Τουρκία: ο νευρικός γείτονας

08:30 2/3/2018 - Πηγή: Το Ποντικι

ΠολιτικήΈντυπη Έκδοση

Οι θέσεις της Άγκυρας ναρκοθετούν το Αιγαίο

Η εσωτερική πολιτική επικαιρότητα (Novartis/ανασχηματισμός) απομακρύνει προς στιγμήν τα φώτα από το σκληρό παιχνίδι της Τουρκίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Ωστόσο, οι τουρκικές κινήσεις δεν είναι συγκυριακές, βασίζονται σε επεξεργασμένες θέσεις, οι οποίες είναι γνωστές (ή θα έπρεπε να είναι γνωστές από τις ελληνικές κυβερνήσεις) και προωθούνται από τον μηχανισμό του τουρκικού κράτους με ρυθμούς και ένταση που επιλέγει η εκάστοτε κυβέρνηση

της χώρας. Στη δεδομένη συγκυρία ο Ερντογάν έχει πολλαπλασιάσει την ένταση και τον ρυθμό της προβολής των πάγιων τουρκικών θέσεων για τις ελληνοτουρκικές «διαφορές». Καθ’ ότι η κυβέρνηση που θα προκύψει από τον ανασχηματισμό θα βρεθεί, προφανώς, ενώπιον των ίδιων ζητημάτων που θέτει η Άγκυρα και αντιμέτωπη με αυξανόμενη ένταση η οποία φαίνεται ότι αποτελεί επιλογή της Τουρκίας, αξίζει να υπενθυμίσουμε, επιγραμματικά, τον πυρήνα των τουρκικών θέσεων, οι οποίες ναρκοθετούν το Αιγαίο και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Κυριαρχία υπό αμφισβήτηση Η τουρκική διπλωματία τοποθετεί το θέμα των νησιών «αμφισβητούμενης κυριαρχίας» ως ζήτημα το οποίο και οι δύο χώρες αποδέχονται ως διαφορά τους. Αυτή η ταξινόμηση δεν οφείλεται μόνο σε προπαγανδιστικούς λόγους. Η Άγκυρα θεωρεί ότι με την εξέλιξη που είχε η κρίση των Ιμίων (αμοιβαία αποχώρηση των στρατιωτικών δυνάμεων των δύο χωρών από τις νησίδες) αποδεικνύεται η θέση της περί νησιών αδιευκρίνιστης κυριαρχίας. Ακόμη οι τουρκικές κυβερνήσεις μετά τη Συμφωνία της Μαδρίτης μεταξύ Σημίτη και Ντεμιρέλ (1997), με την οποία αναγνωρίζονται τα τουρκικά ζωτικά συμφέροντα στο Αιγαίο, θεωρούν ότι η Αθήνα, εμμέσως πλην σαφώς, έχει αποδεχτεί την άποψη της Άγκυρας περί της «ύπαρξης νησιών αμφισβητούμενης κυριαρχίας». Η Άγκυρα θεωρεί ότι η θέση της περί «ύπαρξης νησιών αμφισβητούμενης κυριαρχίας» έχει ισχυροποιηθεί και εντός του πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς τα Συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής του Ελσίνκι (1999) καλούν τις δύο χώρες να αξιοποιήσουν τις διαδικασίες ειρηνικής επίλυσης διαφορών (δηλαδή διμερείς διαπραγματεύσεις, διαμεσολάβηση - διαιτησία και Διεθνές Δικαστήριο) που προσφέρει το Διεθνές Δίκαιο για την αντιμετώπιση των συνοριακών και άλλων συναφών τους διαφορών. Σύμφωνα με το τουρκικό βιβλίο «Το θεμελιώδες πρόβλημα στο Αιγαίο» (1998, από το Ανώτατο Ίδρυμα Κουλτούρας, Γλώσσας και Ιστορίας Κεμάλ Ατατούρκ υπό την αιγίδα του τουρκικού Γενικού Επιτελείου), «οι ελληνικοί ισχυρισμοί περί κυριαρχικών δικαιωμάτων επί γεωγραφικών σχηματισμών (νησιά, νησίδες και βραχονησίδες), οι οποίοι επί αιώνες βρίσκονται υπό οθωμανική/τουρκική κυριότητα και δεν έχουν μεταβιβαστεί με συνθήκες σε κάποιο άλλο κράτος, απέκτησαν επίσημο χαρακτήρα με την κρίση των βραχονησίδων Kardak και αυτή η κατάσταση έγινε αιτία να εμφανιστεί ένα νέο και θεμελιώδες πρόβλημα στο Αιγαίο». Σύμφωνα με την άποψη της Άγκυρας, η οποία με επιμέλεια παρουσιάζεται στο προαναφερθέν βιβλίο/εγχειρίδιο εκπαίδευσης της τουρκικής διοίκησης:«(...) η Ελλάδα σκόπευε με την εφαρμογή του εποικισμού τον Νοέμβριο του 1995 να δημιουργήσει μια de facto κατάσταση σε κάποια νησιά και νησίδες και να μετατρέψει το καθεστώς τους προς όφελός της. Όμως η τυχαία προσάραξη ενός πλοίου στις 25 Δεκεμβρίου 1995 στις βραχονησίδες Kardak έγινε αιτία να επισημοποιηθούν οι διαφωνίες κυριότητας στο Αιγαίο. Έπειτα από αυτό το τυχαίο γεγονός η προσπάθεια της Ελλάδας να επεκτείνει ακόμη περισσότερο τα κυριαρχικά της δικαιώματα που της έχουν μεταβιβαστεί με διεθνείς συνθήκες και η θέλησή της να αποκτήσει την κυριότητα όλων των νησιών, νησίδων και βραχονησίδων που μένουν πέρα από το όριο των τριών ναυτικών μιλίων της Ανατολίας έχει δώσει μια νέα διάσταση στη διαφωνία του Αιγαίου πελάγους. Έτσι οι διαφωνίες στο Αιγαίο πέλαγος, πάνω στις οποίες συμπυκνώνονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις την περίοδο μετά το 1974 και όπου υπάρχουν πάρα πολλά προβλήματα που περιμένουν τη λύση τους, έχουν πάρει μια ακόμη πιο πολύπλοκη μορφή. Το γεγονός ότι ένα κομμάτι ξηράς το οποίο δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με συνθήκες, έχει θαλάσσιες εκτάσεις δικής του αρμοδιότητας, επίσης η ύπαρξη του εθνικού εναέριου χώρου πάνω από την ξηρά καθώς και πάνω από τα χωρικά ύδατα δείχνουν ξεκάθαρα τη σημασία κάθε γεωγραφικού σχηματισμού με αμφισβητούμενη κυριότητα. Γι’ αυτούς τους λόγους πρώτα θα χρειαστεί να προσδιοριστεί το καθεστώς της κυριότητας των διαφιλονικούμενων τμημάτων ξηράς στο Αιγαίο. Αφού διαπιστωθεί αυτό το καθεστώς της χώρας κυριότητας, θα μπορέσει να γίνει δυνατή η επίλυση των προβλημάτων σχετικά με την αρμοδιότητα επί των θαλασσίων εκτάσεων και τον εναέριο χώρο». Η τουρκική ατζένταΣύμφωνα με την άποψη της Άγκυρας, πέρα από το θεμελιώδες πρόβλημα που αποτελούν τα νησιά αμφισβητούμενης κυριαρχίας, υπάρχουν τρία ακόμη ζητήματα: η επέκταση των χωρικών υδάτων πέραν των 6 μιλίων, η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, και ο εναέριος χώρος. Όλα αυτά τα προβλήματα, καθώς και το πρόβλημα του εξοπλισμού των νησιών των οποίων η κυριαρχία έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με τον όρο να είναι αφοπλισμένα (δηλαδή νησιά που έχουν μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με συνθήκες για μια περιορισμένη κυριαρχία), σύμφωνα με την άποψη της Άγκυρας, αποτελούν ένα σύνολο, συνθέτουν το «πακέτο» του ελληνοτουρκικού διαλόγου. Πρόκειται, προφανώς, για τον διάλογο τον οποίο ξεκίνησε με την πολιτική τής «βήμα προς βήμα προσέγγισης» ο Γ. Παπανδρέου ως υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Κ. Σημίτη... Περί της επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων πέραν των 6 μιλίων η Άγκυρα έχει ήδη δημοσιοποιήσει την απάντησή της: casus belli (αιτία πολέμου).Γνωστή είναι και η τουρκική θέση περί της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, την οποία επιχειρεί να επιβάλει με την ισχύ των όπλων. Σύμφωνα με την (γνωστή) τουρκική άποψη, η θάλασσα του Αιγαίου πρέπει να μοιραστεί στη μέση, καθώς – κατά την τουρκική άποψη – τα νησιά δεν έχουν δικαίωμα σε υφαλοκρηπίδα. Δεδομένων αυτών των τουρκικών θέσεων, οι ελληνικές κυβερνήσεις σε περιόδους που η ισορροπία των δυνάμεων το επέτρεπε φρόντισε για την αμυντική θωράκιση των νησιών που βρίσκονται κοντά στις τουρκικές ακτές και αισθάνονται την ανάσα της τουρκικής απειλής.Στη σημερινή συγκυρία, με δεδομένη την ελληνική αδυναμία (οι αμυντικές δαπάνες της Τουρκίας είναι πια τετραπλάσιες των ελληνικών) και την απόφαση της Άγκυρας να παίξει ρόλο περιφερειακής υπερδύναμης καλό είναι για όλους μας να έχουμε κατά νου τις γνωστές και δημοσιοποιημένες τουρκικές θέσεις, τουλάχιστον για να μην πέσουμε από τα σύννεφα…ΤουρκίαΕλλάδαΕλληνοτουρκικάυφαλοκρηπίδαγκρίζες ζώνεςΕρντογάνIssue: 2010Issue date: 01-03-2018Has video: Exclude from popular: 0