Μελιτζάνα: Ένα… μούρο με άφθονη νικοτίνη

08:42 19/6/2013 - Πηγή: 24wro

Είναι φρούτο και στη Βοτανολογία ταξινομείται ως μούρο.
Παλαιότερα οι Ευρωπαίοι την ονόμαζαν...

τρελό μήλο και πίστευαν ότι προκαλεί λέπρα, παραφροσύνη και δύσοσμη αναπνοή.
Με τα χρόνια η μελιτζάνα μελετήθηκε καλύτερα και απέκτησε εξαιρετικό όνομα και σπουδαία αντιοξειδωτική φήμη.
Ωστόσο πάντα θα την κυνηγάει η ρετσινιά ότι περιέχει δύο τοξικές ουσίες που την κάνουν να είναι πικρή: Νικοτίνη και σολανίνη.

Συγγενής του… καπνού!

Η μελιτζάνα ανήκει στο γένος Solanum (στρύχνοι), άρα συγγενεύει με την πατάτα και την ντομάτα.

Και τα τρία φυτά περιέχουν την τοξική, δηλητηριώδη ουσία σολανίνη, η οποία δίνει πράσινο χρώμα στις πατάτες. Τα άνθη και τα φύλλα της μπορεί να αποβούν δηλητηριώδη, αν καταναλωθούν σε μεγάλες ποσότητες. Άλλοι στενοί συγγενείς της είναι ο καπνός και το φυτό κόκα, αφού οι πικροί σπόροι της περιέχουν επίσης αλκαλοειδείς νικοτινοειδείς ουσίες, οι οποίες παρεμπιπτόντως δε θεωρούνται επιβλαβείς στην ποσότητα που υπάρχει στη μελιτζάνα. Πάντως η ποσότητα της νικοτίνης που περιέχει θεωρείται η υψηλότερη που συναντάται σε βρώσιμο φυτό (0,01 mg/100 gr.), πολύ υψηλότερη από όση βρίσκεται στις πατάτες, το κουνουπίδι, τις πράσινες ντομάτες και τις πράσινες πιπεριές. Οι επιστήμονες διευκρινίζουν όμως ότι χρειάζονται 10 κιλά μελιτζάνες για να αποδώσουν τη νικοτίνη ενός τσιγάρου. Σημαντικό είναι ότι ορισμένοι άνθρωποι παρουσιάζουν σοβαρή αλλεργική αντίδραση είτε στη μαγειρεμένη μελιτζάνα είτε στα φύλλα της.

Προστατεύει από σοβαρή οξείδωση

Η μελιτζάνα φέρεται να έχει πλούσια… τα ελέη, αφού ανάμεσα στα θρεπτικά συστατικά της περιλαμβάνονται βιταμίνες B, C και Κ, κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο, μαγγάνιο, σίδηρος, χαλκός, φώσφορος, ψευδάργυρος, μολυβδαίνιο, αντιοξειδωτικές ουσίες, φαινολικά οξέα και πρωτεΐνες που συμπληρώνονται με φυτικές ίνες. Έτσι αποκτά αντικαρκινικές και αντιικές ιδιότητες, ενώ βοηθά το καρδιαγγειακό σύστημα να λειτουργεί καλύτερα αποτρέποντας καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά επεισόδια. Ακόμα, ηρεμεί το νευρικό σύστημα χάρη σε μια πληθώρα βιταμινών B, ενώ βοηθά τα έντερα να λειτουργήσουν καλύτερα χάρη στις φυτικές της ίνες. Ωστόσο η πολύτιμη, ισχυρή αντιοξειδωτική ανθοκυανίνη με το όνομα νασουνίνη που περιέχει της χαρίζει τη σπάνια ικανότητα να απαλλάσσει τον οργανισμό από τυχόν περίσσεια σιδήρου, η οποία μπορεί να δημιουργήσει σοβαρή οξείδωση στον οργανισμό.

Υποκατάστατο του κρέατος

Η ωμή μελιτζάνα έχει πικρή γεύση, όμως, όταν μείνει τουλάχιστον για μισή ώρα στο αλάτι και μετά ξεπλυθεί καλά, χάνει αρκετή από την πικρίλα της. Η χορτοφαγική κουζίνα τη χρησιμοποιεί ως υποκατάστατο του κρέατος λόγω της θρεπτικότητας, της υφής της και της σπογγώδους σάρκας της, αλλά και της ικανότητας που έχει να απορροφά πολύ λάδι στο μαγείρεμα. Στην ινδική κουζίνα συχνά αποκαλείται βασιλιάς των λαχανικών.

Το φυτό-αυγό

Τον 18ο αιώνα καλλιεργούνταν ποικιλίες μελιτζάνας με λευκό ή κίτρινο χρώμα, που έμοιαζαν με αυγά χήνας ή κότας. Έτσι πήρε το όνομα φυτό-αυγό (eggpplant). Το μεσογειακό της όνομα προέρχεται από την ελληνική λέξη μέλαν (μαύρο) λόγω του σκοτεινού μοβ χρώματός της. Στην Ελλάδα έχουμε συνηθίσει να τη βλέπουμε και πιο ανοιχτόχρωμη, σε ριγέ ποικιλία (αργείτικη).

Πώς θα τη διαλέξεις φρέσκια

Για να ελέγξεις τη φρεσκάδα της, πίεσέ την ελαφρά με το δάκτυλό σου. Αν η σάρκα της αντιστέκεται και δεν παραμένει ζουληγμένη, τότε είναι φρέσκια. Θα πρέπει να είναι σχετικά βαριά και το χρώμα της να είναι λαμπερό και όχι θαμπό. Εξάλλου φαίνεται και από το κοτσάνι της – δε θα πρέπει να είναι μαραμένο.
Μπορεί να παραμείνει (ολόκληρη, ποτέ κομμένη) στο συρτάρι του ψυγείου για περίπου πέντε ημέρες. Αν αποθηκευτεί πιο πολύ χρόνο, ενδέχεται να πικρίσει περισσότερο, γιατί είναι πολύ ευπαθής. Αν χαλάσει, μπορεί να αλλάξει χρώμα, να μουχλιάσει ή να αποκτήσει μια περίεργη μυρωδιά.

Η μετάλλαξη που σταμάτησε

Όπως συμβαίνει συνήθως, κάποιοι επιστήμονες θέλησαν να βάλουν το χεράκι τους και να τροποποιήσουν και τη μελιτζάνα. Πάντως οι προσπάθειες των Φιλιππίνων να καλλιεργήσουν και να προωθήσουν γενετικά τροποποιημένες μελιτζάνες (γνωστές ως Bacillus thuringiensis talong) προς το παρόν έχουν σταματήσει με επίσημη απόφαση της 17ης Μαΐου. Ο λόγος είναι ότι εκφράστηκαν υπόνοιες πως οι μεταλλαγμένες μελιτζάνες προκαλούν σοβαρές βλάβες στα εσωτερικά όργανα του ανθρώπινου σώματος αλλά και στο περιβάλλον.

i-diadromi