο τη συγκράτηση των τιμών.

Άλλωστε, το ζήτημα της ακρίβειας βρέθηκε στο επίκεντρο των αποτελεσμάτων δύο τελευταίων δημοσκοπήσεων, τα στοιχεία των οποίων μόνο ανησυχητικά μπορούν να χαρακτηριστούν για την κυβέρνηση.

Συγκεκριμένα, σε δημοσκόπηση της εταιρείας Marc για τον ΑΝΤ1, το 83,6% των ερωτηθέντων θεωρεί την ακρίβεια και τις ανατιμήσεις τη μεγαλύτερη ανησυχία του, το 45,5% εκτιμά ότι θα περιορίσει βασικές ανάγκες μέσα στον χειμώνα και το 60,9% ζητά από την κυβέρνηση μέτρα για τη μείωση των τιμών στην ενέργεια. Μάλιστα, σχεδόν το 77% εμφανίζεται από μέτρια ώς απόλυτα αρνητικό σχετικά με τα μέτρα που λαμβάνει η κυβέρνηση για την ακρίβεια.

Παράλληλα, σε δημοσκόπηση της Alco για τον Alpha, το 56% θεωρεί την ακρίβεια το μεγαλύτερο πρόβλημα και το 19% τη θέρμανση, ενώ το 55% δηλώνει ότι δύσκολα θα αντιμετωπίσει τις οικονομικές υποχρεώσεις του χειμώνα και το 26% πολύ δύσκολα.

Οι ελπίδες και οι φόβοι

Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση ελπίζει σε τρία βασικά πράγματα:

• Πρώτον, ότι ώς το τέλος του Οκτωβρίου η Ε.Ε. θα έχει καταλήξει σε ένα σχέδιο για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και των πληθωριστικών πιέσεων και ότι το σχέδιο αυτό θα περιλαμβάνει και τις ελληνικές προτάσεις.

• Δεύτερον, ότι η κατάσταση, όσον αφορά στα ενεργειακά, δεν θα επιδεινωθεί περισσότερο, ώστε να καθιστά αναγκαία τη λήψη ακόμα περισσότερων μέτρων, άρα και μεγαλύτερης «αιμορραγίας» στον προϋπολογισμό.

• Τρίτον, ότι η πορεία της οικονομίας θα είναι τέτοια που θα επιτρέπει την εξεύρεση δημοσιονομικού χώρου για περαιτέρω παρεμβάσεις όπου κριθεί απαραίτητο.

Από την άλλη, πάντως, και με δεδομένη τη «νωθρότητα» που χαρακτηρίζει πάντα την Ε.Ε. όταν χρειάζεται να λάβει κρίσιμες αποφάσεις «εδώ και τώρα», η Αθήνα ανησυχεί ότι:

• Είτε για άλλη μια φορά οι ηγέτες της Ένωσης θα «κλωτσήσουν το τενεκεδάκι», χωρίς να λάβουν ουσιαστικές αποφάσεις.

• Είτε θα υπάρξει ένα ιδιαίτερα «τεχνικό» σχέδιο – ήδη η Κομισιόν είχε δείξει τέτοιες διαθέσεις –, το οποίο θα έχει σχετικά μικρό αντίκτυπο βραχυπρόθεσμα.

Τα προβλήματα είναι μπροστά

Και, φυσικά, τόσο οι ζημιές που προκλήθηκαν στον Nord Stream (από εκρήξεις, σύμφωνα με ειδικούς, ενισχύοντας το σενάριο της δολιοφθοράς) όσο και η αναταραχή στις αγορές που προκλήθηκε από τις ανακοινώσεις του Βρετανού υπουργού Οικονομικών, αλλά και από τη νίκη της Ακροδεξιάς στην Ιταλία, κάνουν την κατάσταση ακόμα πιο πιεστική, καθώς ουσιαστικά «κλείνει» η – όποια είχε απομείνει – ροή ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη και, παράλληλα, αυξάνονται τα κόστη δανεισμού, ιδίως δε για τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου (το επιτόκιο του δεκαετούς ομολόγου του ελληνικού Δημοσίου έφθασε χθες το 5%).

Στα παραπάνω πρέπει να προστεθεί και η άκαμπτη στάση που δείχνει η ΕΚΤ, η οποία συνεχίζει να αυξάνει τα επιτόκια, προκειμένου να «δαμάσει» τον πληθωρισμό (η Κριστίν Λαγκάρντ δήλωσε ότι «ο πληθωρισμός πρέπει να επιστρέψει μεσοπρόθεσμα στο 2% και θα κάνουμε αυτό που πρέπει να κάνουμε, δηλαδή να συνεχίσουμε να αυξάνουμε τα επιτόκια στις επόμενες πολλές συναντήσεις»), παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι η στρατηγική αυτή θα οδηγήσει σε ύφεση την Ευρωζώνη και κυρίως τις πιο αδύναμες χώρες – μέλη της.

Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση δηλώνει σε όλους τους τόνους ότι θα συνεχίσει να εφαρμόζει το σχέδιό της για την ανακούφιση των πολιτών από τα βάρη της ενεργειακής ακρίβειας και του πληθωρισμού, αναγνωρίζοντας πάντα ότι τα περιθώρια δεν είναι άπειρα και ότι όλα τα μέτρα θα πρέπει να κινούνται εντός δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Πολλώ δε μάλλον αν ληφθεί υπόψη ότι από το 2023 και μετά η Ελλάδα θα πρέπει να παρουσιάζει πρωτογενές πλεόνασμα στον προϋπολογισμό της, ύστερα από κάποια χρόνια ελλειμμάτων με την ευλογία, πρέπει να σημειωθεί, της Ε.Ε. για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της πανδημίας.

Η καλή πορεία της οικονομίας

Από την άλλη, η κυβέρνηση θα συνεχίσει να προβάλλει την επιτυχημένη πορεία της οικονομίας, ιδίως, δε, σε μια περίοδο που η υπόλοιπη Ευρώπη «αγκομαχάει» και διεθνείς οργανισμοί, όπως ο ΟΟΣΑ και το ΔΝΤ, μειώνουν διαρκώς τις προβλέψεις τους για την ανάπτυξη – όταν δεν κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για πιθανή ύφεση.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μητσοτάκης στο Υπουργικό υπογράμμισε ότι «παρά το δυσμενές περιβάλλον η οικονομία αναπτύσσεται πολύ πιο γρήγορα από αυτό που εκτιμούσαμε στις αρχές του έτους. Η ανεργία υποχωρεί. Το μέσο εισόδημα, παρά τις δυσκολίες, παρά τους μισθούς, οι οποίοι είναι ακόμα χαμηλοί, στηρίζεται όσο το δυνατόν καλύτερα μπορούμε. (…) Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι που οι Έλληνες το αντιλαμβάνονται, το συμμερίζονται».

Φυσικά, πάντα υπάρχει ο φόβος οι καλές επιδόσεις της οικονομίας να μην εκφραστούν σε χειροπιαστά αποτελέσματα για τους πολίτες, οι οποίοι θα βλέπουν τους αριθμούς να ευημερούν, ενώ οι ίδιοι ζορίζονται όλο και περισσότερο.

Γι’ αυτό και η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να επιταχύνει όσο το δυνατόν περισσότερο την εφαρμογή των μέτρων που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός από τη ΔΕΘ, τα οποία «αγγίζουν» κρίσιμα τμήματα του εκλογικού σώματος, όπως οι συνταξιούχοι, ώστε να αποτραπεί μια τέτοια εξέλιξη.

Και στο βάθος η Μελόνι…

Όσον αφορά το εκλογικό αποτέλεσμα στην Ιταλία και τη νίκη της Ακροδεξιάς και της λαϊκιστικής Δεξιάς, η κυβέρνηση επιχειρεί να αναλύσει το φαινόμενο με τρόπο που να την… εξυπηρετεί πολιτικά, δεδομένου ότι έρχονται κάλπες και στην Ελλάδα.

Έτσι, σχολιάζοντας τη νίκη Μελόνι στην Ιταλία, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου σημείωσε ότι «στη χώρα μας έχουμε μια πλούσια και απολύτως διαφωτιστική εμπειρία για το πόσο χρήσιμη και ουσιαστική είναι η σταθερότητα και το πόσο αναγκαία είναι μια κυβερνητική πολιτική που απαντά στις προκλήσεις και στον ανήσυχο κόσμο που έχουμε, με αποτελέσματα που δίνουν λύσεις για τις αγωνίες των ανθρώπων, για τις ανάγκες της κοινωνίας και τις προσδοκίες τους».

Παράλληλα, μιλώντας στη δημόσια τηλεόραση, επανέλαβε ότι η Ν.Δ. δεν πρόκειται να συνεργαστεί μετεκλογικά με την Ελληνική Λύση, υπογραμμίζοντας ότι «για να συγκυβερνήσεις με κάποιον, πρέπει να υπάρχει ένας ελάχιστος κοινός παρονομαστής – σε επίπεδο αρχών, αξιών, προσανατολισμού –, ο οποίος με τον κ. Βελόπουλο δεν υπάρχει.

Δεν υπάρχει σε μείζονα θέματα τοποθέτησης του διεθνούς προσανατολισμού της χώρας. Είπα χαρακτηριστικά, εμείς κοιτάμε καθαρά προς τη Δύση, ο κ. Βελόπουλος κοιτάει προς την Ανατολή».

Διαβάστε επίσης:

Κυβέρνηση: «Τετραγωνίζοντας τον κύκλο» για την ενέργεια

Η Άγκυρα «σκαρώνει» κρίση

Προγραμματική σύγκρουση – Τα οφέλη που βλέπουν στο ΠΑΣΟΚ από τις παρακολουθήσεις και η ενίσχυση στον κεντρώο χώρο