Βιβλίο: Οι προτάσεις της εβδομάδας

Traian Stoianovich

Βαλκάνιοι Κόσμοι

Η πρώτη και η τελευταία Ευρώπη

Εισαγωγή – Μετάφραση – Επιμέλεια: Δημήτρης Α. Σταματόπουλος

Εκδόσεις: Επίκεντρο

Σελ.: 488

Στην πραγματικότητα αυτό που προσπάθησε και σε πολύ μεγάλο βαθμό κατάφερε ο Στογιάνοβιτς με το βιβλίο αυτό ήταν όχι απλώς να υλοποιήσει το παλαιό σχέδιο των Annales για μια ιστορία ολιστική, αλλά το αντικείμενό του, τα Βαλκάνια, να το συσχετίσει με εκείνο το μέρος του κόσμου που φαινόταν να τα απορρίπτει,

αλλά παραδόξως είχε γεννηθεί μαζί τους: την Ευρώπη. Πρέπει να δούμε τους «Βαλκάνιους Κόσμους» σαν μια πρώτη απόπειρα να ενταχθούν τα Βαλκάνια στο ιστοριογραφικό πεδίο της παγκόσμιας Ιστορίας. Και αυτό αποτελεί ένα ιστοριογραφικό παράδοξο: η παγκόσμια Ιστορία ως ιστοριογραφικό είδος αναδύθηκε ακριβώς μέσα από την κριτική στον ευρωκεντρισμό. Αυτό όμως που κάνει ως πολιτικό αίτημα και ιστοριογραφικό εγχείρημα μαζί ο Γιουγκοσλάβος ιστορικός είναι να δείξει ότι εάν η Παλαιά Ευρώπη ταυτίζεται με τα Βαλκάνια, τότε δεν μπορεί να υπάρξει ούτε Νέα χωρίς αυτά. Όπως ο ίδιος το περιγράφει κωδικοποιημένα: «Η αποτυχία συμπόρευσης της πρώτης Ευρώπης (των Βαλκανίων) με τη νέα Ευρώπη μπορεί να σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει πια καθόλου Ευρώπη, παρά μονάχα καπιταλισμός» (σ. 361). Το επιχείρημα αυτό είναι υποταγμένο στη λογική του ευρωκεντρισμού ή αποτελεί το ακριβώς αντίθετό του, να υπενθυμίζει δηλαδή ότι Ευρώπη δεν είναι μόνο η Δυτική και η Κεντρική Ευρώπη, αλλά και η Ανατολική και η Νοτιοανατολική; Κάποιος θα μπορούσε να είναι κριτικός απέναντι στην πολιτική διάσταση αυτού του αιτήματος. Αλλά κανείς δεν μπορεί να μην αποδεχθεί το εξής: ότι αυτή η δραματική στιγμή της πρόσφατης ιστορίας των Βαλκανίων οδήγησε τον Στογιάνοβιτς να συγγράψει τη μέχρι τώρα μοναδική ολιστική – «παγκόσμια» ιστορία της χερσονήσου, τη μοναδική που δεν ακολουθεί την πεπατημένη της γραμμικής αφήγησης. Γι’ αυτό και μόνο αξίζει να διαβαστεί.

Δημήτρης Σταματόπουλος, από την εισαγωγή του βιβλίου.

Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Αγραμματοσύνης Εγκώμιον

Εκδόσεις: Επίκεντρο

Σελ.: 240

Πριν η πολιτική επιστήμη ανακαλύψει τον λαό και τον λαϊκισμό, οι καλλιτέχνες και οι διανοούμενοι τον είχαν επικαλεστεί όχι μόνο για να κερδίζουν τον πόλεμο κατά της καθαρεύουσας, αλλά κυρίως στην προσπάθειά τους να θεμελιώσουν το ιδρυτικό αίτημα της νεοελληνικής ιδεολογίας, δηλαδή τη διαχρονική συνέχεια του Ελληνισμού. Όπως διακήρυξε η γενιά του ’30, η οποία ανέδειξε και επέβαλε την αισθητική διάσταση του λαϊκού, οι αγράμματοι χωριάτες και όχι οι μορφωμένοι αστοί ήταν εκείνοι που κράτησαν ζωντανή τη γλώσσα μας και αδιάσπαστη την πολιτισμική ελληνικότητα. Και το έκανε συνδυάζοντας τη νοσταλγία για το ανεπιτήδευτο παρελθόν με τις επιταγές του περίπλοκου και εισαγόμενου μοντερνισμού. Για να καταλάβουμε λοιπόν τι σημαίνει και πώς λειτούργησε αυτή η διόλου απλή, συχνά αντιφατική και επώδυνη κίνηση θα πρέπει να την εντάξουμε σε ένα γενικότερο πλαίσιο αναφοράς, που είναι η μετάβαση από την προ-νεωτερική κοινότητα στη νεωτερική κοινωνία. Το πρώτο μέρος είναι μια περιήγηση στον εννοιολογικό χώρο της νεωτερικότητας ως νοσταλγίας, στο δεύτερο θα ασχοληθούμε με μερικές πτυχές του δημοτικισμού και της λαογραφίας και στο τρίτο θα εξετάσουμε το πώς είδαν τον λαό ο μυστικιστής Πικιώνης και ο μοντερνιστής Σεφέρης. (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Διαβάστε επίσης:

Περί Ανάγνωσης και βιβλίων: Αρχίλοχος – Ο Μεγάλος Ανατρεπτικός

Περί ανάγνωσης και βιβλίων

Περί ανάγνωσης και βιβλίων

Keywords
Τυχαία Θέματα
Βιβλίο,vivlio