Ο φιλόσοφος κι ο επιστήμονας του Κώστα Γαβρά – «Η τελευταία πνοή»

Τίτλος ταινίας:  Η τελευταία πνοή (La derniere souffle)
Σύνοψη: Ένας διάσημος συγγραφέας διαγιγνώσκεται με αρχόμενο καρκίνο. Ζητά από τον φίλο του γιατρό να του επιτρέψει να παρευρεθεί σε μια σειρά συναντήσεων με ετοιμοθάνατους ασθενείς
Σκηνοθεσία: Κώστας Γαβράς
Παίζουν: Ντενίς Πονταλιντές, Καντ Μεράντ

Θα μπορούσε να είναι ένα από τα γνωστά παραβολικά δίδυμα, από τα βάθη της ανθρώπινης παραμυθολογίας, από τον Αίσωπο ακόμη, ως τις μέρες μας. Δύο πρόσωπα χρησιμοποιούνται σαν οχήματα δύο διαφορετικών αντιλήψεων ζωής, που οφείλουν να συνομιλήσουν.

Στην ταινία το δίδυμο απαρτίζουν

ένας γιατρός, εκπρόσωπος της επιστημονικής αντίληψης της ζωής κι ένας φιλόσοφος να παρατηρεί το ψυχικό ανάγλυφο των ανθρώπων, λίγο πριν το διαγνωσμένο τέλος τους.

Κι ενώ αυτό το πέρας του βίου θα έπρεπε να θεωρείται ολότελα αναμενόμενο, στην πραγματικότητα λίγοι το αντιμετωπίζουν ως αναγκαιότητα της ίδιας της ζωής.

Στο ξεφύλλισμα ενός άλμπουμ προθανάτιας περιπτωσιολογίας, καθώς ο γιατρός επιτρέπει στο φιλόσοφο φίλο του να παραστεί σε μια σειρά συναντήσεων με ασθενείς στον προθάλαμο του θανάτου, παρελαύνουν όλες οι περιπτώσεις.

Όχι μόνον των ασθενών, αλλά και των συγγενών τους και του περιβάλλοντός τους. Ο ίδιος ο διακεκριμένος φιλόσοφος έχει διαγνωστεί με αρχόμενο καρκίνο και είναι φανερό ότι στα πρόσωπα των μελλοθανάτων προβάλλει την επικείμενη δική του περιπέτεια. Στην αρχή με τρόμο, σιγά -σιγά με απορία και έκπληξη, στο τέλος με ένα χαμόγελο… Σα να έχει αντιληφθεί στην πορεία, τη σοφία της ευχής των τραπιστών μοναχών, που όταν συναντιούνται στους διαδρόμους του μοναστηριού τους, ανταλλάσσουν αντί για χαιρετισμό ένα «αδελφέ, πρέπει να πεθάνουμε…».

Ο θάνατος ως αναγκαιότητα της ζωής, όπως θα προσυπέγραφε κι ο επίσης φιλόσοφος Ζακ Μονό. Τελικά, ο φιλόσοφος γίνεται πιο «επιστήμονας» κι ο γιατρός πιο φιλοσοφημένος σ’ αυτήν την ξενάγηση θανάτου.

Στο φιλμ παρελαύνουν όλες οι δυνάμει αντιδράσεις στο προθανάτιο άγχος: κάποιος που αρνείται το συντελεσμένο, άλλος του οποίου οι συγγενείς είναι αυτοί που αρνούνται να το δεχτούν, η πίστη στο Θεό και οι μικρές αμφιβολίες λίγο πριν το τέλος, η έννοια για τα κληρονομικά, η πάλη δίχως νόημα απέναντι στον ήσυχο θάνατο, η παράκαμψη μιας ανούσιας ταλαιπωρίας με την ευθανασία, οι φίλοι που περνάνε με τις μηχανές τους μπροστά από το κρεβάτι στην αυλή του νοσοκομείου, σαν τελικό φιλμ ζωής, μα και το γλέντι των τσιγγάνων. Ζωή ως την τελευταία ανάσα της… Αλλά και η πολιτική διάσταση του θανάτου, μέσα σε όλα τούτα. Το δικαίωμα της επιλογής, πολλές φορές απόν ως τα στερνά του βίου.

Ίσως, από τα προηγούμενα έγινε ορατή η συμπυκνωμένη και μεστή σεναριακή αφήγηση, που οφείλεται ουσιαστικά στο βιβλίο των Ρεζίς Ντεμπρέ και του Κλοντ Γκραντ, πάνω στο οποίο στηρίχτηκε το φιλμ.

Και όντως πρόκειται για στέρεο θεμέλιο λίθο, που επιτρέπει την παρακολούθησή του, ακόμη κι αν ο Γαβράς, πολλές φορές, οδηγεί την αφήγηση στην κινηματογραφική κοινοτοπία. Επίπεδοι φωτισμοί (θα ήθελαν να είναι νεκροτομείου;), προβληματική διεύθυνση των ηθοποιών, απλή παράθεση των περιπτώσεων, χωρίς δυνατότητα σύνθεσής τους, μια αξιοπρεπής ομαλή ροή των γεγονότων, χωρίς ιδιαίτερη έμπνευση.

Δεν αποτελεί πρωτότυπη διαπίστωση ότι ο Γαβράς δεν είναι φτιαγμένος από τη στόφα του «αιρετικού» ή ρηξικέλευθου σκηνοθέτη. Και οι ταινίες, όπως και η ζωή, απαιτούν την τσιγγάνικη φαντασία!

Αξιολόγηση: **

Διαβάστε επίσης:

«Οδύσσεια»: Ο αγνώριστος Ματ Ντέιμον ως Οδυσσέας στο επερχόμενο έπος του Κρίστοφερ Νόλαν (Photo)

Ο Morrissey έρχεται στο Release Athens 2025 – Πότε ξεκινάει η προπώληση

«Η Τελευταία Απολογία του Νίκου Κοεμτζή»

Keywords
Τυχαία Θέματα