Η διακρατική συμφωνία για τον East Med

15:59 2/1/2020 - Πηγή: Sigma Live

Η υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας για την υποστήριξη του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου East Med από τους Υπουργούς Ενέργειας Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ στην παρουσία των Προέδρου Αναστασιάδη, Πρωθυπουργού Μητσοτάκη και Πρωθυπουργού Νετανιάχου αποτελεί μια ιστορική στιγμή στην προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκομένων κρατών στον τομέα της ενέργειας. Θέτει, παράλληλα, τις νομικές βάσεις

για την περαιτέρω προώθηση του έργου μελέτης και κατασκευής του αγωγού, ο οποίος θα μεταφέρει, εάν τελικώς υλοποιηθεί, τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της ανατολικής Μεσογείου στις αγορές της Ευρώπης.

Πρωτίστως, η υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας στις 2 Ιανουαρίου 2020, αποτελεί πολιτική έκφανση της πεποίθησης Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ και στην συνέχεια της Ιταλίας για την αναγκαιότητα συνεργασίας στον τομέα της αξιοποίησης των φυσικών πόρων της Ανατολικής Μεσογείου και καταδεικνύει το ότι τα κράτη αυτά ενεργούν στα πλαίσια της φιλικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών, αρχή που αποτελεί βασικό θεμέλιο που προβάλλεται μέσα από τον ίδιο τον Καταστατικό Χάρτη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

Παράλληλα, η συμφωνία επαναδιαβεβαιώνει τους κανόνες του διεθνούς δικαίου που ισχύουν στις περιπτώσεις οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών αφού αναγνωρίζει την συνέχεια των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας. Προς τούτο τονίζεται το γεγονός ότι η υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας για τον αγωγό East Med αποτελεί, ουσιαστικά, το πρώτο έμπρακτο βήμα αντίδρασης των επηρεαζόμενων χωρών στην Συμφωνία οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας μεταξύ Λιβύης και Τουρκίας – Συμφωνία η οποία παραβιάζει τους θεσμοθετημένους κανόνες οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών όπως προβλέπονται από το Δίκαιο της Θάλασσας. Δείχνει, με αυτόν τον τρόπο, την αντίδραση των εμπλεκομένων κρατών στις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην προσπάθεια της να δημιουργήσει τετελεσμένα στην περιοχή.

Ταυτόχρονα, η σημασία της υπογραφής της διακρατικής συμφωνίας έγκειται στο ότι μέσω αυτής τα εμπλεκόμενα κράτη ενεργούν ως κυρίαρχα κράτη στην βάση του Διεθνούς Δικαίου και διασφαλίζει τα κυριαρχικά τους δικαιώματα. Όπως εύστοχα δήλωσε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, η υπογραφή της Συμφωνίας είναι ένα μέτρο επιβεβαίωσης της κυριαρχίας των κρατών και της ενάσκησης των κυριαρχικών τους δικαιωμάτων στην ΑΟΖ και στην υφαλοκρηπίδα τους.

Η συμφωνία για τον East Med στοχεύει στην δημιουργία ενός νέου ενεργειακού διαδρόμου για την Ευρώπη. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέταξε το έργο ως έργο κοινού ενδιαφέροντος (PCI) και χρηματοδοτεί την διεξαγωγή των απαραίτητων τεχνοκρατικών μελετών για την βιωσιμότητα του, το κατά πόσον είναι εφικτή η κατασκευή του, καταδεικνύοντας ότι το έργο είναι τεχνικά εφικτό, οικονομικά βιώσιμο, ανταγωνιστικό και συμπληρωματικό με εναλλακτικές εξαγωγικές προτάσεις στην περιοχή. Η Συμφωνία για τον αγωγό επέχει ιδιαίτερης πολιτικής, γεωπολιτικής και διπλωματικής σημασίας και δείχνει την συμπόρευση Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ σε σχέση με την αξιοποίηση των φυσικών πόρων της περιοχής. Σε καμία περίπτωση η συμφωνία ή και αμα τη κατασκευή του αγωγού δεν επενεργεί εναντίον των συμφερόντων οποιουδήποτε άλλου κράτους. Αντιθέτως δείχνει τον δρόμο για την ειρηνική συμβίωση και συνεργασία των κρατών της λεκάνης της Ανατολικής Μεσογείου.
 

*Λέκτορα Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας.