75 χρόνια από την απελευθέρωση του Άουσβιτς Μπίρκεναου

17:16 27/1/2020 - Πηγή: Sigma Live

"Θα πρέπει να θυμόμαστε το παρελθόν για να διασφαλίσουμε το μέλλον μας"

Η 27η Ιανουαρίου 2020, Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος, σηματοδοτεί φέτος την 75η επέτειο από την απελευθέρωση του στρατοπέδου συγκέντρωσης Άουσβιτς Μπίρκεναου. Για να τιμήσει το γεγονός αυτό, ο Πρόεδρος της Κύπρου εξοχ. . Νίκος Αναστασιάδης, συμμετείχε μαζί με άλλους

ηγέτες στην παγκόσμια διάσκεψη για τον αντισημιτισμό και την μνήμη του Ολοκαυτώματος στο Μουσείο Ολοκαυτώματος «Yad Vashem» στην Ιερουσαλήμ.

Η Πρεσβεία του Ισραήλ, με την πολύτιμη συνεργασία του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας της Κύπρου, έχουν οργανώσει και φέτος μια σειρά εκδηλώσεων, συμπεριλαμβανομένων μιας εκπαιδευτικής έκθεσης στα Μουσεία του Παγκυπρίου Γυμνασίου, προβολής ταινίας-ντοκιμαντέρ και μαθητικού διαγωνισμού δημιουργικής έκφρασης. Την πιο σημαντική δράση συνιστά η επίσκεψη της 82χρονης Ελληνο-Εβραίας επιζήσασας, Λόλας Άντζελ, σε γυμνάσια σε διάφορες πόλεις της Κύπρου, για να μοιραστεί με τους μαθητές την προσωπική της μαρτυρία.

Το Ολοκαύτωμα αποτελεί το σκοτεινότερο κεφάλαιο της Ιστορίας του Ανθρώπου. Έξι εκατομμύρια Εβραίοι - άνδρες, γυναίκες και παιδιά - εξοντώθηκαν από τους Ναζί και τους συνεργούς τους. Από τα 1,1 εκατομμύρια άτομα που έχασαν τη ζωή τους στο Άουσβιτς, ένα εκατομμύριο ήταν Εβραίοι, οι περισσότεροι από τους οποίους θανατώθηκαν στους θαλάμους αερίων.

Ο διάσημος νοµπελίστας συγγραφέας και επιζών του Ολοκαυτώµατος, Ελί Βιζέλ, εξέθεσε την σκοτεινή πραγματικότητα στο ναζιστικό στρατόπεδο εξόντωσης, αναφέροντας πως «Δεν ήταν όλα τα θύματα Εβραίοι σ’ αυτό το μέρος, όμως όλοι οι Εβραίοι ήταν θύματα».

Oι Κύπριοι έχουν μια ιδιαίτερη σχέση με τους Εβραίους που επέζησαν του Ολοκαυτώματος. Μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, περισσότεροι από 52.000 Εβραίοι πρόσφυγες βρέθηκαν στην Κύπρο σε καταυλισμούς, που χρησιμοποιούνταν ως Στρατόπεδα Κράτησης Εβραίων από τους Βρετανούς, την περίοδο 1946-1949. Η Κύπρος ήταν για αυτούς ο τελευταίος σταθμός, πριν την εκπλήρωση του ονείρου τους να φτάσουν στο νεοσύστατο κράτος του Ισραήλ.

Μία ιδιαίτερη ιστορία, ανάμεσα σε πολλές, είναι αυτή της Χελένα Χάμερμες. Γεννημένη το 1918 στην Ουκρανία, η Χελένα στάληκε κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στο στρατόπεδο εξόντωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου. Κατά την διαλογή, αμέσως μετά την άφιξη τους, η Ελένα χωρίστηκε από τον σύζυγό της, τον Δρα Αβραάμ Χάμερμες. Παρόλο ότι άρρωστησε βαριά και κόντεψε να πεθάνει, η Χελένα επέζησε και μετά το τέλος του πολέμου αναχώρησε μαζί με άλλους 1.568 Εβραίους πρόσφυγες από την Ιταλία τον Μάρτιο του 1947 με το πλοίο "Moledet" ("Η Πατρίδα μας" στα Εβραϊκά), με προορισμό την Γη του Ισραήλ. Το πλοίο ανεκόπη από το βρετανικό ναυτικό και οι επιβάτες μεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα κράτησης στην Κύπρο.

Μόλις βρέθηκε στο νησί, η ιστορία της Χελένα άρχισε να γλυστράει από το σκοτάδι στο φως. Κάποιος της μίλησε για έναν άντρα που λεγόταν επίσης Χάμερμες και που βρισκόταν στο ίδιο στρατόπεδο. Ήταν τελικά ο σύζυγος της, που η ίδια νόμιζε  για νεκρό, επανενώθηκαν και ένα χρόνο αργότερα, η Χελένα γέννησε το κοριτσάκι τους. Λίγο αργότερα, τους επετράπη να επιστρέψουν στο Ισραήλ, όπου συνέβαλαν στις προσπάθειες για την αναβίωση του εβραϊκού κράτους.

Η Χελένα Χάμερμες ευλογήθηκε με δύο παιδιά και 6 εγγόνια, πριν πεθάνει το 2010. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη περίπτωση- μια γυναίκα που επέζησε της φρίκης του Ολοκαυτώματος, των στρατοπέδων θανάτου, της πείνας, του αφανισμού σχεδόν όλης της οικογένειάς της, και παρόλα αυτά παρέμεινε αισιόδοξη, γεμάτη αγάπη άνευ όρων.

Είναι πολύ σημαντικό να διηγούμαστε ξανά και ξανά τέτοιες ιστορίες, γιατι δεν πρέπει να δούμε το κακό να επαναλαμβάνεται. Όπως είχε πει κι’ο Πλάτωνας: «Άγνοια, η ρίζα και ο μίσχος όλου του κακού».

Αυτό ακριβώς, έχει ιδιαίτερη σημασία σήμερα, όπου δυστυχώς, ο αντισημιτισμός παρουσιάζει κατακόρυφη άνοδο, στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Τα μαθήματα από το σκοτεινό παρελθόν μπορούν να αποτελέσουν βασικό πυλώνα για την καταπολέμηση αυτού του φαινομένου.

Οι ηγέτες των κρατών πρέπει να λάβουν μέτρα και να καταδικάσουν τον αντισημιτισμό, να δράσουν εναντίον του. Σε αυτό το πλαίσιο, η απόφαση της Κυπριακής κυβέρνησης να υιοθετήσει τον λειτουργικό ορισμό του αντισημιτισμού, όπως αυτός καθορίζεται από την Διεθνή Συμμαχία για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα. Το ίδιο σημαντική είναι και η πρωτοβουλία του Υπουργείου Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας να υποβάλει αίτηση για απόκτηση καθεστώτος παρατηρητή στη IHRA. Αυτές οι κρίσιμες αποφάσεις αναμφίβολα θα συμβάλουν περαιτέρω στην σύσφιξη των σχέσεων Ισραήλ και Κύπρου, στην ενίσχυση των κοινών μας προσπαθειών για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού, της μισαλλοδοξίας και του ρατσισμού και στην εδραίωση των κοινών μας ηθικών αξιών.

Ενόψει των τρέχουσων αυξανόμενων απειλών, η διατήρηση της μνήμης του Ολοκαυτώματος είναι θεμελιώδης. Καθώς φέρνουμε στο μυαλό αυτή τη σκοτεινή περίοδο της ιστορίας, λέμε με έμφαση: «Ποτέ ξανά»!

Με τον ίδιο τρόπο, πρέπει να εργαστούμε ακούραστα για να αντιμετωπίσουμε τους κινδύνους του αντισημιτισμού, του ρατσισμού και της ξενοφοβίας.

Θα πρέπει να θυμόμαστε το παρελθόν για να διασφαλίσουμε το μέλλον μας.

*Πρέσβης του Ισραήλ στην Κύπρο