Το ταραχώδες δεκαήμερο του Ντόναλντ Τραμπ

06:01 2/2/2025 - Πηγή: Το Ποντικι

Μεξικό, Κίνα, Καναδάς και Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζουν λίστες αντιμέτρων

Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ έχει δώσει δεκάδες υποσχέσεις, οι οποίες, αν υλοποιηθούν κατά τη δεύτερη θητεία του, θα μπορούσαν να μεταμορφώσουν ριζικά την αμερικανική ζωή, κουλτούρα, οικονομία, πολιτική και διπλωματία. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του 2024, αλλά και από την εκλογή του τον Νοέμβριο, ο Τραμπ παρουσίασε έναν οδικό χάρτη για αυτό που αποκαλεί «Ατζέντα Πρώτα η Αμερική». Οι επικριτές του, ωστόσο, το περιγράφουν ως αποδόμηση των δημοκρατικών θεσμών

και της διεθνούς τάξης πραγμάτων που χτίστηκε τις τελευταίες δεκαετίες.

Οι υποσχέσεις του κυμαίνονται από αόριστες («Θα ενώσω τη χώρα μας φέρνοντάς την σε νέα, πρωτοφανή επίπεδα επιτυχίας») έως συγκεκριμένες («Θα σας δώσω πλήρη δυνατότητα αποσβέσεων. Με άλλα λόγια, θα έχετε ετήσια έκπτωση φόρου») και εκδικητικές («Θα διορίσω έναν πραγματικό ειδικό εισαγγελέα για να κυνηγήσει τον πιο διεφθαρμένο Πρόεδρο στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, τον Τζο Μπάιντεν, και ολόκληρη την εγκληματική οικογένεια Μπάιντεν»).

Πολλές από τις οικονομικές του υποσχέσεις επικεντρώνονται σε Αμερικανούς που παλεύουν με την άνοδο του κόστους στέγασης, τροφίμων και άλλων αγαθών.

Δεσμεύεται να κλείσει τα σύνορα στον Νότο, να δώσει χάρη στους καταδικασμένους για την επίθεση της 6ης Ιανουαρίου, να τερματίσει τους ξένους πολέμους, να μειώσει τους φόρους, να απαγορεύσει στις τρανς γυναίκες να αγωνίζονται σε αθλήματα κοριτσιών, να καταργήσει το υπουργείο Παιδείας, να απολύσει «woke» στρατηγούς από τις ένοπλες δυνάμεις και να επιβάλει εκτεταμένους δασμούς.

Θέλει να καταργήσει τους κανονισμούς, να επιβάλει τη θανατική ποινή σε μετανάστες, να επανεξετάσει τη χρήση ορισμένων εμβολίων, να απαλλαγεί από τις ανεμογεννήτριες και να τερματίσει τα οικονομικά κίνητρα για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων. Συνολικά, αυτές οι υποσχέσεις και πολλές άλλες αποτελούν τα κριτήρια με τα οποία η Ιστορία θα κρίνει τον Τραμπ στο τέλος της δεύτερης θητείας του ως Προέδρου.

Η πολιτική του Τραμπ διακόπηκε από την προεδρία του Μπάιντεν. Σε ομιλία του τον περασμένο μήνα ο Πρόεδρος δήλωσε ότι «εκλέχτηκε με μια ατζέντα που στόχευε να φέρει βαθιές αλλαγές στην Ουάσιγκτον». Υποσχέθηκε να «ξεκινήσει την πιο συναρπαστική και επιτυχημένη περίοδο μεταρρύθμισης και ανανέωσης σε όλη την ιστορία της Αμερικής».

Μεταναστευτικό

Από τις μεγάλες υποσχέσεις που έδωσε ο Τραμπ η πρώτη σε βαρύτητα αφορά το μεταναστευτικό. Τείχη θα υψωθούν στα σύνορα και όποιος δεν έχει χαρτιά θα φεύγει. Αυτό είναι κατά βάση το αφήγημα.

Δεν υπάρχει κάποιο άλλο πολυσχιδές σχέδιο το οποίο θα τεθεί επί τάπητος. Όλα θα λυθούν με τον στρατό. Ακόμα δεν κάθισε στο Οβάλ Γραφείο και ξεκίνησε τις επαναπροωθήσεις. Μόλις την Κυριακή, 26.1, ο Πρόεδρος της Κολομβίας Γκουστάβο Πέτρο ανακοίνωσε πως αναχαιτίστηκαν δύο αμερικανικά στρατιωτικά αεροπλάνα που μετέφεραν μετανάστες από τις ΗΠΑ, κίνηση που δημιούργησε μια έντονη διαμάχη ανάμεσα στους δυο ηγέτες.

Οι φίλοι του Πέτρο – και ακόμη και ο ισχυρότερος πολιτικός του αντίπαλος, ο πρώην Πρόεδρος Άλβαρο Ουρίμπε – έσπευσαν να παρέμβουν, χρησιμοποιώντας τις επαφές τους στην Ουάσινγκτον για να βοηθήσουν να εκτονωθεί μια κρίση που απειλούσε να καταστρέψει την οικονομία της Κολομβίας και να διαταράξει τις σχέσεις στην περιοχή.

Αργά το βράδυ της Κυριακής, ύστερα από κρίσιμες στιγμές κατά τις οποίες οι τεταμένες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις δύο χώρες φάνηκαν να βρίσκονται στα πρόθυρα κατάρρευσης, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση της Κολομβίας συμφώνησε να δεχτεί όλες τις πτήσεις απέλασης, περιλαμβανομένων και στρατιωτικών αεροσκαφών. Λίγο αργότερα το υπουργείο Εξωτερικών της Κολομβίας δήλωσε ότι «το αδιέξοδο» είχε ξεπεραστεί.

«Παρά τις δυσκολίες που είχαμε, είναι απόδειξη ότι τα διπλωματικά κανάλια συνεχίζουν να είναι ο καλύτερος τρόπος επίλυσης διαφορών» δήλωσε ο πρέσβης της Κολομβίας στις Ηνωμένες Πολιτείες Ντάνιελ Γκαρσία – Πένια, ο οποίος βρισκόταν στην Μπογκοτά, την πρωτεύουσα, την Κυριακή.

Τη Δευτέρα ο Γκαρσία – Πένια δήλωσε ότι ελπίζει «η σχέση ΗΠΑ – Κολομβίας όχι μόνο να συνεχιστεί υπό αυτή τη νέα κυβέρνηση, αλλά να ευημερήσει». Ωστόσο, την Κυριακή, αυτό το ενδεχόμενο φαινόταν μακρινό. Η άμεση απειλή του Τραμπ να επιβάλει σημαντικούς δασμούς στην Κολομβία, η οποία ιστορικά υπήρξε ο ισχυρότερος σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή, σηματοδοτεί τη βαρύτητα της μεταναστευτικής του ατζέντας που θα είναι κορυφαία προτεραιότητα στις διπλωματικές σχέσεις με το νότιο ημισφαίριο, δήλωσε ο Γουίλ Φρίμαν, ειδικός σε θέματα Λατινικής Αμερικής στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.

«Μια προηγούμενη κυβέρνηση που θα έβλεπε αυτό το ζήτημα ως ένα από τα πολλά, πιθανότατα να ήταν πολύ πιο προσεκτική τώρα με την Κολομβία», δήλωσε ο Φρίμαν. «Αλλά νομίζω ότι το γεγονός ότι ο Τραμπ ενεργεί με αυτόν τον τρόπο, δείχνει ότι το βλέπει ως την υπ’ αριθμόν 1 προτεραιότητά του».

Προς το παρόν η Κολομβία φαίνεται αποφασισμένη να αποφύγει μια νέα σύγκρουση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Θα έχουμε σαφή πρωτόκολλα, ώστε αυτό να μην ξανασυμβεί», δήλωσε ο απερχόμενος υπουργός Εξωτερικών Λουίς Χιλμπέρτο Μουρίγιο.

Η κυβέρνηση Τραμπ εμφανίστηκε ξεκάθαρα ικανοποιημένη από την έκβαση αυτής της σύντομης αλλά έντονης διαμάχης με την Κολομβία. «Η Αμερική ξανακερδίζει τον σεβασμό» δήλωσε ο Πρόεδρος.

Αν και η Κολομβία κινδύνευε να χάσει περισσότερα από τις Ηνωμένες Πολιτείες σε περίπτωση αμοιβαίων δασμών, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η «αποξένωση» της Κολομβίας, ενός σημαντικού περιουσιακού στοιχείου για τις αμερικανικές επιχειρήσεις, θα μπορούσε να την ωθήσει πιο κοντά στην Κίνα, τον δεύτερο μεγαλύτερο εμπορικό της εταίρο, η οποία κερδίζει έδαφος σε όλη τη Λατινική Αμερική.

Καθώς η διαμάχη ανάμεσα στον Τραμπ και τον Πέτρο κορυφωνόταν την Κυριακή, ο πρεσβευτής της Κίνας στην Κολομβία δήλωσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι οι δύο χώρες «βρίσκονται στην καλύτερη στιγμή των διπλωματικών τους σχέσεων».

Δασμοί

Ο Τραμπ απειλεί πάνω – κάτω όλους τους εταίρους του με δασμούς εάν δεν του κάνουν τα χατίρια. Στην πρώτη εβδομάδα της θητείας του προσπάθησε να πιέσει κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να σταματήσουν τη διακίνηση ναρκωτικών προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, να δεχτούν πτήσεις με απελαθέντες μετανάστες, να τερματίσουν πολέμους και να παραχωρήσουν εδάφη στις ΗΠΑ. Για να επιτύχει αυτούς τους στόχους, ο Τραμπ χρησιμοποίησε μία κοινή απειλή: οι χώρες που δεν θα ικανοποιούσαν τις απαιτήσεις του θα αντιμετώπιζαν σκληρούς δασμούς στα προϊόντα τους που εισάγονται στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο Τραμπ, γνωστός για τη χρήση των δασμών ως μέσου επίλυσης εμπορικών διαφορών, τους αξιοποιεί πλέον για να επιτύχει στόχους που δεν σχετίζονται άμεσα με το εμπόριο. Πρόκειται για μια στρατηγική σπάνια για προηγούμενους Προέδρους, η οποία εφαρμόζεται τώρα σχεδόν καθημερινά.

Η ταχεία επίλυση που επιτεύχθηκε στην Κολομβία ενδέχεται να ενθαρρύνει τον Τραμπ να χρησιμοποιεί τους δασμούς για να αποσπά παραχωρήσεις που δεν σχετίζονται με το εμπόριο. Μιλώντας τη Δευτέρα σε Ρεπουμπλικανούς στη Φλόριντα επανέλαβε την πρόθεσή του να επιβάλει δασμούς σε χώρες όπως η Κολομβία, το Μεξικό και ο Καναδάς, αν δεν μειώσουν τις μεταναστευτικές ροές.

Οι επικριτές του υποστηρίζουν ότι η χρήση δασμών για τέτοιους σκοπούς θέτει ευρύτερα ερωτήματα. Αν και οι δασμοί θα μπορούσαν να πλήξουν σημαντικά βιομηχανίες που εξαρτώνται από εισαγωγές, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι πως η στρατηγική του Τραμπ υπονομεύει το ελεύθερο εμπόριο και τις διεθνείς συμφωνίες.

Επιπλέον ο Τραμπ δεν περιορίζεται στις παραδοσιακές νομοθεσίες για εμπορικά θέματα. Όπως δήλωσε ο δικηγόρος Τεντ Μέρφι, ο Πρόεδρος φαίνεται διατεθειμένος να χρησιμοποιήσει το «International Emergency Economic Powers Act» (IEEPA) του 1977, έναν νόμο που δίνει ευρείες εξουσίες στον Πρόεδρο για την επιβολή μέτρων, εφόσον κηρύξει εθνική έκτακτη ανάγκη. Η χρήση του IEEPA για την επιβολή δασμών είναι πρωτοφανής και ενδέχεται να αμφισβητηθεί νομικά.

Εν τω μεταξύ, χώρες όπως το Μεξικό, η Κίνα, ο Καναδάς, αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζουν λίστες αντιμέτρων για να απαντήσουν σε ενδεχόμενους δασμούς των ΗΠΑ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με δηλώσεις της ύπατης εκπροσώπου Κάγια Κάλας, κάλεσε τα μέλη της να ενωθούν απέναντι στη νέα «διαπραγματευτική» πολιτική της κυβέρνησης Τραμπ.

«Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες υιοθετούν μια πιο συναλλακτική προσέγγιση, η Ευρώπη πρέπει να συσπειρωθεί» δήλωσε η Κάλας σε συνέντευξη Τύπου μετά τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών στις Βρυξέλλες. «Η Ευρώπη είναι μια οικονομική δύναμη και γεωπολιτικός εταίρος», πρόσθεσε.

Υπάρχει… προηγούμενο

Η προεδρική χρήση μέτρων που σχετίζονται με το εμπόριο (για λόγους άσχετους με το εμπόριο) δεν είναι χωρίς προηγούμενο.

● Ο οικονομικός ιστορικός Ντάγκλας Έργουιν από το Dartmouth College επισήμανε ότι ο Ρίτσαρντ Νίξον είχε συνδέσει την επιστροφή της Οκινάουα στην Ιαπωνία με τη συμφωνία για περιορισμό των εξαγωγών υφασμάτων προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.

● Ο Τζέραλντ Φορντ υπέγραψε την τροπολογία Jackson – Vanik, η οποία συνέδεε τη χορήγηση καθεστώτος «πλέον ευνοούμενου έθνους» στη Σοβιετική Ένωση – και την εφαρμογή χαμηλότερων δασμών – με την ελευθερία μετανάστευσης των Εβραίων.

Παρ’ όλα αυτά, ο Έργουιν χαρακτήρισε την προσέγγιση του Τραμπ «ασυνήθιστη»: «Ο Τραμπ είναι πολύ ανοιχτός και συναλλακτικός στην προσέγγισή του» ανέφερε.

Τα τελευταία χρόνια οι Πρόεδροι ήταν λιγότερο πρόθυμοι να χρησιμοποιήσουν δασμούς ή άλλα μέτρα που θα περιόριζαν το εμπόριο, εν μέρει από σεβασμό προς τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ). Τα μέλη του ΠΟΕ, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, έχουν συμφωνήσει σε συγκεκριμένους κανόνες για το πότε και πώς μπορούν να επιβάλλουν δασμούς σε άλλες χώρες.

Ο ΠΟΕ επιτρέπει εξαιρέσεις για θέματα εθνικής ασφάλειας και οι κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια έχουν χρησιμοποιήσει αυτή την πρόβλεψη με μεγαλύτερη ευκολία για την επιβολή δασμών ή τον περιορισμό ορισμένων μορφών εμπορίου.

Αν και κανένας Πρόεδρος των ΗΠΑ δεν έχει χρησιμοποιήσει την απειλή δασμών όπως ο Τραμπ, οι Πρόεδροι έχουν ασκήσει πίεση σε άλλες χώρες μέσω άλλων οικονομικών μέτρων, όπως κυρώσεις ή εμπάργκο. Τα τελευταία χρόνια οι Πρόεδροι των ΗΠΑ προτιμούν να χρησιμοποιούν το εμπόριο ως «καρότο» αντί για «μαστίγιο», προσφέροντας εμπορικές συμφωνίες και επιεική μεταχείριση σε κυβερνήσεις που στηρίζουν πολιτικά τη χώρα. Εφόσον ο Τραμπ προχωρήσει με την επιβολή των δασμών, μένει να φανεί αν τα αμερικανικά δικαστήρια θα επιλέξουν να περιορίσουν τις ενέργειές του.

Και μια… οπισθοχώρηση

Παρ’ όλα αυτά, ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών ανακοίνωσε την Τρίτη την πρόθεσή του να επιβάλει δασμούς 10%, κάνοντας πίσω στα υπερβολικά νούμερα που αράδιαζε αρχικά, στις εισαγωγές προϊόντων από την Κίνα, αρχής γενομένης από την 1η Φεβρουαρίου. Η κίνηση αυτή αναμένεται να εντείνει περαιτέρω τις εμπορικές εντάσεις μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου.

Μιλώντας στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ δήλωσε ότι οι νέοι δασμοί αποτελούν απάντηση στον ρόλο της Κίνας στην κρίση της φαιντανύλης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Υποστήριξε ότι η Κίνα εξάγει φαιντανύλη στον Καναδά και το Μεξικό, από όπου το ναρκωτικό διακινείται στις ΗΠΑ.

Η απειλή των δασμών ήρθε μία ημέρα μετά την ανακοίνωση του Τραμπ για την επιβολή δασμών 25% σε εισαγωγές από τον Καναδά και το Μεξικό, ως «τιμωρία» για τη διέλευση φαιντανύλης και παράνομων μεταναστών προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.

«Μιλάμε για δασμούς 10% στην Κίνα, λόγω του γεγονότος ότι στέλνουν φαιντανύλη στο Μεξικό και τον Καναδά» δήλωσε χαρακτηριστικά.

Από την πλευρά της η Κίνα απάντησε μέσω της εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών Μάο Νινγκ, η οποία δήλωσε την Τετάρτη ότι το Πεκίνο θα «προασπίσει» τα συμφέροντά του. «Πιστεύουμε πάντα ότι δεν υπάρχουν νικητές σε έναν εμπορικό πόλεμο ή σε δασμολογικές συγκρούσεις» πρόσθεσε.

Οι νέοι δασμοί έρχονται να προστεθούν σε εκείνους που είχε επιβάλει ο Τραμπ κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας, αξίας άνω των 300 δισ. δολαρίων, σε κινεζικές εισαγωγές. Οι δασμοί αυτοί διατηρήθηκαν και από τον τέως Πρόεδρο Μπάιντεν, ο οποίος πρόσθεσε νέες επιβαρύνσεις για κινεζικά προϊόντα, όπως ηλεκτρικά οχήματα, ηλιακά πάνελ, ημιαγωγούς και μπαταρίες προηγμένης τεχνολογίας.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι η θητεία αυτή δεν θα είναι λιγότερο επεισοδιακή από την πρώτη.

Διαβάστε επίσης:

Ουάσινγκτον: Υποστελεχωμένος ο πύργος ελέγχου στο αεροδρόμιο Ρίγκαν – Προσπάθειες να βγάλουν το αεροπλάνο από το ποτάμι (videos)

ΗΠΑ: Ελεύθερη η οπλοκατοχή για άτομα 18-21 ετών – Εφετείο ακύρωσε την προηγούμενη απόφαση

Τραμπ: Βάζει δασμούς 25% στα αγαθά από Καναδά και Μεξικό – «Αποφασίζουμε και για το πετρέλαιο» δήλωσε