«Γκάζια» από τη Διεθνή Αμνηστία

08:33 21/4/2019 - Πηγή: Το Ποντικι

ΕΛΛAΔΑΈντυπη Έκδοση

Για τον ορισμό του βιασμού στο σχέδιο τροποποίησης του Ποινικού Κώδικα

Στην τελική ευθεία μπαίνει το μεγάλο έργο της αναμόρφωσης του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, οι οποίοι, σύμφωνα με τον υπουργό Δικαιοσύνης Μιχάλη Καλογήρου, θα είναι έτοιμοι να εισαχθούν στη Βουλή εντός του Μαΐου. Οι εργασίες της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής τέθηκαν σε δημόσια διαβούλευση, ώστε τα μέλη της να μπορέσουν να αξιοποιήσουν τις

παρατηρήσεις που προκύπτουν από τον δημόσιο διάλογο και να διορθώσουν τυχόν λάθη στο σχέδιο νόμου, επισημαίνει ο υπουργός.

Μεταξύ των αλλαγών στους νέους κώδικες περιλαμβάνεται και η τροποποίηση του άρθρου 336 του Ποινικού Κώδικα, το οποίο αναφέρεται στο έγκλημα του βιασμού. Η πρόταση της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής σχετικά με το συγκεκριμένο άρθρο έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από διάφορες πλευρές, αλλά και από τη Διεθνή Αμνηστία, η οποία θεωρεί ελλιπή τον ισχύοντα ορισμό του βιασμού και τονίζει ότι το νέο σχέδιο είναι ακόμη χειρότερο από τον ισχύοντα νόμο.

Η Διεθνής Αμνηστία προχώρησε, μάλιστα, και στην έκδοση υπομνήματος, στο οποίο παρουσιάζει τις προτάσεις της για το συγκεκριμένο άρθρο, καθώς και την αναλυτική κριτική της τόσο στον ισχύοντα νόμο όσο και στο σχέδιο της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής. Η Διεθνής Αμνηστία επισημαίνει την ανάγκη ορισμού του βιασμού με βάση την απουσία συναίνεσης, ορισμός που υπαγορεύεται και από τις διεθνείς συμβάσεις, τις οποίες έχει επικυρώσει η χώρα μας.

«Στενός» ορισμός

Στο ισχύον άρθρο 336 του Ποινικού Κώδικα ο ορισμός του βιασμού διατυπώνεται ως εξής: «Όποιος με σωματική βία ή με απειλή σπουδαίου και άμεσου κινδύνου εξαναγκάζει άλλον σε συνουσία ή σε άλλη ασελγή πράξη ή σε ανοχή της τιμωρείται με κάθειρξη». Στη συγκεκριμένη διατύπωση, σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, δίνεται έμφαση στην «άσκηση σωματικής βίας ή απειλής σπουδαίου και άμεσου κινδύνου».

Στο προτεινόμενο σχέδιο τροποποίησης υπάρχει ο ακόλουθος ορισμός: «Όποιος με σωματική βία ή με απειλή σοβαρού και άμεσου κινδύνου ζωής ή σωματικής ακεραιότητας εξαναγκάζει άλλον σε επιχείρηση ή ανοχή γενετήσιας πράξης τιμωρείται με κάθειρξη».

Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί πως και οι δύο ορισμοί επικεντρώνονται στη βία και στην αντίσταση από το θύμα και όχι στην έλλειψη ελεύθερα δοθείσης συναίνεσης, ενώ ο δεύτερος ορισμός περιορίζει ακόμη περισσότερο τις περιστάσεις κατά τις οποίες μπορεί να στοιχειοθετηθεί το έγκλημα, καθώς προσθέτει ότι η βία θα πρέπει να οδηγεί σε «άμεσο κίνδυνο ζωής ή σωματικής ακεραιότητας». Με αυτόν τον τρόπο αποκλείονται περιπτώσεις ψυχολογικής βίας, αλλά και εκβιασμού από τον δράστη, καθώς και κάθε περίπτωση μη βίαιης απειλής.

Όχι στον εξαναγκασμό...

Η Διεθνής Αμνηστία επισημαίνει ότι ένας ορισμός που βασίζεται στην απουσία συναίνεσης και όχι στη βία και στην αντίσταση εναρμονίζεται με το Διεθνές Δίκαιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, που αναγνωρίζουν ότι η σεξουαλική βία αποτελεί παραβίαση του αυτοτελούς δικαιώματος της σεξουαλικής αυτονομίας και της σωματικής ακεραιότητας των ατόμων και, κατά συνέπεια, βιασμός υπάρχει κάθε φόρα που δεν υπάρχει συναίνεση του θύματος, ανεξαρτήτως του αν ασκήθηκε από τον δράστη σωματική βία.

Σύμφωνα, μάλιστα, με το άρθρο 36 παράγραφος 2 της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, η συναίνεση πρέπει να παρέχεται εκουσίως και να είναι αποτέλεσμα ελεύθερης βούλησης του ατόμου, ενώ πρέπει να είναι συνεχής καθ’ όλη τη διάρκεια της πράξης και να υπάρχει δυνατότητα ανάκλησής της οποιαδήποτε στιγμή.

Ο ορισμός πρέπει να καλύπτει όλες τις περιπτώσεις εξαναγκασμού, που εμποδίζουν την ελεύθερη συναίνεση, μεταξύ των οποίων βρίσκεται και η πολύ συνηθισμένη περίπτωση κατά την οποία το θύμα δεν αντιδρά, υπό τον φόβο της σεξουαλικής επίθεσης και σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο, σε αυτή την περίπτωση δεν στοιχειοθετείται βιασμός, αφού δεν υπάρχει άσκηση φυσικής βίας.

Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, ο ορισμός αυτός δεν αίρει το τεκμήριο αθωότητας του κατηγορουμένου, αφού το θύμα εξακολουθεί να πρέπει να αποδείξει την έλλειψη συναίνεσης, απλώς δίνει τη δυνατότητα ο κατηγορούμενος να μπορεί να ερωτηθεί σχετικά με τα μέτρα που έλαβε για να διαπιστώσει εάν ο άλλος συναινεί.

Σύμφωνα, με την Ειρήνη Γαϊτάνου, υπεύθυνη για τις καμπάνιες του ελληνικού τμήματος της διεθνούς οργάνωσης, η αλλαγή του Ποινικού Κώδικα δεν μπορεί να αλλάξει ως διά μαγείας την κατάσταση, συμβάλλει, όμως, στον περιορισμό της ατιμωρησίας των δραστών και στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των θυμάτων.

Στο υπόμνημα που κατέθεσε το ελληνικό τμήμα της οργάνωσης αναφέρεται, επίσης, η έλλειψη ενός περιεκτικού ορισμού του βιασμού. Έτσι, λοιπόν, η οργάνωση καλεί το υπουργείο Δικαιοσύνης να δημιουργήσει έναν περιεκτικό νομικό ορισμό του βιασμού, που θα περιλαμβάνει ρητά κάθε μη συναινετική κολπική, πρωκτική ή στοματική διείσδυση σεξουαλικού χαρακτήρα στο σώμα ενός άλλου ατόμου με οποιοδήποτε μέρος του σώματος ή αντικείμενο.

Παράλληλα, το υπόμνημα αναφέρεται και στην ανάγκη τροποποίησης του άρθρου ώστε να καλύπτει μία σειρά από πράξεις που συνιστούν επιβαρυντικές περιστάσεις, όπως η σεξουαλική βία που διαπράττεται εναντίον συζύγου, από δράστες που κάνουν κατάχρηση της εξουσίας τους επί του θύματος, καθώς και στις περιπτώσεις κατά τις οποίες το αδίκημα διαπράττεται εναντίον ενός ατόμου που έχει καταστεί ευάλωτο εξαιτίας ειδικών συνθηκών.

ποινικός κώδικαςΔιεθνής ΑμνηστίααλλαγέςIssue: 2069Issue date: 18-4-2019Has video: Exclude from popular: 0