Βιβλίο: Ζωή και Πεπρωμένο - Βασίλι Γκρόσμαν

10:55 10/3/2014 - Πηγή: Culture Now

Από τι είδους υλικά φτιάχνεται άραγε η μεγάλη λογοτεχνία; Ποια δύναμη επιτρέπει στην δημιουργική φαντασία ενός ανθρώπου να αγγίξει το θεϊκό χέρι ενός Τολστόι και να συντονιστεί μαζί του;

Από τον Δημήτρη Στεφανάκη

Ο Βασίλι Γκρόσμαν υπογράφει ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα του εικοστού αιώνα με τον τίτλο «Ζωή και Πεπρωμένο» ένα έργο που εκτείνεται στην ίδια απεραντοσύνη με το «Πόλεμος και Ειρήνη». Από τις πρώτες σελίδες του αντιλαμβάνεται κανείς ότι εισέρχεται σε μια αχανή επικράτεια αφήγησης όπου δεν επιχειρείται μόνο η χαρτογράφηση της Ιστορίας αλλά και η

κάθοδος στα ανεξερεύνητα βάθη της ανθρώπινης ψυχής. Ο Γκρόσμαν δεν καταγράφει απλώς τον όλεθρο ενός παγκοσμίου πολέμου, τη φρίκη του Εβραϊκού ολοκαυτώματος, τον εφιάλτη του Σταλινισμού. Γίνεται ο ίδιος μια ασύνορη αφηγηματική συνείδηση που περικλείει μέσα της τις συνειδήσεις πολλών ανθρώπων. Στέκεται απέναντι στα μείζονα μεγέθη της ανθρώπινης μοίρας χωρίς δέος και μελοδραματισμό, γίνεται ένας καλειδοσκοπικός νους που υπαγορεύει σελίδες αδιανόητης αισθητικής. Σελίδες όπου η ειρωνεία αντιπαλεύει την βαρβαρότητα και η συγγραφική οξυδέρκεια απομυθοποεί κάθε σχήμα εξουσίας και ολοκληρωτισμού. Για αυτές τις σελίδες αξίζει κανείς να διαβάσει το μυθιστόρημά του, ακόμα κι αν δεν τον ενδιαφέρει η μοίρα της οικογένειας Σαπόσνικοβ και των ανθρώπων με τους οποίους σχετίστηκαν τα μέλη της. Οι σελίδες αυτές ανήκουν στο ιερό σώμα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, σελίδες που συνομιλούν απευθείας με τα αριστουργήματα όλων των εποχών. Μέσα από αυτές ο Γκρόσμαν αναδεικνύεται ως ένας μεγάλος αφηγητής του εικοστού αιώνα, εραλδικός μυθιστοριογράφος μιας εποχής στην οποία μπορούσαν ακόμα να γραφτούν τέτοια μυθιστορήματα. Ίσως εντέλει αυτό που καταφέρνει η μεγάλη λογοτεχνία είναι να κάνει προσωπικότητες τύπου Χίτλερ ή Στάλιν φτηνούς κομπάρσους του πεπρωμένου.

Η μετάφραση του Μπλάνα, αν μη τι άλλο, αποδίδει σε εξαιρετικά ελληνικά τούτο το αριστούργημα.

Το μυθιστόρημα του Βασίλι Γκρόσμαν, με τίτλο «Ζωή και Πεπρωμένο», κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Γκοβόστη, σε μετάφραση του Γιώργου Μπλάνα.