Ζάκυνθος: Γιατί κινδυνεύει να χαθεί η σπάνια πολιτιστική συλλογή Ρώμα – Οι ευθύνες του ΥΠΠΟ, ο ρόλος της Κράτσα και τα δικαστήρια

11:54 1/2/2025 - Πηγή: Το Ποντικι

Σε θρίλερ, με πολιτικές και δικαστικές προεκτάσεις, εξελίσσεται η τύχη του Αρχοντικού Ρώμα – το περίφημο μουσείο πολιτιστικής κληρονομιάς στη Ζάκυνθο – εξαιτίας χειρισμών του υπουργείου Πολιτισμού και της πρώην περιφερειάρχη Ιονίων νήσων Ρόδης Κράτσα. Στην πραγματικότητα η συλλογή του μουσείου κινδυνεύει να χαθεί και οι καταγγελίες της Ντομινίκ Ρώμα, η οποία μιλάει στο topontiki.gr είναι αποκαλυπτικές, για την περίεργη αυτή υπόθεση.

Η σπάνια συλλογή της Οικογένειας Ρώμα στη Ζάκυνθο αποτελεί τεράστια Πολιτιστική Κληρονομιά και «θησαυρό» για τη σύγχρονη

ιστορία της Ελλάδας. Πρόκειται για μία από τις πιο ιστορικές οικογένειες των Ιονίων Νήσων, αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας, καθώς μέλη της υπήρξαν, ιστορικά πρόσωπα του 19ου και του 20ου αιώνα.

Πιο συγκεκριμένα, ο Διονύσιος Ρώμας (με καταλυτικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821), ο Αλέξανδρος Ρώμας (πρόεδρος της Βουλής και δημιουργός του Σώματος των «Ελλήνων Ερυθροχιτώνων» στους Βαλκανικούς Πολέμους), ο Διονύσιος Α. Ρώμας (θεατρικός συγγραφέας, ιδρυτής του Τρίτου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας) και ο Σπυρίδων Ρώμας (υπουργός Παιδείας).

Χωροθετημένο στην οδό Διονυσίου Ρώμα 58 στη Ζάκυνθο το αρχοντικό της οικογένειας Ρώμα είναι ένα σημείο υψηλής αισθητικής για τα Ιόνια Νησιά, που κρύβει μέσα του πλούσια πολιτιστική κληρονομιά. Είναι ένα από τα σπουδαιότερα κτίσματα του νησιού γιατί συνδέει την αίγλη της παλιάς αρχοντιάς με το σήμερα.

Η ιστορική σημασία του Αρχοντικού Ρώμα, όπως και η πολιτιστική του αξία του περιεχομένου του (πίνακες, επίπλωση, γκραβούρες, έργα τέχνης, πορσελάνες, ασημικά, βιβλιοθήκη με πάνω από 10.000 σπάνιους τίτλους από τον 15ο αιώνα, χειρόγραφα κλπ.) πιθανώς να μην είναι γνωστή στο ευρύ κοινό. Να σημειωθεί επίσης, πως παρά τις εκτεταμένες ζημιές που υπέστη στους καταστροφικούς σεισμούς του 1953, το σπίτι ξαναχτίστηκε το 1955.

Πώς όμως κινδυνεύει να χαθεί μια ανεκτίμηση πολιτιστική συλλογή; Ποιες είναι οι ευθύνες του Υπουργείου Πολιτισμού, πώς σχετίζεται με όλα αυτά η πρώην Περιφερειαχρής Ιονίων Νήσων, Ρόδη Κράτσα; Ποια είναι η απόφαση του Συνηγόρου του Πολίτη και γιατί το θέμα έφτασε μέχρι τον Άρειο Πάγο; Πάμε να δούμε τι απαντήσεις δίνει η κ. Ντομινίκ Ρώμα (εγγονή του Διονύσιου Ρώμα) για όλες τις παραπάνω εξελίξεις.

Ο ρόλος της Κράτσα – “Καταπέλτης” η Ντομινίκ Ρώμα

Η Ντομινίκ Ρώμα μιλάει στο topontiki.gr για το πως ξεκίνησε η συγκεκριμένη ιστορία, την προσέγγιση της κ. Κράτσα, τις δεσμεύσεις του υπουργείου Πολιτισμού, αλλά και της Περιφέρειας για την αγορά της σπάνιας συλλογής που βρίσκεται μέσα στο σπίτι της οικογένειας, αλλά την ταλαιπωρία που περνάει εδώ και 5,5 χρόνια.

Όπως αναφέρει η κ. Ρώμα «τον Αύγουστο του 2019, και ενώ ο πατέρας μας ήταν εν ζωή, μας πλησίασε η τότε νεοεκλεγείσα Περιφερειάρχης Ιονίων νήσων, κυρία Ρόδη Κράτσα, η οποία εκδήλωσε ενδιαφέρον εκ μέρους της Περιφέρειας για αγορά του ιστορικού αρχοντικού μουσείου σε συνεργασία με το Υπουργείου Πολιτισμού.

Ως οικογένεια μετά από ώριμη σκέψη δεχτήκαμε τη πρόταση. Στην αρχή της διαδικασίας υπήρχε συχνή επικοινωνία και δια ζώσης συναντήσεις με τη Περιφέρεια για τα βήματα που θα έπρεπε να ακολουθηθούν. Στη συνέχεια όμως από το Μάιο του 2020, η επικοινωνία με την Περιφέρεια άρχισε να καθίσταται από δυσχερής ως αδύνατη, καθώς δεν απαντούσαν σε τηλεφωνήματα, μηνύματα και email για ενημέρωση σχετικά με τη πρόοδο του εγχειρήματος.

Τότε στραφήκαμε με τη συνδρομή του Βουλευτή Ζακύνθου κ. Διονυσίου Ακτύπη στην Υπουργό Πολιτισμού κ. Λίνας Μενδώνη, η οποία αμέσως αντιλήφθηκε την ιστορική και πολιτιστική σημασία, καθώς και το ειδικό βάρος που φέρει το Αρχοντικό Ρώμα. Αποφασίζει την εξαγορά της Συλλογής του Αρχοντικού Ρώμα μετά τις κάτωθι διαδικασίες:

1) Χαρακτηρισμός του κτιρίου ως Διατηρητέο μνημείο.

2) Χαρακτηρισμός Συλλογής Ρώμα ως κινητό μνημείο μετά από αυτοψία κλιμακίου του ΥΠΠΑ στο Αρχοντικό Ρώμα.

3) Αποτίμηση Συλλογής Ρώμα από το υπουργείο Πολιτισμού και κατόπιν, έγκριση του εκτιμητικού πορίσματος από το Κεντρικό Συμβούλιου Νεοτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ). Το εγκεκριμένο τίμημα εξαγοράς της Συλλογής ανήλθε στα 3,911,000 ευρώ.

4) Επίσημη πρόταση προς την οικογένεια Ρώμα για την εξαγορά της Συλλογής Ρώμα από το ΥΠΠΑ έναντι του εγκεκριμένου τιμήματος των 3.911.000.00 ευρώ. Η οικογένεια Ρώμα αποδέχεται το πρόταση μέσω απαντητικού e-mail.

5) Αυτοψία στο Αρχοντικό Ρώμα στη Ζάκυνθο της Υπουργού Πολιτισμού κα. Λίνας Μενδώνη (συνοδευόμενης από τη σύμβουλο επικοινωνίας της κα. Άννα Παναγιωταρέα, και του Βουλευτή Ζακύνθου κ. Διονυσίου Ακτύπη) στις 23-10-2021.

6) Σύνοψη Διαμεσολάβησης του Συνηγόρου Πολίτη Νοέμβριος 2022», τονίζει.

Μέχρι σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί η απόφαση περί έγκρισης του πορίσματος της Εκτιμητικής Επιτροπής του ΥΠΠΟΑ για αποτίμηση της συλλογής και μεταβίβασής της στο Υπουργείο. Η εν λόγω πράξη δεσμεύει τη διοίκηση για την εφαρμογή της, καθώς αυτή παραμένει σε ισχύ, και μέχρι σήμερα υφίσταται παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας.

Οι ευθύνες του Υπουργείου Πολιτισμού

Την ίδια στιγμή, η αγορά της οικίας Ρώμα, εκ μέρους της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, δε συνδέεται, κατά την άποψη της Αρχής, με την εξαγορά της κινητής συλλογής. Η κήρυξη της συλλογής ως κινητού μνημείου και η απόφαση εξαγοράς αποτελούν διαφορετικές διοικητικές πράξεις, οι οποίες παράγουν ανεξάρτητα έννομα αποτελέσματα από την απόφαση αναγνώρισης της οικίας ως μνημείου.

Δεδομένης της αξίας της συγκεκριμένης κινητής συλλογής (όπως αυτή αναδεικνύεται από την απόφαση του ΥΠΠΟΑ) το Υπουργείο, τηρώντας τις ανωτέρω δεσμεύσεις του για εξαγορά της συλλογής, οφείλει να προβεί άμεσα στις απαιτούμενες ενέργειες, ώστε να περάσουν στην κατοχή του τα κινητά αντικείμενα και να ξεκινήσει η συντήρησή τους ούτως ώστε, η αναμονή μεταβίβασης της οικίας στην Περιφέρεια να μην οδηγήσει σε καταστροφή της κινητής συλλογής.

Επιπλέον, η απώλεια μιας τέτοιας μεγάλης αξίας συλλογής που έχει επιστημονική, πολιτιστική, καλλιτεχνική και ιστορική αξία, θα είναι εξαιρετικά επαχθής για την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας μας.

Οι υπηρεσίες που Υπουργείου περιμένουν το πράσινο φως από την υπουργό ή το Γ.Γ. για να τρέξουν το πρωτόκολλο που ακολουθείται σε αντίστοιχες περιπτώσεις (βλ. εξαγορά της Συλλογής Λάζαρου Κουντουριώτη από το ΥΠΠΑ στην Ύδρα).

«Η Συλλογή, το Αρχοντικό Ρώμα, όπως και τα όμορα οικόπεδα που είναι στη κατοχή μας έχουν δεσμευτεί από το ΥΠΠΑ χωρίς η οικογένεια να έχει λάβει οποιοδήποτε χρηματικό αντίτιμο, και χωρίς να έχει εκκινήσει κάποια διαδικασία συντήρησης της σπάνιας Συλλογής η οποία είναι απαραίτητη σύμφωνα με τα κλιμάκια του ΥΠΠΑ που έκαναν αυτοψία το Νοέμβριο του 2020», τονίζει η κ. Ρώμα ενώ υπογραμμίζει ότι «το υπουργείο Πολιτισμού εντελώς αυθαίρετα επικαλείται ένα σχέδιο για την εξαγορά της οικίας της οικογένειας από την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων ως αναγκαίο όρο προκειμένου να εκτελέσει την απόφασή του. Ο όρος αυτός όμως, δεν προκύπτει από κάποιο δημόσιο έγγραφο».

Η ίδια εξήγησε πως το ίδιο υπουργείο επικαλέστηκε ότι δεν υπάρχουν χώροι στέγασης του εθνικού μνημείου. Στην πορεία όμως, δόθηκε λύση από τον τότε πρόεδρο του Πολεμικού Μουσείου κ. Λιάσκο για τη μετακίνηση, τη συντήρηση και τη φύλαξη της κινητής περιουσίας. «Κάτι που προφανώς το υπουργείο Πολιτισμού δεν απεδέχθη», λέει.

Η υπόθεση διαβιβάστηκε στον Άρειο Πάγο

Για την ιστορία ο φάκελος της υπόθεσης έχει διαβιβαστεί από τον Άρειο Πάγο στον εισαγγελέα πλημμελειοδικών Αθηνών στην Α’ Ποινική Δίωξη, προκειμένου να δοθεί εντολή για την έναρξη προκαταρκτικής εξέτασης. «Να ελεγχθούν όσοι είναι υπεύθυνοι, δηλαδή η διοίκηση του υπουργείου Πολιτισμού», αναφέρει η κα Ρώμα.

Πιο συγκεκριμένα, η Εισαγγελία Αθηνών ξεκίνησε την προκαταρκτική έρευνα για παράβαση καθήκοντος και επιπλέον θα εξεταστεί και το ζήτημα κατόπιν αιτήματος της δικηγόρου της οικογένειας για την περαιτέρω άσκηση κακουργηματικής δίωξης.

Το ΥΠΠΟΑ δεν έχει προχωρήσει τις σχετικές ενέργειες εξαγοράς, παρότι, όπως διαβάζουμε στο πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη (ΣτΠ), στον οποίο απευθύνθηκε η οικογένεια διαμαρτυρόμενη για την κωλυσιεργία του υπουργείου, είναι υποχρεωμένο να εκτελέσει την ανέκκλητη ειλημμένη απόφαση.

Η απάντηση του υπουργείου στον ΣτΠ είναι ότι το ακίνητο πρέπει πρώτα να αγοραστεί από την ΠΙΝ και αυτό αποτελεί «αναγκαίο όρο όχι μόνο λόγω του όγκου και της κατάστασης διατήρησής της αλλά, κυρίως, προκειμένου να αποφευχθεί το ενδεχόμενο διάσπασης της ιστορικής, αισθητικής και νοηματικής συνοχής της με το ακίνητο».

Στο πόρισμά του στις 5/10/2022, ο ΣτΠ αναφέρει ότι «από κανένα σημείο της συγκεκριμένης απόφασης ή των σχετικών εγγράφων που την συνοδεύουν, δεν συνάγεται ως αναγκαίος όρος για την αγορά της κινητής συλλογής η προηγούμενη εξαγορά του οικήματος από την Περιφέρεια», παρ’ όλα αυτά, το ΥΠΠΟΑ εμμένει στη θέση αυτή.

Μένει να δούμε πόσο ακόμη θα συνεχίσει να ταλαιπωρείται μια ιστορική οικογένεια της χώρας και θα κινδυνεύει να χαθεί μια σπάνια πολιτιστική κληρονομιά, επειδή κάποιοι δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους.

Διαβάστε επίσης:

Βόλος: «Μας έσπρωξε και εγώ αμύνθηκα» λέει η μητέρα μαθήτριας που κατηγορείται ότι χτύπησε καθηγητή μαζί με την πεθερά της (Video)

Ηράκλειο – κακοποίηση 3χρονου: Ποινή φυλάκισης σε δύο άτομα για τα επεισόδια έξω από τα δικαστήρια

Aποκαλύψεις-σοκ για Τέμπη: Καμία αυτοψία από την Πυροσβεστική επί 23 μέρες – Καταγγελία για αγορά 25.000 λίτρων ξυλολίου 13 μέρες πριν την τραγωδία