Foreign Policy:Ο «Διάδοχος Πρίγκιπας» του Ενρτογάν & το δόγμα Τεχνο-Εθνικισμού

11:23 6/10/2023 - Πηγή: Sigma Live

Ένα εκτενές άρθρο «αγιογραφία» για τον γραμπρό του Ερντογάν, Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ, πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου της  Baykar που παράγει τα γνωστά drones   δημοσίευσε το Foreig Policy. Την ανάλυση υπογράφει ο Halil Karaveli, ανώτερος συνεργάτης του Ινστιτούτου Κεντρικής Ασίας-Καυκάσου  και συγγραφέας του «Γιατί η Τουρκία είναι αυταρχική: Από τον Ατατούρκ στον Ερντογάν»..  Ο Μπαϊρακτάρ παρουσιάζεται ως «ο διάδοχος πρίγκηπας» της Τουρκίας το δόγμα του οποίου είναι ο «Τεχνο-εθνικισμός» και ο οποίος μπορεί να οδηγήσει σε μια ιδεολογική συγχώνευση του συντηρητικού και του κοσμικού εθνικισμού.

Ακολουθεί

μετάφραση του άρθρου: 

Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) της Τουρκίας βρίσκεται στην εξουσία από το 2002. Αν και οι πρόσφατες εκλογές δείχνουν ότι θα παραμείνει αδιαμφισβήτητο ως κυβερνών κόμμα της χώρας, ωστόσο αντιμετωπίζει ένα αβέβαιο μέλλον. Το έκτακτο συνέδριό της που ξεκινά στις 7 Οκτωβρίου υποτίθεται ότι θα χαράξει μια πορεία που θα εξασφαλίσει τη νίκη στις επερχόμενες τοπικές εκλογές του 2024.

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει ενδυναμώσει τους θρησκευόμενους συντηρητικούς της Τουρκίας. Όμως ο συντηρητισμός τώρα επισκιάζεται από έναν νέο εθνικισμό. Ο εθνικισμός, πάντα μια ισχυρή δύναμη στην τουρκική πολιτική, τροφοδοτείται από μια αυξημένη αίσθηση εθνικής ανασφάλειας σε ένα γεωπολιτικά ασταθές περιβάλλον. Αλλά αυτό το γεμάτο περιβάλλον προσφέρει ταυτόχρονα ευκαιρίες για προβολή ισχύος, η οποία με τη σειρά της διεγείρει έναν διεκδικητικό εθνικισμό. Εν τω μεταξύ, η ανάπτυξη ενός στρατιωτικού-βιομηχανικού τομέα που είναι ολοένα και πιο σημαντικός σε στρατηγικούς και οικονομικούς όρους, αναδιαμορφώνει το ιδεολογικό εποικοδόμημα, με τον εθνικισμό να αντικαθιστά τον συντηρητισμό ως ηγεμονική δύναμη.

Η πρόσφατη εκστρατεία του Ερντογάν δείχνει ότι προσπαθεί να υπερβεί αυτό το κύμα, αλλά οι μελλοντικές προοπτικές του AKP θα καθοριστούν από τον βαθμό στον οποίο το κόμμα θα καταφέρει να ενώσει κοσμικούς και θρησκευόμενους εθνικιστές που, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, μαζί αποτελούν το 75% των ψηφοφόρων.

Μακροπρόθεσμα, για να παραμείνει στην εξουσία, το κυβερνών κόμμα της Τουρκίας πρέπει να διευρύνει την απήχησή του. Το συντηρητικό ΑΚΡ έχασε την υποστήριξη στις εκλογές για το κοινοβούλιο τον Μάιο, πέφτοντας στο 35,6 τοις εκατό, από 42,6 τοις εκατό το 2018. Το σημαντικότερο είναι ότι ο Ερντογάν, ο οποίος είναι επίσης ο ηγέτης του AKP και επανεξελέγη άνετα, είπε ότι «το 2023 είναι η τελευταία φορά που ρωτάω για την υποστήριξη του έθνους» και ότι θα «περάσει το ιερό λάβαρο στη νεολαία» μετά τις εκλογές του 2023—πράγμα που εγείρει το ερώτημα ποιος μπορεί να είναι ο διάδοχός του.

Ο γαμπρός του Ερντογάν, Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου και επικεφαλής τεχνολογίας του τουρκικού ομίλου αεροδιαστημικής Baykar και ο παραγωγός των διάσημων drones και μη επανδρωμένων αεροσκαφών που φέρουν το όνομά του, μπορεί να είναι ο καλύτερος για να εκπληρώσει αυτήν την αποστολή. Τα στρατιωτικά-τεχνολογικά επιτεύγματα της Τουρκίας έχουν εκτοξεύσει τον Μπαϊρακτάρ στη δημόσια προβολή και προπαγανδίζει ενεργά μια δημοφιλή μορφή τεχνο-εθνικισμού που υπερβαίνει το χάσμα κοσμικό-θρησκευτικό.

Την 1η Σεπτεμβρίου, ο Μπαϊρακτάρ για πρώτη φορά δήλωσε ότι σκέφτεται να μπει στην πολιτική. «Η φιλοδοξία μου δεν ήταν ποτέ να μπω στην πολιτική ή να γίνω πρόεδρος, αλλά να πρωτοπορήσω στην τουρκική αεροδιαστημική βιομηχανία. Αλλά αν ο αγώνας για την εθνική τεχνολογία το απαιτεί, φυσικά δεν θα φοβηθώ [να ζητήσω αξιώματα] και θα γυρίσω πίσω», δήλωσε σε συνέντευξή του σε τουρκικά μέσα ενημέρωσης.

Σε μια άλλη δήλωση στις 28 Σεπτεμβρίου, επανέλαβε την αποφασιστικότητά του, αν χρειαστεί, να μπει στην πολιτική, λέγοντας: «Εάν γίνουν προσπάθειες από άτομα με ξένες ατζέντες να τεθούν εμπόδια στην προσπάθεια της Τουρκίας για ανεξαρτησία στη στρατιωτική τεχνολογία, είμαι έτοιμος για κάθε είδους αγώνα. Σε ένδειξη ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ αναγνωρίζει ότι ο Μπαϊρακτάρ μπορεί πράγματι να προορίζεται για ανώτατο αξίωμα, προσκλήθηκε στο USS Gerald R. Ford κατά τη διάρκεια της κοινής ναυτικής άσκησης ΗΠΑ-Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο στα τέλη Αυγούστου, συνοδευόμενος από τον πρεσβευτή των Η.Π.Α. στην Τουρκία, Jeff Flake.

Το Bayraktar βρίσκεται στην πρώτη γραμμή μιας τουρκικής ιστορίας επιτυχίας. Πριν από δύο δεκαετίες, η Τουρκία περηφανευόταν για την εξαγωγή ψυγείων και τηλεοράσεων. Σήμερα, έχει κάνει σημαντικά βήματα προς την αυτάρκεια σε στρατιωτική τεχνολογία και υλικό. Ο επεκτατικός αμυντικός τομέας της έχει αυξηθεί εκθετικά μέσα σε 20 χρόνια. Τρεις χιλιάδες αμυντικές εταιρείες απασχολούν 80.000 εργάτες και μηχανικούς. Τα κέρδη από τις εξαγωγές μέχρι στιγμής το 2023 ανέρχονται σε 2,4 δισεκατομμύρια δολάρια και αναμένεται να φτάσουν τα 6 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το τέλος του έτους.

Εν τω μεταξύ, οι εισαγωγές όπλων της Τουρκίας μειώθηκαν κατά 49% την περίοδο 2018-2022 σε σύγκριση με το 2013 έως το 2017, συνέπεια της τουρκικής αυτάρκειας σε όπλα. Ένα άλλο μέτρο της ανάπτυξης της εγχώριας αμυντικής παραγωγής είναι η μείωση της ξένης εισροής —εξαρτημάτων και εξαρτημάτων— από 80 τοις εκατό πριν από δύο δεκαετίες σε 20 τοις εκατό σήμερα.

Το 2002, η Άγκυρα επένδυσε 5,5 δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτικά βιομηχανικά έργα. το σύνολο σήμερα έχει εκτιναχθεί στα 90 δισεκατομμύρια δολάρια.

Οι τουρκικές εξαγωγές όπλων αυξήθηκαν περισσότερο από 36 τοις εκατό το 2022 σε σύγκριση με το 2021, καθιστώντας την Τουρκία τον 12ο μεγαλύτερο εξαγωγέα όπλων παγκοσμίως, ενώ η Τουρκία κατατάσσεται μεταξύ των πέντε κορυφαίων εξαγωγέων drone παγκοσμίως. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar έχουν κάνει αποφασιστική διαφορά στα πεδία μάχης από την Ουκρανία μέχρι την Αιθιοπία, τη Λιβύη και τη Συρία, καθώς και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ—και έχουν γίνει πηγή εθνικής υπερηφάνειας.

Το Teknofest, ένα φεστιβάλ αεροπορίας, αεροδιαστημικής και τεχνολογίας που διοργανώνεται από το 2018 από το Ίδρυμα Τουρκικής Ομάδας Τεχνολογίας (του οποίου ο Bayraktar είναι ο ιδρυτής και πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου) σε στενή συνεργασία με τον στρατό και την κυβέρνηση επιβεβαιώνει την αυξανόμενη λαϊκή απήχηση του τεχνο- εθνικισμός. Το Teknofest στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ 27 Απριλίου και 1ης Μαΐου φέτος προσέλκυσε 2,5 εκατομμύρια επισκέπτες προσωπικά, ενώ το Teknofest στην Άγκυρα στις αρχές Σεπτεμβρίου προσέλκυσε σχεδόν 1 εκατομμύριο επισκέπτες, με τις ουρές να φτάνουν τις εκατοντάδες μέτρα κάτω από τον καυτό ήλιο.

Ο Ερντογάν ανέβηκε στην εξουσία ως φιλελεύθερος-συντηρητικός μεταρρυθμιστής σε ένα πολύ διαφορετικό παγκόσμιο πλαίσιο, μιλώντας για μια τουρκική επιχειρηματική τάξη που ήθελε να απολαύσει τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης. Η μετακίνησή του προς την εθνικιστική δεξιά κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας είναι τελικά μια αντανάκλαση των αλληλένδετων αλλαγών στην οικονομική βάση της Τουρκίας και στο γεωπολιτικό περιβάλλον.

Δεν ήταν τυχαίο ότι οι τουρκικές προεδρικές εκλογές τον Μάιο του τρέχοντος έτους μετατράπηκαν σε μια διαμάχη μεταξύ δύο εκδοχών του εθνικισμού. Η κουρδική πρόκληση και η παρουσία περίπου 4 εκατομμυρίων Σύριων προσφύγων έχουν επιταχύνει μια περαιτέρω μετακίνηση του εκλογικού σώματος προς την εθνικιστική δεξιά. Ο ηγέτης της σοσιαλδημοκρατικής αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου προσπάθησε να εκμεταλλευτεί αυτή τη στροφή κάνοντας έκκληση στην ξενοφοβία, υποσχόμενος να εκδιώξει τους Σύρους πρόσφυγες. Ο Ερντογάν δεν προσπάθησε να κερδίσει πόντους μετατρέποντας τους ευρέως αντιδημοφιλείς Σύρους πρόσφυγες σε αποδιοπομπαίους τράγους.

Ο Κιλιτζιάρογλου δεν βοήθησε τον εαυτό του δηλώνοντας ότι θα προσκαλούσε μια αμερικανική εταιρεία να δημιουργήσει ένα αεροπορικό και διαστημικό κέντρο στην Κωνσταντινούπολη. Ο σύμμαχός του Αλί Μπαμπατζάν, ο ηγέτης του δεξιού Κόμματος Δημοκρατίας και Προόδου, φάνηκε ακόμη πιο αναίσθητος στην εθνική διάθεση που επικρατούσε όταν παραπονέθηκε ότι η εγχώρια παραγωγή drones είχε γίνει ένα «ιερό, ανέγγιχτο έργο» και ορκίστηκε ότι αν κέρδιζε το η αντιπολίτευση επρόκειτο να «το αγγίξει», ότι η κρατική υποστήριξη προς την ομάδα Baykar θα παρακρατηθεί.

Ήταν η προώθηση του εθνικού μεγαλείου από τον Ερντογάν και η έμφαση στη θέση της Τουρκίας στον κόσμο και στα στρατιωτικά-βιομηχανικά της επιτεύγματα που ήταν σε αρμονία με το εκλογικό σώμα. Ο Ερντογάν, ο οποίος από το 2015 κυβερνά σε συμμαχία με το ακροδεξιό MHP, υποστηρίχθηκε από αρκετούς κοσμικούς εθνικιστές για να κερδίσει.

Ωστόσο, αν και προσπάθησε, ο Ερντογάν δεν μπορεί να φέρει σε πέρας την ιδεολογική συγχώνευση του συντηρητικού και του κοσμικού εθνικισμού. Έχει περάσει πάρα πολλά χρόνια της καριέρας του καλλιεργώντας κοσμικούς-θρησκευτικούς διαχωρισμούς για να τον εμπιστευτεί η πλειοψηφία των κοσμικών εθνικιστών.

Αντίθετα, ο τεχνοεθνικισμός του Μπαϊρακτάρ δεν έχει θρησκευτική χροιά και απευθύνεται σε μια κοσμική εθνικιστική εκλογική περιφέρεια που συμμερίζεται την προσκόλληση των θρησκευόμενων εθνικιστών στο εθνικό μεγαλείο, υποστηρίζει ομοίως την προβολή ισχύος στο εξωτερικό και υπερηφανεύεται για τα τουρκικά στρατιωτικά-βιομηχανικά επιτεύγματα. Αυτός ο τουρκικός εθνικισμός είναι εξάλλου συντονισμένος με τα δυτικά συμφέροντα. Η πώληση μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar στις χώρες της Κεντρικής Ασίας -και η συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Καζακστάν το 2022 για συμπαραγωγή drones στο Καζακστάν- συμβάλλει στην αντιστάθμιση της επιρροής της Ρωσίας στην περιοχή αυτή.

Ο Μπαϊρακτάρ είπε ότι ήταν πολύ επικριτικός για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στα νιάτα του και «εμμονή με τον Νόαμ Τσόμσκι», αλλά δεν έντυσε το όραμά του για το εθνικό μεγαλείο με τη γλώσσα των θιγόμενων και σκληρά αντιδυτικών παραλλαγών του τουρκικού εθνικισμού που πολλοί τόσο στην αντιπολίτευση όσο και στους καθεστωτικούς κύκλους ασπάζονται. Το τουρκικό ισλαμιστικό κίνημα, από το οποίο ξεπήδησε το ΑΚΡ, ήταν ιστορικά αντιδυτικό, αλλά ο αντιδυτικός τουρκικός εθνικισμός έχει ακόμα πιο ισχυρή λαβή στην αριστερά, η οποία, από την ίδρυση της τουρκικής δημοκρατίας, συνέχισε να βλέπει τη Δύση ως ένας ιμπεριαλιστικός εχθρός. Ωστόσο, ο πόλεμος στο Ιράκ και, πιο πρόσφατα, η υποστήριξη των ΗΠΑ στους Κούρδους στη Συρία έχουν πυροδοτήσει τον αντιαμερικανισμό μεταξύ των κορυφαίων εκπροσώπων της κοσμικής δεξιάς, με τον Devlet Bahceli, τον ηγέτη του MHP, να ρωτά «είναι οι ΗΠΑ φίλοι ή εχθροί ;" και κατηγορώντας τις ΗΠΑ ότι υποκίνησαν πραξικοπήματα στην Τουρκία από τον Ψυχρό Πόλεμο

Ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού, ένας κοσμικός δεξιός εθνικιστής με στενούς δεσμούς με τον Μπαχτσελί, ο οποίος απομακρύνθηκε από το υπουργικό συμβούλιο μετά την επανεκλογή του Ερντογάν τον Μάιο, αλλά παραμένει ευρέως δημοφιλής και είναι γνωστό ότι τρέφει μη ρεαλιστικές προεδρικές φιλοδοξίες, είναι ακόμη πιο επιθετικός. στον αντιαμερικανισμό του. Ο Σοϊλού είναι ένθερμος επικριτής των Ηνωμένων Πολιτειών, τις οποίες έχει κατηγορήσει ανοιχτά για την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016. Ως υπουργός Εσωτερικών, ο Σοϊλού καλούσε τακτικά τις Ηνωμένες Πολιτείες, και των Πρέσβη των ΗΠΑ να πάρει τα «βρώμικα χέρια του από την Τουρκία».

Η προσέγγιση Σοϊλού είναι ένας θιγόμενος εθνικισμός που εμπνέεται από ένα αίσθημα ανασφάλειας. Αντίθετα, ο τεχνοεθνικισμός του Μπαϊρακτάρ βασίζεται στην αυτοπεποίθηση. Ενώ η τουρκική ανασφάλεια καλλιεργεί τον αντιαμερικανισμό, η εμπιστοσύνη στις στρατιωτικοβιομηχανικές δυνατότητες της Τουρκίας ευνοεί μια χαλαρή στάση απέναντι στην αμερικανική δύναμη. Αν μη τι άλλο, η ιστορία του Μπαϊρακτάρ είναι μια ενδεικτική περίπτωση ότι η προβολή της τουρκικής στρατιωτικής δύναμης ευθυγραμμίζεται και πράγματι εξυπηρετεί τα δυτικά και τα συμφέροντα των ΗΠΑ.

Οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας χρησιμοποίησαν το μη επανδρωμένο αεροσκάφος Bayraktar TB2 με μεγάλη επιτυχία κατά των ρωσικών στρατευμάτων και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar έγιναν από νωρίς σύμβολο της ουκρανικής αντίστασης. Η Baykar Technologies έχει επίσης δωρίσει σε αρκετές περιπτώσεις drones στον ουκρανικό στρατό. Ο Μπαϊρακτάρ, ο οποίος έχει δηλώσει ότι «έχουμε ηθική υποχρέωση να βοηθήσουμε την Ουκρανία», τιμήθηκε με το Κρατικό Παράσημο Αξίας από τον Πρόεδρο της Ουκρανίας Volodymyr Zelensky το 2022. Το ίδιο και ο Haluk Bayraktar, Διευθύνων Σύμβουλος της Baykar Technologies και ο μεγαλύτερος αδελφός του Selcuk, το 2020. είπε ότι είναι περήφανος που η τεχνολογία που αναπτύχθηκε από την εταιρεία τους υποστηρίζει τον αγώνα της Ουκρανίας για την ανεξαρτησία της και είπε ότι η Ουκρανία «παλεύει για έναν ελεύθερο κόσμο».

Το Bayraktar αντιπροσωπεύει την επιστροφή μιας πολιτικής ιδεολογίας που εξυπηρέτησε τρομερά την τουρκική δεξιά κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου: ένας συνδυασμός ελεύθερης επιχείρησης, εθνικισμού και δέσμευσης για την υπεράσπιση του ελεύθερου κόσμου. Ο Αντνάν Μεντερές τη δεκαετία του 1950, ο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 και ο Τουργκούτ Οζάλ τη δεκαετία του 1980 ήταν φιλοδυτικοί, συντηρητικοί ηγέτες που διατύπωσαν οράματα εθνικής ανάπτυξης και απευθύνονταν τόσο σε κοσμικούς όσο και σε θρησκευτικούς ψηφοφόρους.

Αλλά η ιστορική καταγραφή αποκαλύπτει επίσης τις ελλείψεις του τουρκικού συντηρητισμού του Ψυχρού Πολέμου. Μοιραία αγνόησε τις κοινωνικές και οικονομικές αδικίες και απάντησε στα αιτήματα της εργατικής τάξης με καταστολή. Το αποτέλεσμα ήταν μια βίαιη ταξική σύγκρουση που αποσταθεροποίησε την Τουρκία κατά τη δεκαετία του 1970. Η οικονομική ανισότητα έχει αυξηθεί παρομοίως κατά τις δύο δεκαετίες στην εξουσία του AKP. Ενώ οι επιχειρήσεις έχουν επωφεληθεί πολύ από τις κυβερνητικές πολιτικές, η εργατική τάξη –η πλειοψηφία– σίγουρα δεν έχει.

Όποιον και να επιλέξει ο Ερντογάν ως διάδοχό του θα έχει ελάχιστους λόγους να ανησυχεί για την πρόκληση της αντιπολίτευσης. Η αντιπολίτευση της Τουρκίας βρίσκεται σε σύγχυση μετά την ήττα της στις προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές και δεν προσφέρει καμία ιδεολογική εναλλακτική. Είναι απίθανο να μπορέσει να συγκεντρωθεί ξανά και να παρουσιάσει ένα ενιαίο μέτωπο στις επερχόμενες τοπικές εκλογές τον Μάρτιο του 2024.

Η Meral Aksener, η ηγέτης του εθνικιστικού Καλού Κόμματος, του δεύτερου μεγαλύτερου κόμματος στη συμμαχία της αντιπολίτευσης, δήλωσε ότι το κόμμα της δεν πρόκειται να υποστηρίξει την επανεκλογή των δημάρχων της αντιπολίτευσης στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα, και τα δύο μέλη της αξιωματικής αντιπολίτευσης Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), καθώς υποστηρίζει ότι η εκλογική καταστροφή απέδειξε ότι είναι αδύνατη η συνεργασία με το CHP. Ωστόσο, οι δημοσκοπήσεις βάζουν νικητή τον νυν δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης Εκρεμ Ιμάμογλου, ο οποίος επιθυμεί την προεδρία.

Σύμφωνα με ορισμένες δημοσκοπήσεις, εάν ήταν υποψήφιος, ο Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ κάνει το καλύτερο μεταξύ των υποτιθέμενων υποψηφίων του AKP στην Κωνσταντινούπολη, αλλά δεν έχει δώσει καμία ένδειξη ότι ενδιαφέρεται να ξεκινήσει μια πολιτική καριέρα σε δημοτικό επίπεδο. Ο Μπαϊρακτάρ έχει τονίσει ότι είναι ο «αγώνας για την υλοποίηση της κίνησης για την εθνική τεχνολογία», ένα «ιδανικό» για το οποίο θα «παλέψει μέχρι τέλους», που θα τον παρακινούσε να μπει στην πολιτική - σημάδι ότι έχει τα μάτια του σε εθνικό επίπεδο.

Μάλιστα, με την ισχυρή του θέση στο κοινό, ο Μπαϊρακτάρ δεν χρειάζεται να ξεκινήσει από χαμηλό επίπεδο και να ανέβει, όπως έκανε ο Ερντογάν. Είναι τα μέχρι τώρα κατορθώματά του που τον κάνουν υποψήφιο για το ανώτατο αξίωμα. Σε επίπεδο δημοτικών εκλογών, πράγματι, ακόμη και το να είσαι ηγέτης του κόμματος του AKP όσο ο Ερντογάν είναι ακόμη πρόεδρος, θα κινδύνευε να τον εξαντλήσει πρόωρα. Αλλά τελικά, ο τεχνοεθνικισμός από μόνος του δεν θα αρκεί για να παρακινήσει την πλειοψηφία του τουρκικού εκλογικού σώματος.

Οι εκλογές για το κοινοβούλιο στις αρχές του έτους έδειξαν ότι η φτωχοποίηση της εργατικής τάξης και η αύξηση της ανισότητας παρέχουν πρόσφορο έδαφος για μια ριζική αμφισβήτηση της οικονομικής τάξης. Ενώ η κυρίαρχη αριστερά της Τουρκίας, το CHP, ασπάζεται επίσης τη νεοφιλελεύθερη οικονομία και συνεπώς δεν μπόρεσε να κερδίσει την εργατική τάξη, το Ισλαμιστικό Κόμμα της Νέας Πρόνοιας χτύπησε μια χορδή στους ψηφοφόρους της εργατικής τάξης με την κριτική του για τις αδικίες του καπιταλισμού και τις εκκλήσεις για μια Ισλαμική « δίκαιη τάξη»—ένα σύνθημα που συνδέεται με το Κόμμα Ευημερίας της δεκαετίας του 1980 και του 1990, το οποίο υπολόγιζε τον Ερντογάν ως μέλος και ήταν πρόδρομος του AKP. Σημειώνοντας το καλύτερο αποτέλεσμά τους εδώ και πολλά χρόνια, οι μη μεταρρυθμισμένοι ισλαμιστές κέρδισαν 1,5 εκατομμύριο ψήφους. Αυτή είναι μια προειδοποίηση προς την τουρκική άρχουσα ελίτ ότι δεν έχει την πολυτέλεια να αφήσει ανεξέλεγκτες τις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες.

Μοναδικά μεταξύ της τουρκικής ελίτ, ο Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ προσωποποιεί τις εθνικές φιλοδοξίες που ενθουσιάζουν και ενώνουν θρησκευτικές και κοσμικές εκλογικές περιφέρειες εξίσου - αλλά για να κερδίσει σε εθνικό επίπεδο, θα έπρεπε να σφυρηλατήσει ένα όραμα χωρίς αποκλεισμούς από κοινωνικοοικονομικούς όρους.

Με τις εργατικές τάξεις να διολισθαίνουν στη φτώχεια, η προσφορά του εθνικού μεγαλείου είναι καταδικασμένη να είναι ανεπαρκής. Ο προφανής διάδοχος του Ερντογάν θα χρειαστεί να προσφέρει κοινωνικό εθνικισμό, συνδυάζοντας τον τεχνοεθνικισμό του με τη διαβεβαίωση ότι τα υλικά του οφέλη θα τα μοιραστούν οι μάζες.

Αυτό θα ήταν φυσικό για τον Μπαϊρακτάρ, του οποίου η οικογένεια έχει τις ρίζες του στις λαϊκές τάξεις. Ο πατέρας του Μπαϊρακτάρ καταγόταν από την εργατική τάξη της Κωνσταντινούπολης—ήταν γιος ψαρά—αλλά το 1985 ξεκίνησε αυτό που για πολλά χρόνια παρέμεινε μια μικρή εταιρεία ανταλλακτικών αυτοκινήτων. Το κοινοτικό έργο της οικογένειας Μπαϊρακτάρ - συμπεριλαμβανομένων των εκπαιδευτικών και ιατρικών φιλανθρωπικών οργανώσεων - επιδεικνύει ένα αίσθημα αλληλεγγύης με τους λιγότερο τυχερούς στην κοινωνία που, αν μεταφραστεί σε πολιτικό πρόγραμμα, θα αυξήσει την πιθανότητα ο Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ να γίνει ο επόμενος ηγέτης της Τουρκίας.