Η στρατηγική Trump 2.0 για τη Μέση Ανατολή

06:46 9/2/2025 - Πηγή: Το Ποντικι

Η δεύτερη θητεία του Τραμπ ξεκίνησε με μια σειρά εκτελεστικών διαταγμάτων, υπομνημάτων, όρκων, δημόσιων συλλογισμών και υπερβολικής ρητορικής. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με τις πρόσφατες δηλώσεις του για την περιοχή της Μέσης Ανατολής, όπως ο πιθανός πόλεμος με το Ιράν, η άρση του περιορισμού προμήθειας βομβών 1.000 κιλών προς το Ισραήλ, η πρόταση για τη μεταφορά των Παλαιστινίων της Γάζας, αλλά και η επίσημη ένταξη των Υεμενιτών σιιτών ανταρτών Χούθι στον κατάλογο με τις ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις, καταδεικνύουν ώς έναν βαθμό τη στρατηγική Trump 2.0.

Παρ’ όλα αυτά, δύο εβδομάδες μετά

την ανάληψη της νέας αμερικανικής κυβέρνησης, υπάρχει διάχυτη αβεβαιότητα στη διεθνή σκηνή, καθότι ο Αμερικανός ηγέτης εμφανίζεται απρόβλεπτος και εξαιρετικά συναλλακτικός.

Σήμερα στο τιμόνι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ βρίσκεται ο παραδοσιακός Ρεπουμπλικανός Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος μπορεί να διαφωνήσει με τον Τραμπ σε ορισμένα ζητήματα, όπως για παράδειγμα η στρατιωτική παρουσία των Αμερικανών στη βορειοανατολική Συρία και το Ιράκ. Όμως μέχρι εκεί. Τόσο ο Ρούμπιο όσο και οι περισσότεροι στην ομάδα Τραμπ δεν θα ήθελαν να απομακρυνθούν από την κυβέρνηση και θα τον υπηρετήσουν πιστά.

Ο Τραμπ έχει πάρει το μάθημά του από την προηγούμενη θητεία του, κατά την οποία ο Πομπέο, ο Μπόλτον και άλλοι υπονόμευαν συστηματικά τις πολιτικές του. Οπότε είναι αποφασισμένος να επιδείξει μηδενική ανοχή σε παρόμοιες συμπεριφορές.

Η «πρώτη νίκη» του Τραμπ στη Γάζα

Λίγες ημέρες πριν από την ορκωμοσία του Τραμπ, Ρεπουμπλικανοί αξιωματούχοι της ομάδας του άσκησαν πίεση στο Ισραήλ προκειμένου να συμφωνήσει στην εκεχειρία της Λωρίδας της Γάζας, που τελικά τέθηκε σε ισχύ στις 19 Ιανουαρίου 2025. Αν και δεν είναι σαφές πόσο ακόμη ο Τραμπ θα συνεχίσει να ασκεί τέτοια πίεση στο Ισραήλ για να διατηρηθεί η εκεχειρία, εντούτοις η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός Ισραήλ – Χαμάς δημιούργησε την αίσθηση ότι «ο Τραμπ ως ηγέτης των Ηνωμένων Πολιτειών έχει τη δυνατότητα να τερματίσει τις απανταχού συγκρούσεις ή έστω κάποιες από αυτές».

Εκτιμώ ότι δεν υπήρχε περίπτωση ο Νετανιάχου να δεχθεί πιέσεις από τον οποιονδήποτε και να προχωρήσει σε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, εάν προηγουμένως δεν είχε εξουδετερωθεί σχεδόν πλήρως η απειλή της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς.

Μάλιστα, δεν θα πρέπει να μας φανεί περίεργο ο «πανούργος Μπίμπι» (Μπενιαμίν Νετανιάχου) να καθυστέρησε σκόπιμα την εν λόγω συμφωνία, προκειμένου να συμβαδίσει με τα νερά του Ντόναλντ, ώστε να εξασφαλίσει την εύνοιά του στο προσεχές μέλλον. Ούτως ή άλλως, αφενός κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός θα διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, αφετέρου έπεται συνέχεια στο «αλισβερίσι» μεταξύ των δύο ηγετών.

Στις 4 Φεβρουαρίου 2025, κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ, με μια «σοκαριστική ανακοίνωση» και χωρίς πολλές εξηγήσεις, ανέφερε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες σχεδιάζουν να θέσουν υπό τον έλεγχο και την κατοχή τους τη Λωρίδα της Γάζας, αλλά και να μεταφέρουν έστω και με τη βία τους κατοίκους της στην Ιορδανία και την Αίγυπτο. Μεταξύ άλλων, πρόσθεσε ότι οι ΗΠΑ, αφού ισοπεδώσουν τη Λωρίδα της Γάζας, θα προβούν στην ανασυγκρότησή της και θα δημιουργήσουν απεριόριστο αριθμό θέσεων εργασίας, μετατρέποντάς την σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής».

Σε κάθε περίπτωση, αν ο Τραμπ – με τη βοήθεια του Ισραήλ – επιδιώξει να εφαρμόσει αυτό το σχέδιο, τότε είναι κάτι περισσότερο από βέβαιο ότι όχι μόνο δεν θα τερματίσει τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή, αλλά θα προκαλέσει μια νέα ανάφλεξη. Θεωρώ ότι αυτό το σχέδιο για τη Γάζα, με το οποίο διαφωνούν οι χώρες της Μέσης Ανατολής και όχι μόνο, έχει ισραηλινή προέλευση, σχετίζεται με τον υπερπληθυσμό τής εν λόγω περιοχής και αποσκοπεί στην απομάκρυνση μέρους των περίπου δύο εκατομμυρίων κατοίκων της. 

Οι κυρώσεις ως βασικό εργαλείο κατά της Τεχεράνης

Κυρίως η ρητορική του Τραμπ υποδηλώνει ότι επιδιώκει μια διπλωματική και όχι στρατιωτική λύση στα προβλήματα της Ουάσιγκτον με την Τεχεράνη. Εάν πράγματι κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση, τότε είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα απογοητεύσει τόσο τον Ισραηλινό πρωθυπουργό όσο και τους νεοσυντηρητικούς στην Ουάσιγκτον. Για να περιορίσει τις αντιδράσεις, πριν από τη συνάντησή του με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό,ο Τραμπ υπέγραψε προεδρικό μνημόνιο, το οποίο μεταξύ άλλων διατάζει τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ να επιβάλει «μέγιστη οικονομική πίεση» στο Ιράν. Ωστόσο, αφού το χαρακτήρισε πολύ σκληρό, δήλωσε ότι είναι ανοιχτός σε μια συμφωνία με το Ιράν και εξέφρασε την προθυμία του να συνομιλήσει με τον Ιρανό ηγέτη.

Διαφαίνεται λοιπόν ότι ο νέος Πρόεδρος επιδιώκει να αποφύγει μια στρατιωτική εμπλοκή των Ηνωμένων Πολιτειών στη Μέση Ανατολή. Εξάλλου, προεκλογικά υποσχέθηκε να σταματήσει τους πολέμους και όχι να τους ξεκινήσει. Από την πλευρά τους, τα αραβικά κράτη θέλουν να αποφύγουν έναν νέο πόλεμο στη Μέση Ανατολή και φυσικά είναι έτοιμα να «χειροκροτήσουν» μια αμερικανο-ιρανική συμφωνία, η οποία θα απέτρεπε την Τεχεράνη να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο. Αντίθετα, ο Νετανιάχου θα προτιμούσε μια στρατιωτική λύση.

Πάντως, πρόσφατο δημοσίευμα των «New York Times» βάζει δύσκολα στον Αμερικανό Πρόεδρο, καθώς αναφέρει ότι μια ομάδα Ιρανών επιστημόνων διερευνά τρόπους προκειμένου να αναπτύξει άμεσα ένα πυρηνικό όπλο, εάν η ηγεσία της χώρας το αποφασίσει. Σχετική έκθεση των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών αναφέρει ότι το Ιράν επιδιώκει τη μετατροπή των αποθεμάτων ουρανίου σε πυρηνικό όπλο εντός μηνών και όχι ετών.

Στο δημοσίευμα σημειώνεται μεταξύ άλλων ότι με την περιφερειακή της ισχύ να έχει αποδυναμωθεί, καθώς αφενός αποδυναμώθηκαν οι σιιτικές δυνάμεις του Άξονα Αντίστασης στην περιοχή, αφετέρου απέτυχε να επιφέρει σοβαρό πλήγμα κατά του Ισραήλ με το μπαράζ των βαλλιστικών βλημάτων και των οπλισμένων drones, η Τεχεράνη αναζητά νέους τρόπους για να αποτρέψει ένα χτύπημα από το Ισραήλ ή και τις Ηνωμένες Πολιτείες στο προσεχές μέλλον.

* Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι ταξίαρχος ε.α. της Π.Α., γεωστρατηγικός αναλυτής ([e-mail])

Διαβάστε επίσης:

To real estate του Τραμπ, τα «οικόπεδα» που επιθυμεί ανά τον πλανήτη και το «φιλέτο» της Γάζας

Πυροβολισμοί στο Οχάιο: Ένας νεκρός και πέντε τραυματίες – «Ήταν στοχευμένη επίθεση» (videos)

Γάζα: Βροντερό «όχι» Αμπάς στον Τραμπ για εκτοπισμό των Παλαιστινίων και έλεγχο από τις ΗΠΑ – «Δεν θα επιτρέψουμε να παραβιαστούν τα δικαιώματα μας»