Το Κυπριακό και ο νέος Πρόεδρος: Ευκαιρίες και παγίδες σε έναν ραγδαία μεταβαλλόμενο κόσμο μετά τις εκλογές στην Κύπρο

06:00 5/3/2023 - Πηγή: Το Ποντικι

Στην Ευρώπη ο πόλεμος συνεχίζεται και κάθε Ευρωπαίος πολίτης αισθάνεται τις συνέπειες. Η Ουκρανία επί ένα ολόκληρο έτος αντιμετωπίζει τη στρατιωτική εισβολή. Ο ουκρανικός λαός ανυποχώρητα αντιστέκεται και αγωνίζεται για κάθε σπιθαμή εδάφους, για την ύπαρξή του, για την ανατροπή των τετελεσμένων που προσπαθεί να επιβάλει η αυταρχική Ρωσία.

Από την άλλη πλευρά, η Μόσχα νιώθει απειλούμενη επειδή η Ουκρανία επέλεξε να συνεχίσει την ιστορική της διαδρομή ως μέλους του ΝΑΤΟ

και της Ε.Ε. Με τη λογική της απόλυτης κυριαρχίας ο Πρόεδρος Πούτιν αποφασίζει πού, πώς και πότε θα επέμβει. Θεωρεί πολιτικά και στρατηγικά ορθό να επιβάλει με τον πόλεμο το δόγμα της ύπαρξής του και να μεταβάλει τα σύνορα της χώρας του σε βάρος των γειτονικών του κρατών.

Η διεθνής κοινότητα επί ένα ολόκληρο έτος προτάσσει την ανάγκη να τερματισθεί η απαράδεκτη ρωσική εισβολή. Παραμερίζοντας όλα τα προβλήματα που προκαλούσε στην ευημερία και την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας η ρωσική πρόκληση, αντιτάχθηκε φροντίζοντας ταυτοχρόνως να μην επεκταθεί ο πόλεμος σε όλη την Ευρώπη και πιθανώς σε όλο τον κόσμο.

Το εγχείρημα δεν ήταν απλό. Πέτυχε να συγκρατήσει τη σύγκρουση στην ανατολική Ουκρανία. Ενίσχυσε τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις στην αμυντική τους αποστολή, συμπαρίσταται πολιτικά, στρατηγικά και οικονομικά στη δοκιμαζόμενη Ουκρανία. Όμως το πρόβλημα είχε κορυφωθεί από τη στιγμή που η Ρωσία αποφάσισε να ενσωματώσει στην επικράτειά της την Κριμαία. Η διεθνής κοινότητα αποδέχθηκε τα ρωσικά τετελεσμένα γεγονότα με την προσάρτηση της Κριμαίας, ανατρέποντας συμφωνίες που σταθεροποιούσαν την Ευρώπη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Τα όρια της ανοχής

Την αποδοχή βίαιων συμπεριφορών σε βάρος της διεθνούς σταθερότητας ανέχθηκε ο κόσμος όλος πολλές φορές μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Για πενήντα χρόνια όλα τα μέλη του ΟΗΕ ανέχονται τη στρατιωτική εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο. Έχει αναδειχθεί παντοιοτρόπως ότι η διεθνής παρανομία δεν δημιουργεί προϋποθέσεις νόμιμης συζήτησης για την αντιμετώπιση του προβλήματος, αλλά η διεθνής ανοχή των συμβιβασμών οδηγούσε τις διεθνείς συμπεριφορές με πρόσχημα την επιδίωξη συγκράτησης κάθε κρίσης σε περιφερειακό επίπεδο.

Η Ελλάδα, αντιμέτωπη με πλειάδα εσωτερικών και εξωτερικών προκλήσεων, κατόρθωσε να μεταφέρει τη συζήτηση του Κυπριακού σε μια νέα πίστα διαπραγμάτευσης και επέτυχε την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε.

Ολόκληρη η κυπριακή επικράτεια συνδέθηκε με την Ευρώπη, όμως ο στρατός κατοχής συνέχισε να επιβάλει την παρουσία του στην Κύπρο. Στην πολιτική λογική κατευνασμού η Ε.Ε. αυτοπεριορίσθηκε και αποδέχθηκε κατά παράβαση των ιδρυτικών της αρχών αναστολή του ευρωπαϊκού κεκτημένου στην κατεχόμενη κυπριακή περιοχή.

Στις Βρυξέλλες αλλά και στις πρωτεύουσες των κρατών – μελών παραμερίσθηκε η πολιτική δέσμευση που έχει αναληφθεί σε επίπεδο κορυφής, σύμφωνα με την οποία η σχέση της Ε.Ε. με την Τουρκία εξαρτάται από τις εξελίξεις στο Κυπριακό.

Περάσανε πενήντα χρόνια από την εισβολή, η Κύπρος αποτελεί πλήρες μέλος της Ε.Ε. και η Τουρκία ξεκίνησε την ενταξιακή της διαδικασία. Όλα συνηγορούσαν για την επίλυση του Κυπριακού, αλλά και τη σταδιακή ολοκλήρωση της ενταξιακής πορείας για την Τουρκία.

Τα δύο θέματα εξελίσσονταν αλληλένδετα, αλλά περιέργως με την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε. ξεκινά μία διευρυμένη πολιτική και οικονομική συζήτηση που ναρκοθετεί όλη την επιτυχημένη πολιτική που έφερε την Κύπρο στην Ευρώπη και άνοιγε στην Τουρκία διάπλατα τον δρόμο του πλήρους μέλους της Ένωσης, μέρους αναπόσπαστου του ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου, με πολίτες που δεν θα χρειάζονταν θεωρήσεις για να ταξιδέψουν ελεύθερα, να δραστηριοποιηθούν οικονομικά και να εγκατασταθούν σε οποιαδήποτε χώρα της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Κανένας δεν πρόταξε επίμονα τη γεωστρατηγική σημασία που έχει για την Ε.Ε. η ένταξη της Κύπρου στον κορμό της, καθώς επίσης και η διεύρυνση της Ευρώπης προς την Ανατολή.

Προοπτικές σύγκλισης

Σήμερα που ο κόσμος συγκρούεται στην Ουκρανία, στη Συρία, στη Λιβύη, στην Υεμένη, γίνεται μία ευδιάκριτη προσπάθεια να εξυπηρετηθούν συγκλίσεις. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ ταξιδεύει ανά τον κόσμο και στο πρόγραμμά του εντάσσει την Ελλάδα και την Τουρκία. Συζητήθηκαν όλα τα θέματα διεθνούς ενδιαφέροντος και φυσικά συμπεριλήφθηκαν και θέματα διμερών σχέσεων.

Ο ήπιος χαρακτήρας του πλαισίου των συνομιλιών οφείλεται στη διεθνή ανθρωπιστική ευαισθησία που ανέδειξε ο καταστροφικός σεισμός στην Τουρκία και τη Συρία. Όμως η ηπιότητα των συναισθημάτων δεν επιδίωξε να κρύψει τη σοβαρότητα των ουσιαστικών συζητήσεων. Η απαίτηση αποδέσμευσης της Τουρκίας από τη Ρωσία στα θέματα εξοπλισμών και πυρηνικών εγκαταστάσεων καλώς δεν αναδείχθηκαν στην πρώτη γραμμή των δημοσιοποιημένων συζητήσεων, αλλά δεν έγινε προσπάθεια να ωραιοποιηθούν.

Η ετοιμότητα των ΗΠΑ να επανεξετάσει σε όλη της τη διάσταση το θέμα του εξοπλιστικού εκσυγχρονισμού της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένων και των F-16, αποτελεί συστατικό μέρος των συνομιλιών μεταξύ εταίρων του ΝΑΤΟ και προφανώς δεν προκαλεί εκπλήξεις, όπως δεν μπορεί να αποτελεί έκπληξη για την Τουρκία η αναβάθμιση της Αλεξανδρούπολης για τα γεωστρατηγικά συμφέροντα του ΝΑΤΟ, αλλά και όλων των συμμάχων χωριστά.

Οι Ευρωπαίοι εταίροι, διαισθανόμενοι τη σοβαρότητα των στιγμών, επανεξετάζουν σε βάθος τις γεωστρατηγικές τους επιλογές και μαζί με τις ΗΠΑ στηρίζουν τις πρωτοβουλίες που αναπτύσσει μεθοδικά η Ελλάδα τα τελευταία είκοσι χρόνια στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και του Κόλπου.

Χωρίς αποκλεισμούς

Σταδιακά στις πρωτοβουλίες εντάχθηκαν η Κύπρος, το Ισραήλ, η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν, η Ιορδανία, η Σαουδική Αραβία. Οι δράσεις, τριμερείς και αργότερα πολυμερείς, καλύπτουν οικονομικές, πολιτικές, τουριστικές, πολιτιστικές, ενεργειακές κοινές επιλογές, στις οποίες σταδιακά εντάσσονται Γαλλία και ΗΠΑ, προσδίδοντας και γεωστρατηγική προστιθέμενη αξία στη συνολική προσπάθεια.

Σημαντικότατο χαρακτηριστικό όλων των δράσεων αποτελεί η διακηρυγμένη απόφαση των μερών να συνεχίσουν συνεργαζόμενα χωρίς να αποκλείουν τη διεύρυνση των σχημάτων, χωρίς να στρέφονται με τη μορφή συνασπισμών κατά οποιουδήποτε, ακόμη και όταν κάποιος αποτελεί προκλητικό γείτονα στην περιοχή ΜΕΝΑ.

Νέος Πρόεδρος στην Κύπρο

Στο απόγειο όλων των διεθνών εξελίξεων οι Κύπριοι εκλογείς ανέδειξαν στο Ανώτατο Πολιτειακό αξίωμα έναν πολύ γνωστό, προερχόμενο από τις τάξεις του ΔΗΣΥ, νέο πολιτικό, διπλωμάτη, που διεκδίκησε την εμπιστοσύνη των Κυπρίων ως ανεξάρτητος υποψήφιος.

Ο όγδοος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ανέλαβε την 1η Μαρτίου τα καθήκοντά του με δεδηλωμένη την προτίμηση των Κυπρίων στην ευρωατλαντική επιλογή του και τη δήλωσή του ότι θα συνεχίσει, όπως όλοι οι προκάτοχοί του, να είναι Πρόεδρος όλων των Κυπρίων.

Ουσιαστική παρακαταθήκη για όλους τους Προέδρους της Δημοκρατίας αποτελεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος που απέρριψε το σχέδιο Ανάν. Στη διεθνή πρακτική τα αποτελέσματα των δημοψηφισμάτων αποτελούν την απόλυτη έκφραση της απαίτησης των λαών. Η Ρωσία με το αποτέλεσμα δημοψηφίσματος προσάρτησε την Κριμαία.

Η διεθνής κοινότητα δεν αποδέχθηκε το αποτέλεσμα του κυπριακού δημοψηφίσματος, ακόμη και Τουρκοκύπριοι στα κατεχόμενα απέρριψαν το σχέδιο Ανάν, εναντιώθηκε και διέσυρε τον Πρόεδρο Παπαδόπουλο σε μια προσπάθεια να προσωποποιήσει το αποτέλεσμα, ώστε να μειώσει την πολιτική έκφραση της πάνδημης απαίτησης για συνέχιση της ενιαίας ύπαρξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε. και στο διεθνές οικοδόμημα.

Η προοπτική επίλυσης του Κυπριακού θεμελιώνεται στη μοναδική πραγματικότητα που δημιούργησε η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε. και στο γεγονός ότι η Τουρκία, χώρα – μέλος του ΝΑΤΟ και υποψήφια για πλήρη ένταξη στη Ε.Ε., διατηρεί βιαίως στρατιωτική παρουσία ασκώντας ένοπλη επιβολή επί κράτους – μέλους της Ε.Ε. και του ΟΗΕ.

Η διαπίστωση ότι το 2004 ετέθη σοβαρή προϋπόθεση επίλυσης του Κυπριακού με εξασφάλιση των πολιτικών, αστικών δικαιωμάτων όλων των Κυπρίων και της δυνατότητας ελεύθερης εγκατάστασης, εργασίας και οικονομικής δραστηριοποίησης στον ευρωπαϊκό χώρο και προφανώς σε όλη την κυπριακή επικράτεια, σε κανένα σημείο δεν αντιστρατεύεται τις προβλέψεις και τα διαχρονικά ψηφίσματα του ΟΗΕ. Το ευρωπαϊκό κεκτημένο σε κανένα σημείο δεν συγκρούεται με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, αλληλοσυμπληρώνονται και αντιμετωπίζουν ενιαίως μεγάλες σύγχρονες προκλήσεις.

Στη διαδρομή των διεθνών σχέσεων δημιουργούνται μελλοντικές προοπτικές μέσα από συγκρούσεις, σφάλματα επιλογών, αλλά και αποτελεσματικές κινήσεις αποτροπής που διατήρησαν την παγκόσμια ειρήνη για περίπου έναν αιώνα. Βέβαια προβλήματα όπως το Κυπριακό ή το Παλαιστινιακό παραμένουν ως χαίνουσες πληγές της διεθνούς πραγματικότητας περίπου ίσο χρόνο, επιβεβαιώνοντας τις αδυναμίες, αλλά και τις δυνατότητες εκσυγχρονισμού του διεθνούς συμβατικού πλαισίου.

Ελλάδα και Κύπρος συμμετέχουν στη σύγχρονη αντίληψη του κόσμου και ελπίζουμε να μην αυτοπεριορισθούν στη διμερή διάσταση των προβλημάτων και στην εσωστρέφεια πολιτικών που άστοχα θα απαξιώσουν πολιτικές και στρατηγικές επιτυχίες των τελευταίων είκοσι ετών. Ας προσπαθήσουμε να συνεχίσουμε τη συνεκτική προσπάθεια να διατηρήσουμε με συνέπεια στην πρώτη γραμμή των ευρωπαϊκών επιδιώξεων τη λύση του Κυπριακού.

Οι Κύπριοι με την ψήφο τους ανανέωσαν την επιθυμία τους για λύση στο πλαίσιο της Ε.Ε., επειδή με τον τρόπο αυτό αναδεικνύονται οι θεμελιώδεις ευρωπαϊκές και δημοκρατικές αρχές που εξασφαλίζουν τα δικαιώματα όλων των Κυπρίων Ευρωπαίων πολιτών.

Διαβάστε επίσης

ΣΥΡΙΖΑ: Μετά το πένθος η αναζήτηση ευθυνών – Μήνυμα ότι η παραίτηση Καραμανλή δεν αρκεί

Σοκ στην κυβέρνηση από την τραγωδία στα Τέμπη

Τι αποκαλούν στο ΠΑΣΟΚ «ισχυρό διψήφιο ποσοστό» – Πώς θα προκύψει κυβέρνηση από την πρώτη Κυριακή