Πάσχα στη Ζάκυνθο: ξεχωριστό τυπικό και πανάρχαια έθιμα

13:01 20/4/2011 - Πηγή: ToBlogTonKirion

Η Μεγάλη Εβδομάδα στη Ζάκυνθο έχει ένα δικό της χαρακτηριστικό, παραδοσιακό χρώμα. Επίσης διαθέτει ένα ξεχωριστό τυπικό στις θρησκευτικές τελετές και πανάρχαια έθιμα που οι κάτοικοί της τα σέβονται και τα τηρούν με μοναδική φροντίδα και ευλάβεια. Μερικές από τις εκδηλώσεις αυτές έχουν επηρεαστεί από τη μακρόχρονη παρουσία των Δυτικών στο νησί (κυρίως από τη Βενετοκρατία) και άλλα αποδίδονται στο μακαριστό Μητροπολίτη του νησιού Διονύσιο Λάτα που έζησε στα Ιεροσόλυμα και έφερε, όπως λέγεται, πολλά από τα έθιμα της Αγίας Πόλης στο μυρωμένο νησί του Ιονίου.Οι Ζακυνθινοί κληρονόμησαν

από τους προγόνους τους αυτό το ιδιόρρυθμο και διαφορετικό τυπικό και το τηρούν χωρίς παραλείψεις και παρεκκλίσεις.Το Μεγαλοβδόμαδο αρχίζει ουσιαστικά το Σάββατο του Λαζάρου, όταν στις 11 το πρωί οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούν πανηγυρικά και κρεμιέται το "βαγί" σε όλα τα καμπαναριά της πόλης και χωριών του νησιού μας. Ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια έχει το "κρέμασμα του "βαγιού" στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου των Ξένων, που γίνεται στις 12 ακριβώς το μεσημέρι της ίδιας ημέρας. Το έθιμο αυτό μεταφέρθηκε μετά το σεισμό του 1953 στη Μητρόπολη από την εκκλησία των Αγίων Πάντων, που, δυστυχώς, γκρεμίστηκε. Γράφει χαρακτηριστικά ο Ζακυνθινός ποιητής Γιάννης Τσακασιάνος:"Αγιοπαντίτικο βαγί, με τους μακρούς σου κλώνους, που θα σε ιδώ να κρεμαστείς να πω σε πολλούς χρόνους".Το βαγί στη Ζάκυνθο δεν είναι η γνωστή δάφνη, που μοιράζεται στην υπόλοιπη Ελλάδα αυτή τη μέρα, αλλά τα φρέσκα κιτρινωπά φύλλα του φοίνικα, που με αυτά πλέκουν σταυρούς, "βαγιοφόρες", ήλιους, αλογάκια κ.ά. και στολίζουν τις εκκλησίες για τη γιορτή.Την Κυριακή των Βαΐων, μετά τη θεία Λειτουργία, στις στολισμένες με βαγιά εκκλησίες, οι "νόντσολοι", μοιράζουν σε όλα τα σπίτια το βαγί ως ευλογία του Ιερέως - Εφημερίου και οι πιστοί το τοποθετούν στις εικόνες. Μετά το τέλος της Λειτουργίας, οι ναοί μας ντύνονται στα πένθιμα. Τα μαύρα "πευκιά" κυριαρχούν παντού. Καλύμματα, "καπίτολα", άμφια, ιερά σκεύη, όλα στα μαύρα. Το βράδυ τελείται η Ακολουθία του Νυμφίου.Τη Μεγάλη Τρίτη το βράδυ θα ακούσετε με μεγάλη κατάνυξη το τροπάριο της Κασσιανής (Δοξαστικό των Αποστίχων), όπως ψάλλεται από τις μελωδικές χορωδίες των ναών μας και ιδιαιτέρως της Ι. Μονής Στροφάδων, του Αγίου Διονυσίου, του Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Νικολάου και της Φανερωμένης στην πόλη.Τη Μεγάλη Πέμπτη το πρωί γίνεται ο Εσπερινός και η θεία λειτουργία σε όλους τους ναούς. Μετά απο αυτήν, οι καμπάνες της Ζακύνθου δεν ξαναχτυπούν, μέχρι το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου. "Χηρεύουν", κατά την ωραία ζακυνθινή έκφραση. Αλλά δεν χηρεύουν μόνο οι καμπάνες, πενθούν τα πάντα.Μαύρα λάβαρα κρεμιούνται στα μπαλκόνια των σπιτιών, οι σημαίες κυματίζουν μεσίστιες, ακόμη και η ενδυμασία, ιδιαίτερα των μεγαλύτερων σε ηλικία Ζακυνθινών, είναι πένθιμη.Οι ιδιομορφίες του Ζακυνθινού εκκλησιαστικού τυπικού είναι εντονότερες από τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ.Πρώτα απο όλα, θα σας ξαφνιάσει το άκουσμα των ύμνων "Διεμερίσαντο τα ιμάτιά μου εαυτοίς..." και το "Εξηγόρασας ημάς εκ της κ