Δύο επιλογές, πολλά τα κίνητρα

08:10 14/4/2017 - Πηγή: Sigma Live

Ο Ερντογάν θα ήθελε το όνομά του να ταυτίζεται με αυτό του Κεμάλ Ατατούρκ
Τα όρια τού πόσο πιο μουσουλμανική ή ισλαμική χώρα μπορεί να κάνει ο Ερντογάν την Τουρκία είναι πολύ πιο περιορισμένα απ' ό,τι θα ήταν σε μια αραβική, για παράδειγμα, χώρα, όπου το Ισλάμ έχει κυρίαρχο ρόλο, αναφέρει ο ειδικός Δημήτρης Τριανταφύλλου

Υπάρχουν μόνο δύο επιλογές μπροστά από την κάλπη, το «ναι» ή το «όχι, ωστόσο δεκάδες εκατομμύρια Τούρκοι θα ψηφίσουν στο δημοψήφισμα

της Κυριακής, έχοντας μυριάδες κίνητρα. Το ερώτημα που τίθεται πάνω στο ψηφοδέλτιο αφορά επίσημα τη συνταγματική αναθεώρηση, στην ουσία ωστόσο έχει να κάνει με τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που επιδιώκει να δει τις εξουσίες του να ενισχύονται σημαντικά και να αποκτά τη δυνατότητα να παραμείνει στον προεδρικό θώκο έως το 2029, εφόσον η αναθεώρηση του Συντάγματος εγκριθεί.

Οι δημοσκοπήσεις καταδεικνύουν μια αμφίρροπη αναμέτρηση, όπου το «ναι» καταγράφει μικρό προβάδισμα. Ωστόσο, η ψηφοφορία θα μπορούσε να φέρει εκπλήξεις, σημειώνει το πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς. «Είμαι πατριώτης», δήλωσε ο Τζενγκίζ Τοπτζού, 57 ετών, ψαράς από τη Ριζούντα στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, τη γενέτειρα του Ερντογάν, όπου οι υποστηρικτές του είναι από τους πλέον ένθερμους. Εντούτοις, ο Τοπτζού θα ψηφίσει «όχι». «Κατά το παρελθόν, ο Ερντογάν ήταν ένας καλός άνθρωπος, ωστόσο, άλλαξε προς το χειρότερο. Θέλω τη δημοκρατία, όχι την εξουσία ενός άνδρα», είπε στο Ρόιτερς.

Όπως διατείνονται ο επικεφαλής του τουρκικού κράτους και οι υποστηρικτές του, οι αλλαγές που προτείνονται θα καταστήσουν την Τουρκία ισχυρότερη σε μια χρονική περίοδο, όπου η χώρα αντιμετωπίζει απειλές στον τομέα της ασφάλειας τόσο από τους ισλαμιστές τρομοκράτες όσο και τους Κούρδους αυτονομιστές.

Η βία έχει εξάλλου αναζωπυρωθεί στο νοτιοανατολικό, κουρδικό στην πλειονότητά του, τμήμα μετά την κατάρρευση της εκεχειρίας μεταξύ των τουρκικών Αρχών και του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (PKK) το 2015 και μεγάλα τμήματα της περιοχής παραμένουν προπύργια των πολεμίων του Ερντογάν. Εντούτοις, ο Χικμέτ Γκιουντούζ, 52 ετών, ένας πλανόδιος πωλητής στο Ντιγιάρμπακιρ, ελπίζει ότι η ψήφος του υπέρ του «ναι» θα βοηθήσει στο να επικρατήσει η ειρήνη. «Μου αρέσει ο χαρακτήρας του προέδρου Ερντογάν. Είναι λίγο οργισμένος και λίγο αυταρχικός αλλά η καρδιά του είναι γεμάτη από αγάπη».

Το ζήτημα των ελευθεριών
O Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο δημοφιλέστερος πολιτικός της σύγχρονης Τουρκίας, που παραμένει ωστόσο διχαστικός, αυτοπροβάλλεται ως ο προασπιστής των συνηθισμένων, καθημερινών, πιστών Τούρκων που τους εκμεταλλεύτηκε η κοσμική ελίτ. Επίσημα, η Τουρκία είναι κοσμικό κράτος και η μαντίλα για πολύ καιρό απαγορευόταν στις δημόσιες υπηρεσίες και τα πανεπιστήμια έως τη στιγμή που το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ήρε αυτήν την απαγόρευση.

Η Αϊνούρ Σουλού, μια 49χρονη ιδιοκτήτρια ξενοδοχείου στη Σμύρνη, που θεωρείται προπύργιο της κοσμικής αντιπολίτευσης, επισήμανε ότι θα ψηφίσει «ναι», απορρίπτοντας τις αιτιάσεις ότι τα ισλαμικά ιδεώδη του Ερντογάν παραβιάζουν την ιδιωτική ζωή των πολιτών. «Όλοι μπορούν να πιουν ρακί ή να κολυμπήσουν ελεύθερα, φορώντας μπικίνι», εξήγησε η ίδια. «Επιπλέον, τώρα οι γυναίκες που φορούν μαντίλα είναι ελεύθερες».

Από την πλευρά της, η επιχειρηματίας Ντιλσάτ Γκιουλσεβίμ Αρίντς υποστηρίζει ότι ο Τούρκος πρόεδρος συμπεριφέρεται σαν σουλτάνος και διατυπώνει την ελπίδα ότι η ψήφος της υπέρ του «όχι» θα μπορούσε να βοηθήσει, ώστε να διδαχθεί ένα «χρήσιμο μάθημα».

«Είναι πολύ αυταρχικός», τόνισε η 68χρονη ιδιοκτήτρια καφέ από το Τσεσμέ. «Εάν η κατάσταση συνεχιστεί με αυτόν τον τρόπο, πιστεύω ότι η Τουρκία θα έχει τελειώσει τα επόμενα 10 χρόνια».

Υπάρχουν όρια
Την εκτίμηση ότι υπάρχουν όρια στο πόσο μουσουλμανική ή ισλαμική χώρα μπορεί να κάνει την Τουρκία ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διατυπώνει ο διευθυντής του Κέντρου Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών (CIES) στο Πανεπιστήμιο Καντίρ Χας, στην Κωνσταντινούπολη, Δημήτρης Τριανταφύλλου, σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ενόψει του δημοψηφίσματος της Κυριακής.

«Τα όρια τού πόσο πιο μουσουλμανική ή ισλαμική χώρα μπορεί να κάνει ο Ερντογάν (την Τουρκία) είναι πολύ πιο περιορισμένα απ' ό,τι θα ήταν σε μια αραβική π.χ. χώρα, όπου το Ισλάμ έχει κυρίαρχο ρόλο. Μπορεί να θέλει να αποδομήσει το κοσμικό κράτος του Ατατούρκ, αλλά υπάρχουν κάποια πλαίσια, από τα οποία -προς το παρόν τουλάχιστον- δεν μπορεί να προχωρήσει παραπέρα», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Τριανταφύλλου, επισημαίνοντας πως υπάρχει ένας ρεαλισμός από την πλευρά του Τούρκου Προέδρου σε ό,τι αφορά τις όποιες τάσεις τυχόν υπάρχουν για μια χώρα εντελώς αλλαγμένη απ' αυτό που είναι σήμερα.

Το βασικό που προσπαθεί να πετύχει είναι το πώς μπορεί να μείνει στην εξουσία, λέει. «Είναι ένας πολιτικός που έχει πετύχει, από τότε που εξελέγη για πρώτη φορά δήμαρχος Κωνσταντινούπολης, σε κάθε εκλογική αναμέτρηση να επικρατεί και να κυριαρχήσει στην κεντρική πολιτική σκηνή τόσα χρόνια. Κι επειδή υπάρχουν κάποια όρια στο πόσο μπορεί να παραμείνει σε κάθε θέση -ως πρωθυπουργός τον περιόριζε το καταστατικό του κόμματός του με τις δύο θητείες- γι' αυτό διεκδίκησε την Προεδρία, έγινε ο πρώτος Πρόεδρος εκλεγμένος από τον λαό και τώρα προσπαθεί να κάνει αυτήν τη συνταγματική αλλαγή, για να παραμείνει στην κεντρική πολιτική σκηνή τουλάχιστον ώς το 2029, αν περάσει το δημοψήφισμα.

»Είναι ένας πολιτικός που έχει μια ατζέντα επαναδιαμόρφωσης της κατεύθυνσης της Τουρκίας- για παράδειγμα θα ήθελε πολύ να είναι στην εξουσία το 2023, που η Τουρκική Δημοκρατία θα γιορτάσει 100 χρόνια ζωής, και θα ήθελε πολύ, με τα σχέδιά του και την εξουσία του και ενδεχομένως με μια ιδεολογική στροφή που διαμορφώνεται για το ποια θα είναι η Τουρκία του μέλλοντος, να ταυτίζεται το όνομά του με αυτό του ιδρυτή της Τουρκίας, του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ», προσθέτει.

«Μην ξεχνάμε ότι τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά την Αραβική Άνοιξη, συζητούσαμε για το "τουρκικό μοντέλο", γνωρίζοντας πολύ καλά ότι είναι ένα μετριοπαθές ισλαμικό κράτος (η Τουρκία) που θα μπορούσε να είναι μοντέλο για τους Άραβες γείτονές του.

Ενδεχομένως η ιδέα του να είναι πως ναι μεν θέλει να υπάρχει περισσότερη πίστη, θρησκεία στην πολιτική ζωή, αλλά δεν έχει καμιά σχέση με τους Σαουδάραβες και τους ουαχαμπιστές και άλλα ισλαμικά κράτη, ούτε πιστεύω ότι έχει πρόθεση να μετονομαστεί η Τουρκία σε Ισλαμική Δημοκρατία της Τουρκίας.

Απλώς είναι μία τουρκική έκφανση μιας ιδεολογίας που πάντα υπήρχε έτσι κι αλλιώς. Και το κοσμικό κράτος που ίδρυσε ο Ατατούρκ, το ίδρυσε γνωρίζοντας ότι το κάνει σε μια χώρα, όπου κατά πλειοψηφία κυριαρχεί το Ισλάμ. Κι αυτό που προσπάθησε να κάνει τότε ο Ατατούρκ ήταν να μειώσει τον ρόλο της θρησκείας, γιατί πίστευε ότι δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει η σύγχρονη Τουρκία με τις αρχές του Ισλάμ. Βέβαια έχουν αλλάξει τα δεδομένα.

Η Τουρκία θεωρείται στη γεωγραφία των διεθνών σχέσεων μια μεσαία χώρα, δηλαδή μια μεγάλη περιφερειακή δύναμη, που έχει αναπτυχθεί, που είναι μια Τουρκία που βρίσκεται στη 16η-17η θέση όσον αφορά τις πιο ισχυρές οικονομίες του κόσμου, που έχει οράματα και σχεδιάζει και μπορεί να παίξει έναν μεγαλύτερο ρόλο. Και μέσα σ' αυτό το πλαίσιο και στη γειτονιά αυτή προσπαθεί να φέρει ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης, για να μπορεί να επιβιώσει και η ίδια η χώρα», αναφέρει ο καθηγητής.

«Να μην ξεχνάμε ότι για να έρθει στην εξουσία μέσα στο πλαίσιο του κοσμικού κράτους, αυτό που κατάφερε να κάνει ο ίδιος ο Ερντογάν και το κυβερνών κόμμα ήταν να φέρει στο προσκήνιο ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού που μέχρι να εμφανιστεί ο Ερντογάν δεν πίστευε ότι το σύστημα λειτουργεί γι΄ αυτό. Έδωσε την πίστη ο Ερντογάν στους πιο συντηρητικούς Τούρκους -σ΄ αυτούς που πάντα πιστεύουν ότι η θρησκεία παίζει σημαντικό ρόλο- στους Τούρκους που δεν είναι από τις πόλεις αλλά από την επαρχία, ότι η Τουρκία ανήκει και σ' αυτούς.

Σ' αυτούς, λοιπόν, τους ψηφοφόρους επένδυσε και προς αυτούς κατευθύνθηκε κι έχτισε δρόμους, δίκτυα ηλεκτροδότησης και υδροδότησης. Σ' αυτούς είπε πως δεν χρειάζεται να φοβούνται, κι αν θέλουν να προσεύχονται πέντε φορές την ημέρα να το κάνουν ή αν θέλουν η γυναίκα τους να φοράει μαντίλα επίσης να το κάνουν [...] Δεν υπάρχει ωστόσο επιβολή ότι όλες οι γυναίκες πρέπει να φορούν τη μαντίλα ή ότι όλοι πρέπει να πάνε στο τζαμί», συνέχισε ο Δημήτρης Τριανταφύλλου.

Υπάρχει ένας ρεαλισμός
Ερωτηθείς εάν υπάρχει κάποιο πλαίσιο, μέσα στο οποίο κινείται ο Τούρκος Πρόεδρος, ο διευθυντής του CIES είπε: «Τα όρια του πόσο πιο μουσουλμανική ή ισλαμική χώρα μπορεί να κάνει την Τουρκία ο Ερντογάν είναι πολύ πιο περιορισμένα απ' ό,τι θα ήταν σε μια αραβική π.χ. χώρα, όπου το Ισλάμ έχει κυρίαρχο ρόλο. Μπορεί να θέλει να αποδομήσει το κοσμικό κράτος του Ατατούρκ αλλά υπάρχουν κάποια πλαίσια, από τα οποία -προς το παρόν τουλάχιστον- δεν μπορεί να προχωρήσει παραπέρα.

Και υπάρχουν λόγοι πρακτικοί και λογικοί γιατί δεν μπορεί να προχωρήσει παραπέρα. Γιατί όχι μόνο έφερε νέους ψηφοφόρους στην πολιτική ζωή, στον δημόσιο βίο, αλλά γιατί επί των ημερών του αυτή η χώρα έχει γνωρίσει μεγάλη οικονομική άνθιση και αυτό δεν οφείλεται μόνο στους νέους Τούρκους, σ' αυτούς που ενσωματώθηκαν στο σύστημα. Σε όλους τους Τούρκους οφείλεται.

Όλοι κέρδισαν από αυτήν την ανάπτυξη και διευρύνθηκε η μεσαία τάξη σε τέτοιο βαθμό που η χώρα αυτή είναι στις πρώτες 20 οικονομίες του κόσμου, και προσπαθεί να διατηρήσει τη θέση της εκεί πέρα. Υπάρχει ένας ρεαλισμός στην όλη του προσέγγιση και αυτός ο ρεαλισμός βοηθάει σε όποιες τάσεις ενδεχομένως υπάρχουν για μια χώρα εντελώς αλλαγμένη απ' αυτό που ήταν ή είναι σήμερα».

Η επόμενη μέρα
Αναφορικά με την επόμενη μέρα, ο Δημήτρης Τριανταφύλλου σημειώνει ότι, «ως προς το εσωτερικό, είτε το αποτέλεσμα είναι "ναι" είτε "όχι", ο Ερντογάν θα παραμείνει Πρόεδρος και το ΑΚΡ το κυβερνών κόμμα. Δεν αλλάζει κάτι ουσιαστικά. Αυτό που θα έχει αλλάξει είναι ότι δεν κατάφερε (ενδεχομένως) να κερδίσει το δημοψήφισμα. Κι αν δεν το καταφέρει, δεν νομίζω πως θα το βάλει κάτω. Ενδεχομένως να προκηρύξει εθνικές εκλογές, κι εκεί πέρα θα προσπαθήσει να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία που απαιτείται στο Κοινοβούλιο, για να προωθήσει την αλλαγή του Συντάγματος».

Προσθέτει ότι, σε περίπτωση επικράτησης, «θα αρχίσουν σιγά- σιγά να εξαφανίζονται οποιεσδήποτε ισορροπίες μεταξύ των εξουσιών ενδέχεται να υπάρχουν ακόμη. Απόλυτος κυρίαρχος όλων των εξουσιών, είτε είναι δικαστική εξουσία, είτε κοινοβουλευτική ή εκτελεστική, είναι ο ίδιος. Κι ενδεχομένως να έχει (υπό τον έλεγχό του) και τον Στρατό. Και πάνω σ' αυτό μπορεί κάποιος να προβληματιστεί.

Και φυσικά θα έχει εξουσίες ανεπτυγμένες, αφού θα μπορεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με το νέο Σύνταγμα, να είναι και αρχηγός κόμματος και να έχει και όλο τον μηχανισμό τού κόμματός του από πίσω. Και θα πρέπει να δούμε αν έτσι θα περιοριστούν περισσότερο ακόμη οι κοσμικοί, το κοσμικό κράτος, η κοσμική αντιπολίτευση- όποια κι αν είναι αυτή».

Διαφωνίες ενδεχομένως θα προκύψουν σε ό,τι αφορά την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση, υποδεικνύει. «Π.χ. υπάρχει το πόρισμα της Επιτροπής της Βενετίας που λέει πως αν προκύψουν αλλαγές, αν προκύψει νέο Σύνταγμα, η Τουρκία παύει να είναι μια δημοκρατική χώρα. Και αυτό θα πρέπει να προβληματίζει έντονα τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Μπορούμε να βρισκόμαστε σε φάση προενταξιακή με μια χώρα που δεν είναι πια δημοκρατική ή θα πρέπει να "παγώσει" η διαδικασία; Κι αυτό είναι ένα θέμα που προβληματίζει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία και γι' αυτόν τον λόγο δεν έχει εκφραστεί ακόμη σε ό,τι αφορά το πόρισμα. Αυτή μπορεί να είναι μία από τις παρενέργειες.

»Θα δούμε, επίσης, τι θα κάνει ο ίδιος, γιατί στις διάφορες συγκεντρώσεις που κάνει συνεχώς μιλάει για επαναφορά της θανατικής ποινής, που κι αυτό "παγώνει" τις διαδικασίες ένταξης. Υπάρχει όμως πάντα ένας κυνισμός κι ένας ρεαλισμός. Ο ρεαλισμός είναι ότι είναι τόσο ταυτισμένη η τουρκική οικονομία με την οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν είναι προς όφελός της να τα "σπάσει" εντελώς με την Ευρώπη.

Και αυτό σημαίνει ότι επειδή υπάρχουν και φάσεις ρεαλισμού από τον Ερντογάν -ξέρει να ελιχθεί και πώς να αντιμετωπίσει τις κρίσεις- γι' αυτό έχουμε αρχίσει ν΄ ακούμε ότι προτεραιότητα είναι π.χ. η επίλυση του Κυπριακού ή να τα βρούμε με τους Ευρωπαίους. Γιατί γνωρίζει ότι η ρητορική του στον προεκλογικό αγώνα μπορεί να ξεπεράσει κάποια όρια.

Θα πρέπει να περιμένουμε λιγάκι να δούμε τι κινήσεις θα κάνει και να δούμε πώς θα γίνουν αποδεκτές από τους ίδιους τους Ευρωπαίους. Είμαστε σε προεκλογική περίοδο και στην Ευρώπη και όλα αυτά θα μετρήσουν. Αυτήν τη στιγμή η πρόθεση της τουρκικής κυβέρνησης είναι σιγά- σιγά να υπάρξει μια ομαλοποίηση με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το αν αυτό είναι εφικτό απομένει να το δούμε».

Οι βασικές αλλαγές
Διευρυμένες εξουσίες του προέδρου, κατάργηση του θώκου του πρωθυπουργού, περισσότεροι βουλευτές: Αυτά προβλέπει η συνταγματική μεταρρύθμιση που επιθυμεί να περάσει ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με το δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου.

Διευρυμένες εξουσίες προέδρου
Βάσει της συνταγματικής μεταρρύθμισης, ο πρόεδρος Ερντογάν θα συγκεντρώνει τις περισσότερες εκτελεστικές εξουσίες, ορίζοντας ο ίδιος τους υπουργούς της κυβέρνησης, καθώς και έναν ή δύο αντιπροέδρους.

Ο θώκος του πρωθυπουργού καταργείται, ενώ βάσει των προβλέψεων του νομοσχεδίου, ο πρόεδρος θα μπορεί να επεμβαίνει άμεσα στον δικαστικό τομέα.

Ο πρόεδρος της Τουρκίας θα μπορεί να επιλέγει άμεσα ή έμμεσα έξι μέλη του Ανωτάτου Συμβουλίου Δικαστών και Εισαγγελέων (HSYK), το οποίο είναι αρμόδιο για να διορίζει και να αποπέμπει τους δικαστικούς λειτουργούς. Το κοινοβούλιο θα επιλέγει τα υπόλοιπα επτά μέλη.

Τα στρατοδικεία, που έχουν στο παρελθόν καταδικάσει σε θάνατο πολλούς αξιωματούχους μεταξύ αυτών και τον πρώην πρωθυπουργό Αντνάν Μεντερές, μετά το πραξικόπημα του 1960, θα απαγορευθούν πλην εξαιρέσεων.

Κατάσταση έκτακτης ανάγκης
Σύμφωνα με τη συνταγματική μεταρρύθμιση, η χώρα θα κηρύσσεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης μόνο σε περίπτωση «εξέγερσης ενάντια στην πατρίδα» ή όταν σημειώνονται «βίαιες ενέργειες που απειλούν το έθνος με διχασμό».

Ο πρόεδρος θα αποφασίζει αν θα κηρύξει ή όχι κατάσταση έκτακτης ανάγκης προτού θέσει σχετικό ερώτημα στο κοινοβούλιο. Στη συνέχεια το κοινοβούλιο θα μπορεί να την παρατείνει, να την αναστέλλει ή να περιορίζει τη διάρκειά της.

Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης αρχικά θα μπορεί να τίθεται σε ισχύ για έξι μήνες, και στη συνέχεια θα μπορεί να παρατείνεται για ανώτατη περίοδο 4 μηνών κάθε φορά.

Κοινοβούλιο
Ο αριθμός των βουλευτών θα αυξηθεί από 550 σε 600, ενώ το όριο ηλικίας του εκλέγεσθαι θα μειωθεί από τα 25 έτη που είναι τώρα στα 18. Οι προεδρικές και οι βουλευτικές εκλογές θα διεξάγονται ταυτόχρονα κάθε πέντε χρόνια, έναντι τεσσάρων που ισχύει τώρα.

Το κοινοβούλιο θα εξακολουθήσει να μπορεί να καταρτίζει, να τροποποιεί και να καταργεί νόμους. Επίσης, θα ελέγχει τις ενέργειες του προέδρου, όμως, αυτός θα μπορεί να εκδίδει προεδρικά διατάγματα για τους τομείς που αφορούν τις διευρυμένες εκτελεστικές του εξουσίες. Αντίθετα, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι ο πρόεδρος δεν θα μπορεί να εκδίδει διατάγματα για θέματα, τα οποία ρυθμίζονται ξεκάθαρα από τους νόμους.

Αν ο πρόεδρος κατηγορηθεί ή θεωρηθεί ύποπτος ότι διέπραξε κάποιο αδίκημα, το κοινοβούλιο θα μπορεί να ζητεί να διενεργηθεί έρευνα, όμως, η απόφαση θα πρέπει να ληφθεί με διευρυμένη πλειοψηφία τριών πέμπτων.

Πρόεδρος ώς το 2029;
Το προσχέδιο της συνταγματικής μεταρρύθμισης ορίζει την 3η Νοεμβρίου 2019 ως ημερομηνία των επόμενων προεδρικών και βουλευτικών εκλογών.

Ο πρόεδρος εκλέγεται για μια πενταετή θητεία και για δύο φορές το ανώτατο. Πλέον δεν θα είναι υποχρεωμένος να παύει τις σχέσεις του με το κόμμα του.

Ο Ερντογάν, 63 ετών, εκλέχθηκε πρόεδρος τον Αύγουστο του 2014, αφού διετέλεσε πρωθυπουργός της Τουρκίας επί 12 χρόνια. Η τρέχουσα θητεία του ως προέδρου δεν θα προσμετράται, όταν αλλάξει το σύστημα. Οπότε, ο Ερντογάν, που βρίσκεται στην εξουσία από το 2003, μπορεί θεωρητικά να παραμείνει στην προεδρία ώς το 2029.