«Η προξενήτρα» του Θόρντον Ουάιλντερ

06:17 16/3/2024 - Πηγή: Το Ποντικι

Τα έργα του Θόρντον Ουάιλντερ του εξασφάλισαν μια ιδιαίτερη θέση στον χώρο των Γραμμάτων τη δεκαετία του ’30, καθώς χρησιμοποίησε ορισμένες καινοτομίες (όπως την κατάργηση των σκηνικών και την ένταξη ενός αφηγητή που απευθύνεται στο κοινό), που ανανέωσαν το δραματουργικό τοπίο της εποχής του.

Τρανταχτό παράδειγμα, «Η μικρή μας πόλη» (1938) το οποίο, όπως και το «Με τα δόντια» (1942) του χάρισε βραβείο Πούλιτζερ. Επιπλέον, στη γραφή του διακρίνεται καθαρά η επιρροή που του άσκησε η μπρεχτική σκέψη,

με τον ίδιο να γράφει στην εισαγωγή του τόμου «Three plays»: «Ο κόσμος θεωρεί το θέατρο τέχνη υποδεέστερη και αδιάφορη παρέκκλιση ακριβώς γιατί η μεσαία τάξη στήριξε την καθιέρωση ενός θεάτρου καταπραϋντικού και αυτάρεσκου…».

Με αυτή τη λογική και θέλοντας να παρωδήσει τα εύπεπτα έργα του 19ου αιώνα, γράφει αρχικά τον «Έμπορο του Γιόνκερς (1938), έργο που αποτυγχάνει παταγωδώς. Το 1954, στην καρδιά της οικονομικής ύφεσης, το επαναφέρει διασκευασμένο και με νέο τίτλο – «Η Προξενήτρα» –, προκαλώντας τη χλιαρή αντιμετώπιση της κριτικής, αλλά κερδίζοντας τις εντυπώσεις του κοινού τόσο ως θεατρικό έργο όσο και ως μιούζικαλ – με τον τίτλο «Hello, Dolly» (1964). Ταυτόχρονα προσφέρει αισιοδοξία στον καταπονημένο κόσμο, ενώ υπερασπίζεται την αγάπη, ενάντια στη λατρεία του χρήματος. 

Ωστόσο, σήμερα μοιάζει παρωχημένο. Από τη μια η φλυαρία του κειμένου, που συνοδεύεται από ατελείωτους τετριμμένους διαλόγους, και από την άλλη η μελοδραματική του μορφή με το αναμενόμενο «happy end», αποδυναμώνουν το ενδιαφέρον.

Ο Θωμάς Μοσχόπουλος, παρ’ όλες τις εγγενείς δυσκολίες, επιχείρησε να το ανανεώσει, πειράζοντας το ήδη πειραγμένο κείμενο και δίνοντας έμφαση στον ρόλο του Αφηγητή (ένα δάνειο από τη «Μικρή μας πόλη»), στα κωμικά του στοιχεία και στα χορευτικά στιγμιότυπα που συνοδεύονταν από ζωντανή μουσική. Ωστόσο το κομφούζιο των συνεχών σκηνικών εναλλαγών επηρέασαν τον ρυθμό της παράστασης και οι κωμικές νύξεις δεν απέδωσαν τους αναμενόμενους καρπούς.

Από την άλλη, όμως, ο Μοσχόπουλος εισάγει την ιστορία μέσα από την εξαιρετική εμβόλιμη αφήγηση ενός ηθοποιού ο οποίος σαρκάζει τη δική του σκηνοθετική πρόθεση, που μοιάζει να συγγενεύει με την παραπάνω άποψη του Αμερικανού συγγραφέα.

«Η Προξενήτρα» διαδραματίζεται το 1880, αρχικά στην κωμόπολη Γιόνκερς και έπειτα στη Νέα Υόρκη, με κεντρικούς ήρωες μια δαιμόνια προξενήτρα, τη χήρα Ντόλι Λιβάι (Γαλήνη Χατζηπασχάλη) και τον μεσήλικο ζάμπλουτο αλλά άπληστο Οράτιο Βαντεργκέλντερ (Σίμος Κακάλας), που θέλει να παντρευτεί την καπελού Αϊρίν Μολόι (Ευδοκία Ρουμελιώτη). Και όπως λέει: «Για να κάνει μια γυναίκα τη δουλειά της σωστά, πρέπει να νομίζει πως το σπίτι είναι δικό της…Ο γάμος είναι το δόλωμα για να πιστεύει η υπηρέτρια ότι είναι οικοδέσποινα…».

Τα πράγματα, όμως, εξελίσσονται διαφορετικά, γιατί η Ντόλι εμποδίζει με κάθε τρόπο αυτή τη συναλλαγή, επιδιώκοντας να παντρευτεί η ίδια τον γελοίο «εργοδότη» της.

Γύρω τους εμπλέκονται η ανιψιά του Οράτιου (Βιβή Φωτοπούλου), που είναι ερωτευμένη με έναν νέο, άφραγκο ζωγράφο (Άλκης Μπακογιάννης), οι δύο νεαροί υπηρέτες του (Πάνος Παπαδόπουλος και Φώτης Στρατηγός) και ένας αποτυχημένος τύπος που φιλοδοξεί να γίνει το δεξί του χέρι (Θανάσης Δήμου).

Οι καταστάσεις μπερδεύονται έντεχνα, έχουν όμως αίσιο τέλος στο σπίτι της γεροντοκόρης Φλόρας Βαν Χόιζεν (Ράνια Οικονομίδου).

Το μεγάλο ατού της παράστασης είναι οι ηθοποιοί της, με τον Σίμο Κακάλα και τη Γαλήνη Χατζηπασχάλη να δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους. Ιδιαίτερα καλοί στους ρόλους τους ήταν η Ευδοκία Ρουμελιώτη, ο Πάνος Παπαδόπουλος και ο Θανάσης Δήμου. Η έμπειρη Ράνια Οικονομίδου, όπως και η Γ΄ Πράξη, δεν κατάφεραν, δυστυχώς, να ενταχθούν στη γενικότερη ατμόσφαιρα – κάτι που μάλλον οφείλεται σε σκηνοθετική αβλεψία. Όλοι οι υπόλοιποι ηθοποιοί στήριξαν με πίστη αυτό το σκηνικό στοίχημα.

Καθοριστικά ήταν τα σκηνικά-κοστούμια της Κλαιρ Μπρεϊσγουέλ, όπως και η μουσική του Γιάννη Μαραμαθά.

Διαβάστε επίσης:

Κρίστοφερ Νόλαν: Το επόμενο βήμα μετά τον θρίαμβο του «Oppenheimer» – Η ταινία που σκέφτεται… 15 χρόνια

Chelsea Hotel Portraits: Έκθεση με πορτρέτα ανθρώπων που έζησαν στο θρυλικό ξενοδοχείο της Νέας Υόρκης

Τα «μπράβο» των πολιτικών στον Γιώργο Λάνθιμο