Υποβάθμιση τουρκικών προσδοκιών στη Συρία

06:22 11/1/2025 - Πηγή: Το Ποντικι

Το 2010, πριν από την εμφύλια σύγκρουση στη Συρία, οι ΗΠΑ αποκατέστησαν τις διπλωματικές σχέσεις τους με το καθεστώς Άσαντ διαπιστεύοντας πρέσβη (διπλωμάτη καριέρας, Ρόμπερτ Στίβεν Φορντ). Την ίδια εποχή υποβαθμίζεται η παρουσία της γαλλικής εταιρείας υδρογονανθράκων TOTAL, που κυριαρχούσε στη χώρα.

Είναι η εποχή που στη Συρία και στο κουρδικό Ιράκ αμερικανικές πολυεθνικές ενδιαφέρονται για συμβόλαια εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων κυριαρχώντας στο πεδίο της ενέργειας, στο οποίο μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο

Πόλεμο Γαλλία και Βρετανία επέβαλαν τις πολιτικές τους. Όπως δημόσια είχε ανακοινώσει η Κοντολίζα Ράις (2006), ο Χάρτης της Μέσης Ανατολής άλλαζε.

Η Ε.Ε. δεν φάνηκε να ενδιαφέρεται για τις πολιτικές κινήσεις των ΗΠΑ. Κατά τις ευρωπαϊκές συνήθειες ακολουθήθηκε χαλαρή πολιτική, υποταγμένη στις εθνικές προτεραιότητες κάθε κράτους – μέλους. Έτσι φθάσαμε τον Δεκέμβριο του 2024 στην αναπάντεχη αλλαγή πολιτικής στη Συρία.

Ο σχηματισμός του Άχμεντ Αλ Σάρα υποδέχεται στη Δαμασκό Τούρκους αξιωματούχους, Αμερικανούς αντιπροσώπους και Ευρωπαίους υπουργούς, ενώ τροχιοδεικτικά επιλέγει αποστολή αξιωματούχων στη Σαουδική Αραβία για να συντονίσει όχι μόνο θέματα εξασφάλισης διπλωματικής και οικονομικής υποστήριξης, αλλά και για να επιβεβαιώσει τον σεβασμό στο σουνιτικό θρησκευτικό κέντρο με τα σημαντικότερα προσκυνήματα του Ισλάμ.

Ο Ουαχαμπισμός εξάλλου διαχωρίζει την πολιτική από τη θρησκεία, που προφανώς διευκολύνει τους νέους ηγέτες της Δαμασκού.

Συροκουρδική προσέγγιση

Πρόκειται για σημαντική διαφοροποίηση από την πολιτική της Τουρκίας, που θεωρεί ότι το Ισλάμ εκπροσωπείται από τον κ. Ερντογάν.

Ο Τούρκος Πρόεδρος, διαπιστώνοντας την προτίμηση της Δαμασκού προς τη Σαουδική Αραβία και για να διασκεδάσει την απώλεια της επιδιωκόμενης απόλυτης πολιτικής επιρροής / επιβολής στη Συρία, ως καλός μουσουλμάνος αναλογίζεται ακόμη και την ώρα που ο Φιντάν έπαιρνε τον καφέ του με τον Αλ Σάρα στο όρος Κασιούν, των ιερών θρύλων και παραδόσεων, ότι και ο Μωάμεθ θαύμασε από το Κασιούν την όαση Γκούτα, τη Δαμασκό χτισμένη στις όχθες του ποταμού Μπάραντα (Χυσορρόα στην αρχαιότητα), αλλά επέλεξε να μην εισέλθει στην πόλη, επειδή δεν αναζητά Παραδείσους στη γη, εννοώντας τη Δαμασκό.

Η Τουρκία βέβαια θα συνεχίσει να αγωνίζεται κυρίως για την παραμονή των Κούρδων στην κυριαρχία της Συρίας. Ο Άχμεντ Αλ Σάρα καλεί ήδη από την πλευρά του Κούρδους και άλλες ένοπλες ομάδες να ενταχθούν στον ανασχηματιζόμενο συριακό στρατό.

Η Δαμασκός προφανώς και θα συνεννοηθεί με τη Ροζάβα επειδή αναγνωρίζει ότι οι Κούρδοι της Συρίας υπήρξαν θύματα συνεχών πιέσεων, αντιμετωπίστηκαν ως πολίτες τρίτης κατηγορίας και βεβαίως ο Αλ Σάρα δεν προτίθεται με κανέναν τρόπο να χάσει τα πηγάδια πετρελαίου, τα νερά, τα φράγματα και την εδαφική κυριαρχία του ενιαίου συριακού κράτους.

Με τον τρόπο που πολιτεύεται η νέα συριακή διοίκηση συγκλίνει με πολλούς και, χωρίς να διαψεύδει τις προσδοκίες των Κούρδων, θα εξυπηρετήσει την Τουρκία, που δεν θέλει να δει οποιοδήποτε κουρδικό κράτος στο μαλακό της υπογάστριο.

Η Τουρκία όμως θα συνεχίσει να ανησυχεί επειδή οι αγωγοί που θα φέρνουν ενέργεια στα λιμάνια της Συρίας από Ιράκ, Ιράν, χώρες του Κόλπου θα αποκατασταθούν κατά προτεραιότητα υποβαθμίζοντας την κατασκευή χερσαίου αγωγού μέσα από τα δύσβατα βουνά της Τουρκίας και από τουρκικές περιοχές υψηλού κινδύνου.

Ευρωπαϊκός προβληματισμός

Όσα άμεσα φρόντισε να διαπιστώσει η Άγκυρα, με κάποια καθυστέρηση προσέγγισαν οι χώρες της Ευρώπης. Γερμανοί και Γάλλοι επιδίωξαν να γνωριστούν από κοντά με τους συνομιλητές τους στη Δαμασκό. Φάνηκε ότι όλες οι πλευρές, πολύ καλά προετοιμασμένες, δεν ένιωσαν καμία έκπληξη όταν δεν υπήρξε χειραψία του Αλ Σάρα με τη Γερμανίδα υπουργό Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ, αλλά ούτε στο πέρας της συνάντησης, όταν η χειραψία επιβεβαίωσε θετική εξέλιξη των εργασιών.

Η Ε.Ε. στέκεται με σχετικό προβληματισμό απέναντι στις πολιτικές εξαγγελίες για τροποποίηση του συντάγματος ύστερα από τρία χρόνια και διεξαγωγή εκλογών ύστερα από τέσσερα χρόνια, αλλά ήδη επιδεικνύει πολιτική ανοχή σε καθυστερήσεις που αφορούν θεσμικές αλλαγές στη Λιβύη.

Θρησκευτικοί συσχετισμοί

Σε σημαντικότατη πολιτική κίνηση της συριακής ηγεσίας αναδεικνύεται η επίσκεψη στη Σαουδική Αραβία, επειδή το ενδιαφέρον του Βασιλείου των Σαούντ για τη Συρία πηγαίνει πολύ πίσω, πριν το Κατάρ και η Τουρκία εισέλθουν στα ενδιαφέροντα της Συρίας, το 2007. Οι χώρες του Κόλπου επανέρχονται στη Μέση Ανατολή ισχυριζόμενες ότι η Μέση Ανατολή και η περιοχή ΜΕΝΑ αποτελούν πεδία προτεραιότητάς τους, στα οποία η γνώση και τα συμφέροντά τους συναντούν τα αντίστοιχα πολλών άλλων δρώντων.

Αξιοπρόσεκτο σημείο στην προβαλλόμενη άποψη αποτελεί η διαφοροποίησή τους με το σιιτικό Ιράν. Κοιτάζοντας με ευρυγώνια ματιά την περιοχή (eagle eye) διαπιστώνεται ότι ο σιιτικός κόσμος, κυρίως το θεοκρατικό Ιράν, περικλείεται πλέον από σουνιτικά κράτη, και πιέζεται από δύο θεοκρατικά, Αφγανιστάν, Συρία (sandwich effect), ενώ η Τουρκία στον Νότο της συνορεύει με κουρδικές και αλεβιτικές περιοχές που προσδοκά να παραμείνουν στην απόλυτη κυριαρχία της Συρίας.

Στο περιβάλλον της Μέσης Ανατολής και της ευρύτερης περιοχής ΜΕΝΑ την προστασία των Χριστιανών αναλαμβάνουν όλα τα ομόδοξα κράτη, όμως η παρουσία των τριών Παλαίφατων Πατριαρχείων και η κοινή διαδρομή των κατοίκων της περιοχής, σε όποια θρησκεία και αν ανήκουν, στρέφει τα βλέμματα όλων προς την Ορθοδοξία.

Η ήπια ελληνική διπλωματία

Η ελληνική κυβέρνηση ενημέρωσε τη διεθνή κοινότητα ότι ανταποκρίνεται σε ό,τι της αναλογεί και διά του πρωθυπουργού από τη Βηρυτό δημοσιοποίησε τη δέσμευση να στηρίξει τους Χριστιανούς του Λιβάνου, της Συρίας και της περιοχής ΜΕΝΑ συνεργαζόμενη δημιουργικά με τα επιτόπια Πατριαρχεία, τις υπόλοιπες χριστιανικές Εκκλησίες, με το Οικουμενικό Πατριαρχείο που ακολουθεί την κανονική εκκλησιαστική τάξη και βεβαίως με κάθε κυβέρνηση που συνεισφέρει θετικά όχι μόνο στα θέματα των θρησκειών, αλλά και σε δράσεις ανθρωπιστικού και αναπτυξιακού χαρακτήρα.

Όλα όμως υπόκεινται και στην πολιτική διάσταση των εξελίξεων, από τις οποίες κανείς δεν αποκλείεται όσο σέβεται το Διεθνές Δίκαιο, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις μειονότητες, τον ΟΗΕ, το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Η άφιξη του Έλληνα επιτετραμμένου στη Δαμασκό αποτέλεσε σημείο αναφοράς, επειδή ο Έλληνας διπλωμάτης κινήθηκε άμεσα, με οδηγίες της κεντρικής υπηρεσίας, επιβεβαιώνοντας το συνεχές ενδιαφέρον της Αθήνας για τους Χριστιανούς της Συρίας. Ο χαιρετισμός του Πατριάρχη Αντιοχείας στη λειτουργία της Πρωτοχρονιάς βεβαιώνει ότι κάθε κίνηση έχει την ιδιαίτερη σημασία της.

Πρωτοβουλίες ήπιας διπλωματίας διευκολύνουν την επικοινωνία και τον ανεμπόδιστο διάλογο σε θέματα καθημερινότητας, που απασχολούν τους πολίτες, ιδιαιτέρως σε περιόδους μεγάλων εντάσεων και συγκρούσεων. Η ελληνική πολιτεία μπορεί άμεσα να συμβάλει με θαλάσσια μεταφορά επείγουσας διεθνούς ανθρωπιστικής βοήθειας, προερχόμενης κυρίως από την Ε.Ε., ενεργοποιώντας τη γραμμή Βόλου – Λαττάκειας.

Το λιμάνι του Βόλου διαθέτει υποδομές, εξοπλισμό και εμπειρία, ώστε να παρασχεθεί ανθρωπιστική και αναπτυξιακή βοήθεια στους Χριστιανούς, αλλά και σε όλους τους πολίτες της Συρίας.

Διαπολιτισμική επαναφορά

Στα χρόνια του εμφυλίου οι θρησκευτικές αντιθέσεις αναδείχθηκαν, αλλά ο Αλ Σάρα μάλλον προσπαθεί με μεταρρυθμίσεις να επαναφέρει τη διαπολιτισμική πραγματικότητα στη χώρα του.

Ακόμη και η εφαρμογή της Σαρία δεν φαίνεται να περιορίζει τις άλλες θρησκευτικές κοινότητες. Εξάλλου σε κάθε μουσουλμανική χώρα ο Ιερός Νόμος ισχύει. Οι επιταγές του Κορανίου ορίζουν τη ζωή των μουσουλμάνων διαμορφώνοντας ακόμη και τραπεζικό σύστημα, το οποίο κατανοούν αλλόθρησκα οικονομικά και επενδυτικά ιδρύματα, μεταξύ των οποίων και οι φιλελεύθερες δυτικές μας τράπεζες.

Παρακολουθώντας τη Συρία και τη σταδιακή αναβάθμισή της σε συνομιλητή περισσοτέρων ενδιαφερομένων διαπιστώνεται ότι στην πρώτη περίοδο της πολιτικής και κοινωνικής της μετάβασης αξίζει προσεκτικότερη ενασχόληση με τις μεταρρυθμίσεις του Αλ Σάρα και κατανόηση της διαφορετικότητας ενός λαού που προσπαθεί να ανασυνταχθεί ύστερα από τον δεκαετή εμφύλιο πόλεμο.

Μεγαλύτερη αξία έχει να αναπτυχθούν ταχύτατα από την ελληνική πλευρά προτεραιότητες που ανταποκρίνονται στις ανθρωπιστικές, θρησκευτικές, αναπτυξιακές, οικιστικές ανάγκες της Συρίας που ενθέρμως στηρίζουν και οι Άραβες. Την Τουρκία από… συνήθεια ας την παρακολουθούμε, αλλά όχι ως προτεραιότητα, επειδή στη Συρία η Άγκυρα προστρέχει πλέον επιδιώκοντας πρωτίστως το μεγαλύτερο μερίδιο της ανοικοδόμησης, έχοντας διαπιστώσει εγκαίρως ότι το Κουρδικό περνά από Ουάσιγκτον και Δαμασκό.

Κεφάλαια στην ανοικοδόμηση της Συρίας θα προσφέρουν άμεσα η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κατάρ και όχι η Άγκυρα, που αυλίζεται στα αραβικά βασίλεια και στα εμιράτα για να εξασφαλίζει άφθονη οικονομική βοήθεια πέραν όσων λαμβάνει από την «άπιστη» Δύση.

Οι λαοί, μεταφέροντας τη συμπυκνωμένη σοφία τους στους διαπιστευμένους στις χώρες τους διπλωμάτες, υπενθυμίζουν: «Τούρκον είδες, γρόσι θέλει. Κι άλλον είδες, κι άλλο θέλει».

* Ο Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης ε.τ.

Διαβάστε επίσης

Λος Άντζελες: 10 νεκροί, μολυσμένο νερό, τοξικός αέρας και φυλακισμένοι στις προσπάθειες κατάσβεσης

Ο Τραμπ ετοιμάζει συνάντηση με τον Πούτιν για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία

Πακιστάν: Έκρηξη σε ανθρακωρυχείο, φόβοι για 12 νεκρούς