Γιατί οι εκλογές της Τουρκίας έχουν ιδιαίτερη σημασία για την Αφρική

11:00 25/5/2023 - Πηγή: Sigma Live

Από τότε που ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανέλαβε την εξουσία στην Τουρκία πριν από δύο δεκαετίες, αρχικά ως πρωθυπουργός και στη συνέχεια ως πρόεδρος, έδειξε αυξανόμενο ενδιαφέρον για την Αφρική.

Έβλεπε οικονομικές, στρατιωτικές και διπλωματικές ευκαιρίες.

Σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ του BBC , o δεσμός μεταξύ της Άγκυρας και της ηπείρου είναι πιθανό να ενισχυθεί μόνο εάν επανεκλεγεί πρόεδρος ο Ερντογάν.

Ο αντίπαλός του, ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, έχει στραμμένα τα μάτια του

στην Ευρώπη και τη Δύση και είναι λιγότερο πιθανό να καταστήσει την Αφρική προτεραιότητα.

«Ο κ. Κιλιτσντάρογλου τόνισε την ανάγκη για επαναξιολόγησης των σχέσεων με τη Δύση και είπε ότι θα προσπαθήσει να αναβιώσει τη διαδικασία ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση», λέει ο Σερκάν Ντεμιρτάς, επικεφαλής του γραφείου στην Άγκυρα για τη Hurriyet Daily News και Τούρκος ειδικός στην εξωτερική πολιτική.

«Σε συνέντευξή του, είπε μάλιστα ότι πρέπει να αναμένεται μια στροφή 180 μοιρών όσον αφορά την εξωτερική πολιτική. Ωστόσο, δεν διευκρίνισε πώς αυτές οι αλλαγές θα επηρεάσουν τις σχέσεις με βασικές χώρες στον κόσμο».

Ωστόσο, η Ece Goksedef από την τουρκική υπηρεσία του BBC επισημαίνει ότι η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας προς την ήπειρο θα χρειαστεί λίγο χρόνο για να επαναξιολογήσει, επομένως είναι απίθανο να αλλάξει άρδην, δεδομένης της ισχυρής βάσης αυτής της νέας σχέσης.

Πότε απογειώθηκαν οι σχέσεις Τουρκίας-Αφρικής;

Οι σπόροι για την ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ Αφρικής και Τουρκίας φυτεύτηκαν κατά τη διάρκεια της θητείας του κ. Ερντογάν ως πρωθυπουργού, η οποία ξεκίνησε το 2003.

Ο κ. Ερντογάν είδε ένα πιθανό οικονομικό όφελος.

«Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η ​​τουρκική οικονομία γνώρισε συνεχή ανάπτυξη και αναζητούσε νέες αγορές», λέει ο ειδικός σε θέματα εξωτερικής πολιτικής κ. Ντεμιρτάς.

«Μια ποικιλόμορφη αγορά με περισσότερες από 50 χώρες και περισσότερους από 1,2 δισεκατομμύρια ανθρώπους προσφέρει προσοδοφόρες ευκαιρίες στους Τούρκους εξαγωγείς και επιχειρηματίες».

Το ετήσιο εμπόριο της Τουρκίας με την ήπειρο αυξήθηκε από 5,4 δισ. δολάρια (4,4 δισ. λίρες) σε 34,5 δισ. δολάρια μεταξύ 2003 και 2021, σύμφωνα με στοιχεία του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, με επικεφαλής τα χημικά, τον χάλυβα και τα δημητριακά.

Οι Τούρκοι ήθελαν να τονίσουν ότι αυτή δεν ήταν μια σχέση εκμετάλλευσης και το 2013, ο τότε πρωθυπουργός Ερντογάν είπε σε μια επίσκεψη στην Γκαμπόν ότι «η Αφρική ανήκει στους Αφρικανούς, δεν είμαστε εδώ για τον χρυσό σας».

Τι γίνεται με τα στρατιωτικά συμφέροντα;

Οι συμφωνίες όπλων - οι οποίες αναφέρονται επίσης ως "διπλωματία των drone" - είναι σαφές ότι επιφέρουν χρήματα για την Άγκυρα.

Αφού απέδειξε την αξία του στη Λιβύη, την Αρμενία και την Ουκρανία, το drone Bayraktar TB-2 παρουσιάζεται τώρα ως το τέλειο όπλο για να στοχεύσει τις κινητές και ευκίνητες ομάδες τζιχαντιστών που κρύβονται στην περιοχή Σαχέλ της Δυτικής Αφρικής.

Αυτόν τον Μάρτιο, μια ντουζίνα από τα drones έφτασαν στο αεροδρομίου στην πρωτεύουσα του Μάλι, Μπαμάκο.

Παρουσία του αρχηγού της χούντας του Μάλι, συνταγματάρχη Assimi Goïta και μιας χούφτας Τούρκων διπλωματών, ο υπουργός Άμυνας του Μάλι καλωσόρισε τη νέα παρτίδα των όπλων λέγοντας ότι «μπορούν να βοηθήσουν να γίνουν πιο ακριβείς οι επιδρομές πυροβολικού και αεροπορικών επιθέσεων».

Εκτός από το Μάλι, η Τουρκία έχει πουλήσει drones στη Μπουρκίνα Φάσο, το Τόγκο και τον Νίγηρα - τα τέσσερα έθνη της Σαχελίας είναι απελπισμένα να καταπολεμήσουν την άνοδο των ισλαμιστών μαχητών στην περιοχή.

Η Τουρκία έχει επίσης συμμετάσχει σε συνομιλίες με το Μπενίν, το οποίο μέχρι πρόσφατα ήταν ανέγγιχτο από την ισλαμιστική εξέγερση, αλλά τώρα είναι μάρτυρας αύξησης των επιθέσεων και των εισβολών στο έδαφός της.

Το Μαρόκο, η Τυνησία, η Αιθιοπία, η Νιγηρία και η Σομαλία είναι επίσης γνωστοί πελάτες των φονικών drones τουρκικής κατασκευής.

Ενώ η Κίνα εξακολουθεί να κυριαρχεί σε αυτήν την αγορά στην ήπειρο, η Τουρκία προσφέρει μια πιο προσιτή επιλογή με μικρότερη λίστα αναμονής.

Η Τουρκία προσφέρει επίσης άλλο στρατιωτικό υλικό.

Τεθωρακισμένα οχήματα και οχήματα εκκαθάρισης ναρκών, συστήματα αισθητήρων και επιτήρησης και τουφέκια αποτελούν επίσης μέρος των πολλών συμφωνιών όπλων που έχει υπογράψει η Τουρκία πρόσφατα με αφρικανικές χώρες.

Συνολικά, 30 κράτη στην ήπειρο έχουν κάποιο είδος συμφωνίας σχετικά με την ασφάλεια με την Τουρκία - 21 από αυτές επικυρώθηκαν το 2017 - σύμφωνα με έκθεση του Γερμανικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων και Υποθέσεων Ασφάλειας.

Εκτός από την πλήρη επένδυση σε πρωτοβουλίες κατά της τρομοκρατίας, η Άγκυρα αύξησε επίσης την ανθρωπιστική της βοήθεια σε χώρες όπως η Νιγηρία, η Μαυριτανία και ο Νίγηρας.

Πώς έχει αλλάξει η διπλωματία;

Εκτός των στρατιωτικών και εμπορικών συμφωνιών, ο κ. Ερντογάν ήταν πολύ ενεργός εδραιώνοντας τη σχέση Τουρκίας-Αφρικής.

Το 2005, η Τουρκία έγινε μέλος παρατηρητής της Αφρικανικής Ένωσης πριν αναδειχθεί σε ρόλο στρατηγικού εταίρου τρία χρόνια αργότερα.

Η Τουρκία λέει ότι έχουν πραγματοποιηθεί 50 επίσημες επισκέψεις σε περίπου 30 αφρικανικές χώρες από το 2014.

Ο Πρόεδρος Ερντογάν έχει επισκεφθεί τη Σενεγάλη τέσσερις φορές - όσες φορές είχε πάει στην Κίνα ή τη Γερμανία.

Και όπου πηγαίνει, μια επιχειρηματική αντιπροσωπεία πηγαίνει μαζί του, με αποτέλεσμα βασικά έργα υποδομής να ανατίθενται σε τουρκικές εταιρείες, όπως το Ολυμπιακό κολυμβητήριο του Ντακάρ ή το Kigali Arena στη Ρουάντα, το μεγαλύτερο στάδιο της Ανατολικής Αφρικής.

Πιο πρόσφατα, η Ουγκάντα ​​τερμάτισε τη σύμβασή της με μια κινεζική εταιρεία που είναι υπεύθυνη για την κατασκευή ενός σιδηροδρόμου προς τα σύνορα με την Κένυα και εξετάζει το ενδεχόμενο συμφωνίας με μια τουρκική εταιρεία.

Οι σύνοδοι κορυφής Τουρκίας-Αφρικής είχαν πάντα καλή παρουσία από αρχηγούς κρατών της ηπείρου.

Ίσως το πιο χαρακτηριστικό γεγονός είναι ο αριθμός των τουρκικών πρεσβειών στην ήπειρο. Έχει 44 σε όλη την Αφρική - παρόμοια με τις ΗΠΑ με 49 και τη Γαλλία, 46, αν και λίγο πίσω από τα 53 της Κίνας.

Τι άλλο προσφέρει η Τουρκία στην Αφρική;

Η Τουρκία προσπάθησε επίσης να αυξήσει την ήπια ισχύ της στην ήπειρο.

Η πρόσφατη επέκταση του αποτυπώματός της είναι αναμφίβολα η έναρξη του TRT Afrika.

Ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός της Τουρκίας TRT υποστήριξε την απόσυρση αρκετών ανταγωνιστών στην περιοχή για να ξεκινήσει αυτή την ψηφιακή πλατφόρμα ειδήσεων στα γαλλικά, αγγλικά, σουαχίλι και χαούζα.

Αλλά ίσως ο μεγαλύτερος πολιτιστικός αντίκτυπος προέρχεται από τις τουρκικές σαπουνόπερες, οι οποίες έχουν γίνει τεράστιες επιτυχίες σε αρκετές αφρικανικές χώρες - από την Αιθιοπία μέχρι τη Σενεγάλη.

Μια λιγότερο γνωστή πτυχή της σχέσης με την Αφρική είναι η ενέργεια.

Στο πίσω μέρος των προεδρικών επισκέψεων, η τουρκική εταιρεία Karpowership υπέγραψε συμφωνίες για τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής που τοποθετούνται σε πλοία για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε αρκετές χώρες της Δυτικής Αφρικής και την περασμένη εβδομάδα στη Νότια Αφρική. Αυτά είναι αγκυροβολημένα στα ανοικτά των ακτών και συνδέονται απευθείας στο εθνικό δίκτυο, τροφοδοτώντας μεταξύ 30 MW και 470 MW ανά σκάφος.

Εάν κερδίσει ο Ερντογάν, αναμένεται να οικοδομήσει πάνω σε αυτή τη σχέση. Μια νίκη για τον Κιλιτσντάρογλου μπορεί να ωθήσει την Αφρική στη λίστα προτεραιοτήτων, αλλά είναι απίθανο να κάνει κάτι για να θέσει σε κίνδυνο τόσο βαθιές και κερδοφόρες σχέσεις.