ΓΑΛΑΖΙΑ ΠΑΤΡΙΔΑ / Οι μεγάλες ναυμαχίες στο Αιγαίο

06:22 14/9/2024 - Πηγή: Το Ποντικι

Από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας έως τις ναυμαχίες της Έλλης και της Λήμνου – 2.500 χρόνια δόξας

Η έκτασις του αχανούς Αιγαίου εκοιμάτο,

κ’ έβλεπες δύο ουρανούς

ο είς ην άνω κυανούς

γλαυκός ο άλλος κάτω.

                                         Αλέξανδρος Ραγκαβής, Διονύσου πλους

Με το που ανέλαβε κυβερνήτης της απελευθερωμένης Ελλάδας, ο Καποδίστριας προώθησε σημαντικές μεταρρυθμίσεις για την αναδιοργάνωση της κρατικής μηχανής, καθώς και για τη θέσπιση του νομικού πλαισίου της νέας πολιτείας.

Επίσης, αναδιοργάνωσε τις Ένοπλες Δυνάμεις σε τακτικά σώματα υπό ενιαία διοίκηση. Προσπάθησε και πέτυχε παράλληλα την επέκταση των συνόρων του νέου κράτους και την κατοχύρωση της ελληνικής ανεξαρτησίας.

Ο Κωνσταντίνος Κανάρης ήταν ένα από τα λίγα πρόσωπα στα οποία είχε εμπιστοσύνη ο Ιωάννης Καποδίστριας και θα τον διορίσει αρχικά φρούραρχο της Μονεμβασιάς και κατόπιν διοικητή μιας ναυτικής μοίρας που θα πολεμήσει τους αγγλόφιλους και τους αντικυβερνητικούς της Ύδρας. Το ισχυρότερο πλοίο του στόλου της εποχής, η φρεγάτα «Ελλάς», που είχε ναυπηγηθεί στην Αμερική κατά τα τελευταία χρόνια της Επανάστασης, πυρπολήθηκε από τον ναύαρχο Α. Μιαούλη στον Πόρο κατά την αποστασία των Υδραίων (1831). Απογοητευμένος λόγω της δολοφονίας του Καποδίστρια, ο Κανάρης αποσύρθηκε στη Σύρο όπου ιδιώτευσε για ένα διάστημα.

Με την κάθοδο του Όθωνα στην Ελλάδα, το 1832, ο πολεμικός στόλος περιλάμβανε μια κορβέτα, μια γαβάρα, τρία μπρίκια, έξι γολέτες, δύο κανονιοφόρους, δύο ατμόπλοια και μερικά ακόμη μικρά κότερα. Ο ναύσταθμος είχε εγκατασταθεί από την εποχή του Καποδίστρια στον Πόρο και επικεφαλής του ναυτικού Διευθυντηρίου ήταν ο Ανδρέας Μιαούλης. Ο βασιλιάς Όθων Α’ μετά τη στέψη του διόρισε τον Κανάρη αρχικά πλοίαρχο Γ’ τάξεως και έπειτα ναύαρχο. Μετά τη μεταπολίτευση του 1843, ο Κανάρης έγινε υπουργός Ναυτικών στην κυβέρνηση Ανδρέα Μεταξά και κατόπιν στην κυβέρνηση Ιωάννη Κωλέττη. Το 1854 έγινε υπουργός Ναυτικών στην κυβέρνηση Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου.

Η πρώτη ναυτική σχολή ιδρύθηκε το 1846 πάνω στην κορβέτα «Λουδοβίκος» και διευθυντής της ορίστηκε ο Λεωνίδας Παλάσκας. Αργότερα, ο στόλος ενισχύθηκε με περισσότερα πλοία και το 1855 παραγγέλθηκαν τα πρώτα σιδερένια ελικοκίνητα πλοία από την Αγγλία, οι ατμοημιολίες «Πανόπη», «Πληξαύρα», «Αφροέσσα» και «Σφενδόνη».

Από το 1866 μ.Χ. έως το 1910

Παρά τις όποιες προσπάθειες συγκροτήσεως του ελληνικού στόλου κατά τη διάρκεια της Κρητικής Επανάστασης, το 1866, τα πλοία του στόλου βρέθηκαν ανέτοιμα να προσφέρουν κάτι αξιόλογο. Έτσι επαναβεβαιώθηκε ότι «το ναυτικόν, απαραίτητον όπλον διά την Ελλάδα, διά τον πόλεμο μόνον πρέπει να παρασκευάζηται και εις αυτόν μόνον να αποβλέπη»!

Στη διάρκεια της πρωθυπουργίας του Χ. Τρικούπη, το 1889, ο στόλος ενισχύθηκε περαιτέρω με την παραγγελία των θωρηκτών «Ύδρα», «Σπέτσαι» και «Ψαρά» από τη Γαλλία, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τον αποδυναμωμένο τουρκικό στόλο στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, εξασφαλίζοντας την κυριαρχία στο Αιγαίο. Το 1907 ιδρύθηκε το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού με πρώτο Αρχηγό τον Ναύαρχο Κουντουριώτη.

Στο μεταξύ, ο τουρκικός στόλος φρόντισε να ενισχυθεί και ως απάντηση η χώρα μας ενίσχυσε το πολεμικό της ναυτικό με την αγορά το 1909, εκτός των άλλων, και του καταδρομικού «Γ. Αβέρωφ». Το πόσο σημαντική υπήρξε αυτή η ενεργοποίηση του ελληνικού κράτους στην ενίσχυση του ναυτικού μας θα φανεί στα αμέσως επόμενα χρόνια στη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων.

Από τις αρχές του 20ού αιώνα ήταν ξεκάθαρο σε όλο τον κόσμο ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία μετρούσε τις τελευταίες της στιγμές. Όπως ήταν φυσικό, μετά την απελευθέρωσή τους από τον οθωμανικό ζυγό, στις βαλκανικές χώρες επενδύθηκαν μεγάλες εθνικές φιλοδοξίες, πράγμα που θα έφερνε μοιραία το ένα έθνος απέναντι στο άλλο. Η Ελλάδα, μάλιστα, διατηρούσε τις μεγαλύτερες φιλοδοξίες, αφού λίγο πριν από το ξέσπασμα των Βαλκανικών Πολέμων μεγάλες περιοχές του Ελληνισμού, τόσο στα βόρεια ηπειρωτικά όσο και στο Αιγαίο, έμεναν υπό την κυριαρχία του σουλτάνου.

Στην Ελλάδα τότε υπήρξε η ευτυχής συγκυρία της κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου, του μεγάλου και ιδιοφυούς οραματιστή, η οποία στηριζόταν από τον στρατό. Τα όνειρα αλλά και τα βλέμματα τότε των Ελλήνων ήταν στραμμένα προς την – επί χιλιετία Βασιλεύουσα των Ελλήνων – Κωνσταντινούπολη. Τότε κυβέρνηση, Τύπος και λαός θεωρούσαν πως μια σιδερένια γροθιά ήταν αρκετή για να επιστρέψει η Πόλη εκεί όπου ανήκε, στην Ελλάδα.

Στο κατάστρωμα του «Αβέρωφ», της «σιδερένιας γροθιάς» του ελληνικού στόλου, ο Ελευθέριος Βενιζέλος δεν έκρυψε το όραμα του Ελληνισμού: «Η Ελλάς δεν θα παραμείνει μικρά. Θα γίνει μεγάλη». Όταν η Βουλγαρία, η Σερβία και το Μαυροβούνιο ενώθηκαν εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο Βενιζέλος έσπευσε αμέσως να προσθέσει σε αυτή τη βαλκανική συμμαχία 120 χιλιάδες Έλληνες στρατιώτες μαζί με τον ελληνικό στόλο!

«Αν επιθυμείτε γαιάνθρακα, προτίθεμαι να σας εφοδιάσω!»

Στις 6 Οκτωβρίου 1912, το «Αβέρωφ» πλέει ανοιχτά του όρμου του Μούδρου, έχοντας στραμμένα τα πυροβόλα του στο λιμάνι του νησιού. Μια λέμβος του «Αβέρωφ» πλέει ώς το νησί και παραδίδει ένα τελεσίγραφο του Κουντουριώτη να παραδοθεί «εντός μιας ώρας» η τουρκική φρουρά. Στην άρνηση των Τούρκων, ο Κουντουριώτης στέλνει το αντιτορπιλικό «Δόξα» με ένα τάγμα πεζοναυτών για να καταλάβει το νησί. Στις 8 Οκτωβρίου, έπειτα από μικρή αντίσταση της τουρκικής φρουράς, το νησί απελευθερώνεται ύστερα από 456 χρόνια οθωμανικής κατοχής! Ήταν η αρχή της απελευθέρωσης όλων των νησιών του βορείου Αιγαίου. Στις 18 του ιδίου μήνα απελευθερώνεται η Ίμβρος, την επομένη η Σαμοθράκη. Ο αντιπλοίαρχος Νίκος Βότσης, κυβερνήτης της τορπιλοφόρου 11, βυθίζει το οθωμανικό θωρηκτό «Φετίχ Μπουλέντ» στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, στις 24 Οκτωβρίου πέφτει η Τένεδος. Στις 3 Νοεμβρίου υψώνεται η γαλανόλευκη στο όρος Άθως. Μετά την απελευθέρωση της Τενέδου στις 6 Νοεμβρίου ο ναύαρχος Κουντουριώτης έστειλε τηλεγράφημα στον Οθωμανό αρχηγό του στόλου με το μήνυμα «Καταλάβαμε Τένεδον. Αναμένουμε έξοδον του στόλου σας. Αν επιθυμείτε γαιάνθρακα, προτίθεμαι να σας εφοδιάσω». Στις 8 Νοεμβρίου 1912 μοίρα του ελληνικού στόλου, υπό τις διαταγές του ναύαρχου Κουντουριώτη, καταλαμβάνει τη Λέσβο. Όταν υψώθηκε εκεί η ελληνική σημαία, τράνταξαν ολόκληρο το νησί οι είκοσι ένας κανονιοβολισμοί του «Αβέρωφ»!

Η ναυμαχία της Έλλης

Στις 8 η ώρα του πρωινού της 3ης Δεκεμβρίου, με καλόν καιρό και ήσυχη θάλασσα, οι καπνοί του εξερχόμενου από τα Δαρδανέλλια τουρκικού στόλου φαίνονταν καθαρά. Τα ελληνικά κατασκοπευτικά σκάφη που περιπολούσαν στην περιοχή έστειλαν μήνυμα στη ναυαρχίδα ειδοποιώντας την για την έξοδο. Του τουρκικού στόλου ηγείτο το καταδρομικό «Μετζιτιέ» με τρία αντιτορπιλικά και ακολουθούσαν τα θωρηκτά «Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα» (ναυαρχίδα), «Τουργούτ Ρεΐς», «Μεσουντιέ» και «Ασάρι-ι-Τεφίκ». Στο τέλος βρίσκονταν πέντε αντιτορπιλικά και πλωτό νοσοκομείο σε γραμμή παραγωγής.

Από την άλλη, στην έξοδο των Στενών προς το Αιγαίο, ο ελληνικός στόλος με επικεφαλής τη ναυαρχίδα του, το θωρακισμένο καταδρομικό «Αβέρωφ», ακολουθούμενη από τα παράκτια θωρηκτά «Ύδρα», «Σπέτσες» και «Ψαρά», και από πίσω τα αντιτορπιλικά «Αετός», «Ιέραξ», «Λέων» και «Πάνθηρ» (τα αποκαλούμενα «θηρία») έσπευσε να συναντήσει τον αντίπαλο στόλο. Με το που εισήλθαν στα νερά του Αιγαίου τα τέσσερα τουρκικά θωρηκτά, θέλοντας να βρίσκονται πλησίον των φρουρίων της τουρκικής ακτής, παρέπλεαν το ακρωτήριο της Έλλης. Ο ελληνικός στόλος, που παρακολουθούσε τις κινήσεις αυτές, έπλευσε προς συνάντησή του με τον τουρκικό. Όταν έφτασαν σε απόσταση περίπου 17 χιλιομέτρων, ο ναύαρχος Κουντουριώτης σήμανε πολεμική έγερση και εξέπεμψε το παρακάτω ιστορικό σήμα προς τον στόλο: «Με την δύναμιν του Θεού, τας ευχάς του Βασιλέως μας και εν ονόματι του Δικαίου, πλέω μεθ’ ορμής ακαθέκτου και με την πεποίθησιν της νίκης εναντίον του εχθρού του Γένους».

Πρώτος άνοιξε πυρ ο τουρκικός στόλος στις 9.22 π.μ. και ενώ η απόσταση που τους χώριζε δεν ήταν πάνω από 12 χιλιόμετρα. Τρία λεπτά μετά απάντησαν τα ελληνικά πλοία. Τα τουρκικά θωρηκτά στόχευαν επιμελώς το «Αβέρωφ» δίχως, ωστόσο, καμιάν επιτυχία. Το ίδιο ανεπιτυχείς ήταν και οι απαντήσεις του «Αβέρωφ» στους τούρκικους στόχους.

Λίγο αργότερα, στις 9.50, ο Κουντουριώτης έδωσε σήμα στον υπόλοιπο ελληνικό στόλο ότι θα κινηθεί ανεξάρτητα. Αμέσως μετά το «Αβέρωφ», πραγματικά «μεθ’ ορμής ακαθέκτου», επιτάχυνε με ταχύτητα 21 κόμβων διαγράφοντας τόξο μπροστά από τη γραμμή του τουρκικού στόλου με σκοπό να υπερφαλαγγίσει τα τουρκικά θωρηκτά και να τα βάλει μεταξύ των πυρών του «Αβέρωφ» και των υπόλοιπων ελληνικών θωρηκτών. Πρόκειται για έναν ελιγμό που χρησιμοποίησε ο Κουντουριώτης, ο οποίος είχε εφαρμοστεί με επιτυχία από το ιαπωνικό ναυτικό κατά των Ρώσων στη ναυμαχία της Τσουσίμα. Οι Οθωμανοί, όταν κατάλαβαν ότι ο ελιγμός θα εκτελείτο με απόλυτη επιτυχία, έκαναν διαδοχική στροφή 160ο και υποχώρησαν με φοβερή αταξία ξανά στα Στενά.

Παρά την άτακτη υποχώρηση του τουρκικού στόλου, το πλήρωμα του «Αβέρωφ» δεν έκρυβε την απογοήτευσή του για το ότι δεν κατάφερε να βυθίσει ούτε ένα πλοίο του. Την επομένη το πρωί, ο Κουντουριώτης έλαβε σήμα από ένα ρωσικό σκάφος ότι δυο τουρκικά καταδρομικά θεάθηκαν να μπαίνουν στα Δαρδανέλλια και λίγο αργότερα έμαθαν ότι το «Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα» είχε επτά νεκρούς και υπέστη σημαντικές ζημιές στους λέβητες, ενώ το πυροβόλο του των 280 χιλ. αχρηστεύτηκε εντελώς. Επιπλέον, το «Τουργούτ Ρεΐς» είχε 51 νεκρούς και 40 τραυματίες.

Η ναυμαχία της Έλλης ήταν ένα ηχηρό μήνυμα προς τους Τούρκους ότι το ναυτικό τους χρειαζόταν σοβαρή αναδιοργάνωση.

Ακόμα περισσότερες νίκες το 1913!

Το βράδυ της Πρωτοχρονιάς επικρατούσε στο «Αβέρωφ» γιορτινή ατμόσφαιρα. Στη χειμωνιάτικη νύχτα ακούγονταν οι εύθυμες φωνές των ανδρών και οι ήχοι των ποτηριών που τσούγκριζαν.

Η ευχή ήταν μία και αυτήν αντάλλασσαν μεταξύ τους οι στρατιώτες: Στην υγειά μας, και με ακόμα περισσότερες νίκες το 1913! Την ίδια στιγμή, στα Δαρδανέλλια, η ατμόσφαιρα ήταν διαφορετική, καθώς οι Τούρκοι ζητούσαν – έναν μήνα σχεδόν μετά τη ναυμαχία της Έλλης – να πάρουν τη ρεβάνς από το «Αβέρωφ» και τον ελληνικό στόλο.

Το «Χαμιντιέ» βομβαρδίζει τη Σύρο

Την Πρωτοχρονιά, ένα τουρκικό πολεμικό πλοίο είχε καταφέρει να περάσει τα Στενά δίχως να γίνει αντιληπτό από τα ελληνικά κατασκοπευτικά πλοία και να κατευθυνθεί διασχίζοντας καταμεσής το Αιγαίο ώς τα ανοικτά της Σύρου. Έντρομοι οι κάτοικοι του νησιού άκουσαν ήχους δυνατών εκρήξεων. Το «Χαμιντιέ» βομβάρδισε τις αποθήκες πυρομαχικών του νησιού και του επίτακτου «Μακεδονία», το οποίο έμεινε μισοβυθισμένο στο λιμάνι. Ο ελληνικός στόλος είχε το δίχως άλλο αιφνιδιαστεί και ο Κουντουριώτης έδωσε αμέσως εντολή να εντοπιστεί το εχθρικό καταδρομικό πριν προλάβει να διαφύγει στην ασφάλεια των Στενών. Η είδηση προκάλεσε πανικό στην Αθήνα, η οποία έδωσε εντολή στον ναύαρχο Κουντουριώτη να καταδιώξει με τον στόλο τον εχθρό, εντολή που αγνόησε ο έμπειρος ναύαρχος μένοντας στη θέση του στον Μούδρο.

Τελικά, το τουρκικό καταδρομικό, με τη συνδρομή του θυελλώδους καιρού και της νύχτας, κατάφερε να διαφύγει. Ωστόσο, αυτό που κατάφερε το «Χαμιντιέ», δεν οδήγησε στην επίτευξη του στόχου του Ραμίζ Μπέη, αρχηγού του ναυτικού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, που δεν ήταν άλλος από το να παρασύρει τον ναύαρχο Κουντουριώτη να εγκαταλείψει τη θέση του στον Μούδρο, ώστε να δώσει την ευκαιρία στον τουρκικό στόλο να ανακαταλάβει τα ελληνικά νησιά που κερδήθηκαν με τη ναυμαχία της Έλλης! Ο Έλληνας ναύαρχος δεν «αγόρασε» τον αντιπερισπασμό της Σύρου και δεν εγκατέλειψε τη θέση του στον Μούδρο. Τότε ο Ραμίζ με τη σειρά του κατάλαβε ότι δεν έπιασε η μπλόφα και αποφάσισε να επιτεθεί στον ελληνικό στόλο αιφνιδιαστικά στον όρμο του Μούδρου. Από την άλλη, ο Κουντουριώτης είχε θέσει σε ετοιμότητα τον ελληνικό στόλο και περίμενε.

Η σημαία του Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα

Πριν επιχειρήσει τον αιφνιδιασμό, ο Ραμίζ Μπέης βρήκε τρόπο να τονώσει το ηθικό των τούρκικων πληρωμάτων. Έτσι, την αυγή της 5ης Ιανουαρίου μάζεψε το οθωμανικό ναυτικό στη βάση Ναγαρά (το σημερινό Μπογάζ Χισάρ) στον Ελλήσποντο, στην ανατολική ακτή της εισόδου του από το Αιγαίο, στο σημείο όπου το πλάτος του είναι μόλις ένα μίλι. Παρατάσσοντας εκεί τα πληρώματα, ένα άγημα απόδοσης τιμών μετέφερε μια τεράστια κόκκινη σημαία, η οποία λεγόταν ότι ανήκε στον Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα, τον θρυλικό ναύαρχο του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς. Ο –ελληνικής καταγωγής – Μπαρμπαρόσα θεωρείται ο κατεξοχήν οργανωτής του οθωμανικού στόλου και υπήρξε ο φόβος και τρόμος του Αιγαίου και η μάστιγα της χριστιανικής Ευρώπης. Τη σημαία αυτή, που έφερε χρυσοκέντητα αποσπάσματα από το Κοράνι, οι Οθωμανοί τη φυλούσαν σε μουσείο από τον 16ο αιώνα. Αυτήν την τεράστια σημαία, με κατάνυξη και κάθε επισημότητα, ανάρτησαν να κυματίζει στον πρωραίο ιστό του «Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα». Ταυτόχρονα, στον ουρανό ανέβαιναν οι προσευχές τους που καλούσαν τον Αλλάχ να τους συνδράμει ώστε να αφανίσουν τους άπιστους και επιθετικούς Έλληνες.

Ο σκοπός του Ραμίζ Μπέη ολοκληρώθηκε με έναν φλογερό λόγο: «Ο Μπαρμπαρόσα, νικώντας τους χριστιανικούς στόλους, κατέκτησε ολόκληρη τη Μεσόγειο για λογαριασμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας». Στην προσπάθειά του να συνδέσει το σήμερα με το ένδοξο παρελθόν και να τονώσει το ηθικό των πληρωμάτων πριν από την επικείμενη αναμέτρησή τους με τον ελληνικό στόλο συμπλήρωσε: «Η χώρα σας περιμένει από εσάς να πράξετε το ίδιο σήμερα».

Στο μεταξύ, στον όρμο του Μούδρου, ο Κουντουριώτης δεν περίμενε με σταυρωμένα τα χέρια. Είχε προνοήσει και στη διάρκεια των εορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς να περιπολεί γύρω από την περιοχή των Στενών. Με την κατάληψη της Λήμνου ο όρμος του Μούδρου έγινε μία ισχυρή ναυτική βάση, από όπου ο ελληνικός στόλος παρακολουθούσε τα Δαρδανέλλια. Την 4η Ιανουαρίου του 1913 όλα έδειχναν ότι ο τούρκικος στόλος θα επιχειρούσε την έξοδό του ορκισμένος να πάρει τη ρεβάνς.

Η ναυμαχία της Λήμνου

Στις 8 το βράδυ το ελληνικό αντιτορπιλικό «Ασπίς», που περιπολούσε στην περιοχή των Στενών, έστειλε σήμα ότι ένα οθωμανικό καταδρομικό πλέει δυτικά των Μαυρονήσων, συνοδευόμενο από τορπιλοβόλο τύπου Σιχάο. Την πληροφορία αυτή μετέδωσε και στα συμπεριπολούντα «Λέων» και «Νίκη», τα οποία όμως κρατούσαν απόσταση προς αποφυγήν συγχύσεως. Το ελληνικό ναυτικό τέθηκε σε ετοιμότητα. Λίγες ώρες αργότερα, στις 11.30 μ.μ., η κινητικότητα του τουρκικού στόλου παρακολουθείτο στενά από τα ελληνικά πλοία.

Την επομένη, 5 Ιανουαρίου, ο Κουντουριώτης έλαβε ένα τηλεγράφημα από τον υπουργό Νικόλαο Στράτο, το οποίο τον ενημέρωνε ότι επίκειται έξοδος του οθωμανικού στόλου. Στο μεταξύ, η ηγεσία του αντίπαλου στόλου έμενε με την εντύπωση ότι το «Αβέρωφ» κυνηγά στα τυφλά το «Χαμιντιέ». Είναι προφανές ότι οι Οθωμανοί είχαν χάσει το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού και θα βρίσκονταν αντιμέτωποι οι ίδιοι με μια δυσάρεστη έκπληξη: τον πανέτοιμο ελληνικό στόλο να τους περιμένει.

Στις 8.20 το πρωί, το αντιτορπιλικό «Λέων» τηλεγραφούσε: «Ε.Χ. Ε.Χ. Ε.Χ. ολόκληρος ο τουρκικός στόλος εξέρχεται». Ο Κουντουριώτης περίμενε να τελειώσουν οι ναύτες το πρωινό τους και τότε σάλπισε την επάνδρωση των θέσεων μάχης: «Εχθρικός στόλος πλησιάζει από τριάντα μίλια ανατολικά. Ετοιμαστείτε για άμεσον απόπλου. Όλα εξαρτώνται από τη σημερινή μέρα. Να είστε λιοντάρια»!

Στις 10.15 π.μ., το «Αβέρωφ» έβγαινε από το ακρωτήριο Ειρήνη της Λήμνου προς συνάντηση του εχθρικού στόλου, μαζί με τα «Σπέτσαι», «Ύδρα» και «Ψαρά». Πίσω τους έπλεαν, καλύπτοντας τα θωρηκτά από κάθε πλευρά, τα ελληνικά αντιτορπιλικά. Ο οθωμανικός στόλος δεν είχε άλλη επιλογή από το να ναυμαχήσει στην ανοικτή θάλασσα, μακριά από το καταφύγιο των Δαρδανελλίων, με όρους καθόλου καλύτερους από την πρόσφατη ναυμαχία της Έλλης.

Αποτελέσματα

Για άλλη μια φορά, σε σύντομο χρονικό διάστημα, ο οθωμανικός στόλος αναγκάστηκε να υποχωρήσει με μεγάλες απώλειες στα Δαρδανέλλια. Οι ζημιές που υπέστη δεν του επέτρεψαν να αποτολμήσει άλλη έξοδο. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του αρχηγού των Οθωμανικών Ενόπλων Δυνάμεων Ναζίμ πασά στο τουρκικό Κοινοβούλιο: «Ο Στόλος έπραξεν ό,τι ήτο δυνατόν. Δυστυχώς ουδέν δυνάμεθα, πλέον, να αναμένωμεν από αυτόν».

Λίγο μετά τη ναυμαχία, στις 24 Ιανουαρίου 1913, δυο Έλληνες πιλότοι, ο ανθυποπλοίαρχος Μιχαήλ Μουτούσης και ο σημαιοφόρος Αριστείδης Μωραϊτίνης, σε μια αποστολή της ναυτικής αεροπορίας με υδροπλάνο, εντόπισαν τον εχθρικό στόλο στη ναυτική βάση Ναγαρά. Κατά τη διάρκεια της πτήσης τους σχεδίασαν ένα ακριβές διάγραμμα των θέσεων του οθωμανικού στόλου, εναντίον του οποίου έριξαν τέσσερις βόμβες!

Διαβάστε επίσης:

ΓΑΛΑΖΙΑ ΠΑΤΡΙΔΑ / Οι μεγάλες ναυμαχίες στο Αιγαίο  

Γαλάζια πατρίδα – Οι μεγάλες ναυμαχίες στο Αιγαίο

Γαλάζια πατρίδα: Οι μεγάλες ναυμαχίες στο Αιγαίο – Η ναυμαχία της Σαλαμίνας, 480 π. Χ.