Movember: Η κοινωνική ευαισθητοποίηση για την ανδρική υγεία στο επίκεντρο

17:02 5/11/2020 - Πηγή: Sigma Live

Η πρόληψη για παθήσεις που επηρεάζουν την ανδρική υγεία είναι ο καλύτερος σύμμαχος.

Ο Νοέμβριος έχει καθιερωθεί ως ο μήνας κοινωνικής ευαισθητοποίησης για την ανδρική υγεία με τη χαρακτηριστική ονομασία «Movember». Οι στόχοι της εκστρατείας επικεντρώνονται στην ενημέρωση σχετικά με τον καρκίνο του προστάτη, του δεύτερου πιο διαδεδομένου είδους καρκίνου ανάμεσα στους άνδρες σε όλο τον κόσμο, αλλά και στην ενημέρωση σχετικά με την ανδρική ψυχική υγεία.

H λέξη Movember προέρχεται από τον συνδυασμό των λέξεων μουστάκι (mustache) και Nοέμβριος (November). Το κίνημα «Movember» ξεκίνησε

το 2003 στην Αυστραλία από μια παρέα 30 φίλων. Μία δράση που έχει πλέον μετατραπεί σε ένα παγκόσμιο κίνημα. Το Movember είναι ενεργό στην Κύπρο από το 2012, με το σύνθημα «αλλάζουμε το πρόσωπο του ανδρικού καρκίνου» και κάθε χρόνο λαμβάνει όλο και μεγαλύτερη ανταπόκριση από το κοινό.

Κινήματα όπως το «Μovember» που στοχεύουν στη μαζική αφύπνιση και στήριξη, αποδεδειγμένα έχουν σημαντικά θετικά αποτελέσματα. Από την ίδρυση του το Movember έχει καταφέρει να χρηματοδοτήσει περισσότερα από 1,200 προγράμματα υγείας που αφορούν άνδρες σε όλο τον κόσμο. Μέχρι το 2030, το κίνημα αποσκοπεί με τις ενέργειές του να μειωθούν κατά 25% οι άνδρες που πεθαίνουν πρόωρα.

Χαρακτηριστικά του καρκίνου του προστάτη

Όταν αναφερόμαστε στον προστάτη, αναφερόμαστε στον αδένα που βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη και περιβάλλει την ουρήθρα. Έχει συνήθως μέγεθος και σχήμα ενός καρυδιού και μεγαλώνει καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής ενός άνδρα. Η κύρια λειτουργία του προστάτη είναι να βοηθά στη δημιουργία σπέρματος. Ο καρκίνος του προστάτη προκύπτει όταν τα κύτταρα στον προστάτη αρχίζουν να αναπτύσσονται με ανεξέλεγκτο τρόπο. Πρόκειται για μια ασθένεια η οποία τις περισσότερες φορές δεν παρουσιάζει συμπτώματα, παρά μόνο όταν αρχίζει να μεγαλώνει. Στις περιπτώσεις όπου ο καρκίνος εντοπιστεί στα αρχικά του στάδια, προτού δηλαδή κάνει μετάσταση σε άλλα όργανα, τα προγνωστικά είναι εξαιρετικά. Η πραγματοποίηση τακτικών ελέγχων είναι κρίσιμης σημασίας, ώστε να είναι δυνατός ο έγκαιρος εντοπισμός και η άμεση αντιμετώπιση. Κάποια από τα συμπτώματα που σχετίζονται με τον καρκίνο του προστάτη είναι η ανάγκη για πιο συχνή ούρηση, συνήθως κατά τη διάρκεια της νύχτας, δυσκολία στην έναρξη ούρησης, αδύναμη ροή, αίσθημα ότι η κύστη δεν έχει αδειάσει πλήρως μετά την ούρηση, αλλά και αίμα στα ούρα ή στο σπέρμα. Παράγοντες, όπως είναι η ηλικία, η εθνικότητα, το οικογενειακό ιστορικό, η παχυσαρκία και η διατροφή, έχουν άμεσα συνδεθεί με τις αυξανόμενες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. 

Συχνότητα

Τα στατιστικά στοιχεία για τον καρκίνο του προστάτη ανά τον κόσμο είναι ψηλά. Συγκεκριμένα, ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του προστάτη στον γενικό πληθυσμό ανέρχεται σε 1 στους 9 άνδρες σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα ποσοστά εμφάνισης και θνησιμότητας του καρκίνου του προστάτη συνδέονται άμεσα με την μεγάλη ηλικία. Αν και σε ηλικίες κάτω των 50 ετών, υπολογίζεται πως μόνο 1 στους 350 άνδρες (ποσοστό εμφάνισης 0,28%) θα διαγνωσθεί με καρκίνο του προστάτη, στις ηλικίες μεταξύ 50-59 το ποσοστό εμφάνισης εξαπλασιάζεται, με τη διάγνωση να εμφανίζεται σε 1 στους 52 άνδρες  (ποσοστό εμφάνισης 1,92%).

Στην Κύπρο, πρόσφατες μελέτες δείχνουν πως υπάρχει αυξητική τάση στον καρκίνο, με τον καρκίνο του προστάτη να αποτελεί την πιο διαδεδομένη μορφή ανάμεσα στους άνδρες. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) για το έτος 2018 καταγράφηκαν 751 νέα περιστατικά καρκίνου του προστάτη στην Κύπρο, που αναλογούν στο 28,6% του συνόλου νέων περιπτώσεων εμφάνισης καρκίνου στο νησί.

Γενετικές εξετάσεις

Όπως σε όλες τις περιπτώσεις καρκίνου ή άλλης ασθένειας, καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη και η επαρκής ενημέρωση του κοινού, ώστε να είναι σε θέση να αναγνωρίζει τα συμπτώματα ή σημάδια, και να γνωρίζει πότε πρέπει να ζητήσει βοήθεια. Σύμμαχος στη μάχη κατά του καρκίνου του προστάτη είναι οι πρωτοποριακές γενετικές εξετάσεις οι οποίες συμβάλλουν στη λήψη εμπεριστατωμένων αποφάσεων και αποσκοπούν στην πρόληψη, όπου αυτό είναι δυνατόν αλλά και στην ανίχνευση της ασθένειας σε πρώιμο στάδιο. Μία από αυτές τις εξετάσεις είναι το PreSENTIA, μια γενετική εξέταση με δυνατότητα ανίχνευσης πολλαπλών κληρονομικών γενετικών μεταλλάξεων, οι οποίες κληρονομούνται από γενιά σε γενιά και ενδέχεται μελλοντικά να εξελιχθούν σε καρκίνο. Η εν λόγω εξέταση διαθέτει εξειδικευμένα πάνελ για τον καρκίνο του προστάτη, του οποίου έως 10% των περιπτώσεών, είναι κληρονομικής φύσεως. Σε περίπτωση που κάποιο άτομο έχει στην οικογένειά του ιστορικό καρκίνου του προστάτη, η εξέταση PreSENTIA μπορεί να βοηθήσει.

Στις περιπτώσεις όπου κάποιο άτομο έχει ήδη διαγνωσθεί με καρκίνο του προστάτη, υπάρχουν εξετάσεις για τον μοριακό έλεγχο προφίλ όγκων (tumor profiling), όπως η γενετική εξέταση ForeSENTIA. Κάθε όγκος έχει διαφορετική μοριακή σύσταση και προκαλείται από διαφορετικές μεταλλάξεις στο DNA. Η ForeSENTIA διαθέτει εξειδικευμένο πάνελ για τον καρκίνο του προστάτη, καθώς και για τα πιο διαδεδομένα είδη καρκίνου. Ο εντοπισμός της καρκινικής μετάλλαξης, επιτρέπει τη λήψη στοχευμένης θεραπείας, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες αποτελεσματικότητας της θεραπείας. Oι πιο πάνω εξετάσεις διατίθενται από την Κύπρο σε πολλές χώρες στο εξωτερικό, με την ακρίβεια των αποτελεσμάτων τους να φτάνει το 99,9%.

Του καθ. Φίλιππου Πατσαλή
Ιδρυτής και CEO της NIPD Genetics