Τα ελληνοτουρκικά και η συγκυρία

06:08 6/10/2023 - Πηγή: Το Ποντικι

Δεν ήταν οι σεισμοί (στην Τουρκία) ούτε η τραγωδία στα Τέμπη που έφεραν στα «συγκαλά» τους και στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων Αθήνα και Άγκυρα, όπως μεθοδικά προβλήθηκε (με τη βοήθεια των Media) από τις ηγεσίες των δύο χωρών. Άλλες (και άλλων) είναι οι ανάγκες που έστρωσαν το τραπέζι του διαλόγου στο οποίο αναζητούνται «λύσεις».

Μέχρι και πριν από τον περασμένο Φλεβάρη που ο Εγκέλαδος ισοπέδωσε τεράστιες περιοχές στην Τουρκία, οι ελληνοτουρκικές

σχέσεις χαρακτηρίζονταν από καθημερινές εντάσεις που πυροδοτούνταν από στρατιωτικές κινήσεις στο πεδίο (παραβιάσεις, υπερπτήσεις, ασκήσεις που αμφισβητούσαν ελληνικά δικαιώματα σε θαλάσσιες περιοχές κ.λπ.) και εμπρηστικές – καθημερινά – δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων, συμπεριλαμβανομένου και του Ερντογάν, κατά της Ελλάδας και του πρωθυπουργού της χώρας Κυριάκου Μητσοτάκη προσωπικά. Μετά τους σεισμούς, και μέσα στο τρέχον δεκάμηνο, η αλλαγή της εικόνας είναι θεαματική. Τι να άλλαξε άραγε;

Οι (αμερικανικές) ανάγκες λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία.Τα απτά «δώρα» που πρόσφερε η Αθήνα στον Ερντογάν.Οι νωπές εντολές που έλαβαν Μητσοτάκης και Ερντογάν, που βοηθούν στη λήψη αποφάσεων οι οποίες, έτσι κι αλλιώς, συνεπάγονται πολιτικό κόστος.ΝΑΤΟϊκός στυλοβάτης

Η σημασία της Τουρκίας για το ΝΑΤΟ υπήρξε τεράστια καθ’ όλη της διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, λόγω της γεωγραφίας και του όγκου της. Η σοβιετική κατάρρευση περιόρισε πρόσκαιρα τον στρατηγικό της ρόλο για τα αμερικανικά συμφέροντα, γεγονός που επέτρεψε παράλληλα στην ηγεσία του Ερντογάν να κάνει κινήσεις αυτονόμησης από την Ουάσιγκτον. Η αναγόρευση της Ρωσίας του Πούτιν σε βασικό αμερικανοΝΑΤΟϊκό αντίπαλο υπενθύμισε τη σπουδαιότητα της Τουρκίας για τα αμερικανοΝΑΤΟϊκά συμφέροντα. Ωστόσο, η διαπραγμάτευση Άγκυρας – Ουάσιγκτον έχει πάψει πια να είναι μεταξύ υποτελούς και κυρίαρχου, καθώς η ηγεσία Ερντογάν έχει εξασφαλίσει περιθώρια αυτονομίας κινήσεων.

Στο πλαίσιο, λοιπόν, μιας ευρύτερης αμερικανοτουρκικής διαπραγμάτευσης άλλες περιφερειακές «λεπτομέρειες», όπως τα ελληνοτουρκικά, μπαίνουν στο παζάρι ερήμην της Ελλάδας, που είναι δεδομένη για την Ουάσιγκτον.

Ελληνικά «δώρα»

Με την εμφάνιση της Ν.Δ. και του Κυριάκου Μητσοτάκη στην εξουσία (2019) η Άγκυρα δοκίμασε τις ελληνικές αντοχές. Με την (μεταναστευτική) κρίση στον Έβρο στις αρχές του 2020 και κυρίως με την κρίση του «Ορούτς Ρέις» που «ερεύνησε» θαλάσσιες περιοχές μέχρι και 6,5 μίλια από τις ακτές του Καστελλόριζου, της Ρόδου και της Κρήτης το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς η ελληνική κυβέρνηση υποχρεώθηκε να αναλάβει δεσμεύσεις.

Η εκτόνωση της έντασης στην κρίση με το «Ορούτς Ρέις» κατέληξε σε δεσμεύσεις (έναντι του ΝΑΤΟ και της Ουάσιγκτον) για μείωση του στρατιωτικού αποτυπώματος στη θαλάσσια (κατά κύριο λόγο) μεθόριο. Η ελληνική κωλυσιεργία για την υλοποίηση αυτών των δεσμεύσεων (ουσιαστικά για την αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών της μεθορίου) πυροδότησε σειρά εκρήξεων (λεκτικών) της τουρκικής ηγεσίας.

Το κλίμα στα ελληνοτουρκικά άλλαξε «ξαφνικά» με τη δικαιολογία των ανθρωπιστικών ευαισθησιών που προκάλεσαν οι καταστροφές των σεισμών. Ωστόσο, η πρώτη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν μετά τα τρία χρόνια έντασης, στις αρχές του φετινού καλοκαιριού στο Βίλνιους, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, πραγματοποιήθηκε αφού οι δύο χώρες έμπρακτα απέδειξαν τη συμμόρφωσή τους στο αμερικανοΝΑΤΟϊκό ζητούμενο για μείωση του στρατιωτικού αποτυπώματος στη μεθόριό τους.

Από την πλευρά της η Τουρκία:

Σταμάτησε τις μαζικές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου.Περιόρισε τις υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά.Σεβάστηκε το μορατόριουμ ασκήσεων το καλοκαίρι.Περιόρισε στο ελάχιστο τις εμπρηστικές δηλώσεις αξιωματούχων της.

Από την πλευρά της η ελληνική κυβέρνηση:

Απέσυρε σοβιετικής τεχνολογίας πυραυλικά συστήματα αεράμυνας στα νησιά.Απέσυρε ρωσικής τεχνολογίας άρματα από τα νησιά, χωρίς να τα αντικαταστήσει.Έκλεισε δύο στρατόπεδα εκπαίδευσης νεοσυλλέκτων σε Ρόδο και Κω.Ικανοποίησε πάγιο τουρκικό αίτημα δεκαετιών για το κλείσιμο δομής φιλοξενίας Κούρδων στο Λαύριο.Τι έρχεται

Έχοντας με αυτόν τον τρόπο εμφανιστεί έμπρακτα η πολιτική βούληση των δύο πλευρών για διευθετήσεις, Μητσοτάκης και Ερντογάν κατά τη συνάντησή τους στη Νέα Υόρκη τον περασμένο μήνα, στο περιθώριο της Γ.Σ. του ΟΗΕ, ανακοίνωσαν το χρονοδιάγραμμα επαφών με κατάληξη την 7η Δεκεμβρίου, όπου πανηγυρικά θα υπάρξει κοινή συνεδρίαση των Υπουργικών Συμβουλίων των δύο χωρών στη Θεσσαλονίκη.

Κατά τη διάρκεια αυτής της συνεδρίασης θα υπογραφούν δεκάδες συμφωνίες (οικονομικού περιεχομένου), οι οποίες θα συντηρούν την αίσθηση ότι οι δύο χώρες «έρχονται κοντά». Ταυτόχρονα και ανάλογα με τα αποτελέσματα των συνομιλιών που θα γίνουν μέσα στον Νοέμβρη για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και για ζητήματα «υψηλής πολιτικής», δηλαδή για την ουσία των θεμάτων που έχει τοποθετήσει η Τουρκία στο τραπέζι («γκρίζες ζώνες», κυριαρχία επί βραχονησίδων κ.λπ.), θα διερευνηθούν οι πολιτικές αντοχές και δυνατότητες για την αναζήτηση συμφωνιών επί αυτών των μειζόνων ζητημάτων…

«Λύσεις» απ’ το παρελθόν

Σύμφωνα με όσα λένε στο «Π» έμπειροι Έλληνες διπλωμάτες, οι «λύσεις» για τις διαφορές στο Αιγαίο είναι προετοιμασμένες στις βασικές τους γραμμές εδώ και δύο δεκαετίες. Πρόκειται για τα αποτελέσματα της βήμα προς βήμα προσέγγισης που είχαν επιχειρήσει οι κυβερνήσεις του Κώστα Σημίτη με υπουργό Εξωτερικών τον Γιώργο Παπανδρέου. Τότε οι «λύσεις» για το Αιγαίο είχαν αποτυπωθεί σε χάρτες προσφέροντας στην Τουρκία «γλώσσες» διεξόδου στο κεντρικό Αιγαίο ανάμεσα στα ελληνικά νησιά, με ταυτόχρονο περιορισμό των δικαιωμάτων τους για εκμετάλλευση θαλασσίων ζωνών.

Τότε, στα τελευταία της, η κυβέρνηση Σημίτη δεν μπόρεσε καν να εξασφαλίσει στήριξη ούτε της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ και η αλλαγή κυβέρνησης (με την εμφάνιση της Ν.Δ. του Κώστα Καραμανλή) έβαλε στον πάγο τις συμφωνίες, οι οποίες τώρα ξεπαγώνουν με την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Το ερώτημα, ωστόσο, παραμένει: μπορεί η Ν.Δ. και ο Κυριάκος Μητσοτάκης να αναλάβουν εξ ολοκλήρου το πολιτικό κόστος που συνεπάγονται διευθετήσεις με τις συνεπαγόμενες υποχωρήσεις στα ελληνοτουρκικά;

Διαβάστε επίσης:

Από 216 ευρώ το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα – Στο 8% η αύξηση από τον Δεκέμβριο – ποιοι είναι οι δικαιούχοι

Μόνιμες παρεμβάσεις σε «κινούμενη άμμο»

ΣΥΡΙΖΑ: Πρώτο κρας τεστ για Κασσελάκη η ομιλία στην ΚΟ