Ο επόπτης έδινε και τα δάνεια

10:03 1/6/2015 - Πηγή: Sigma Live

Τα κακά που οδήγησαν τον Συνεργατισμό στην ανακεφαλαιοποίηση
Ο Πρόεδρος της Επιτροπείας της Κεντρικής Συνεργατικής Τράπεζας Νικόλας Χατζηγιάννης εξηγεί πώς οδηγήθηκε το Κίνημα στην ανάγκη για ανακεφαλαιοποίηση και μιλά για τα προβλήματα που αντιμετώπισε αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του

Δημοσιεύουμε σήμερα το δεύτερο μέρος της συνέντευξης του Προέδρου της Επιτροπείας της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας

Νικόλα Χατζηγιάννη. Στο δεύτερο μέρος, ο κ. Χατζηγιάννης περιγράφει τα εμπόδια που έπρεπε να υπερπηδηθούν, ώστε να μπορέσει ο Συνεργατισμός να ανακεφαλαιοποιηθεί, αλλά και να μετατραπεί από ΣΠΙ σε εμπορική τράπεζα με επόπτη την Κεντρική και κατ’ επέκτασιν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Πώς νιώσατε όταν βρεθήκατε σ’ αυτό το γραφείο, σ’ αυτήν τη θέση, για πρώτη φορά;
Αμηχανία. Ήταν πρωτόγνωρο το συναίσθημα, αφού ήταν ένα βήμα προς το άγνωστο. Δεν είχα ούτε καθαρή εικόνα, ούτε γνώση ή επίγνωση της κατάστασης στην οποία βρισκόταν ο Συνεργατισμός, ούτε της ομάδας με την οποία θα συνεργαζόμουν, ούτε του πλαισίου στο οποίο θα εργαζόμουν… Ήταν ένα βήμα στο κενό. Δεν θα ξεχάσω ότι, όταν ενημερώθηκα για τον διορισμό, ρώτησα πού είναι τα γραφεία της Κεντρικής Συνεργατικής Τράπεζας. Επίσης, μου είχε κάνει εντύπωση το γεγονός ότι, όταν ήρθα ένα απόγευμα στις 3, για την πρώτη σύσκεψη, βρήκα μόνον τη γραμματέα, η οποία είχε μείνει για να ανοίξει το κτίριο.

Δεν υπήρχε κανείς άλλος, όλα τα φώτα ήταν σβηστά… Σ’ αυτήν την πρώτη σύσκεψη, ήμουν άγνωστος μεταξύ αγνώστων. Όταν ρώτησα πού θα είναι το γραφείο μου, έμειναν όλοι και με έβλεπαν με απορία. Με ρώτησαν γιατί θέλω γραφείο, τι σκοπεύω να κάνω, γιατί πρέπει να πηγαίνω στην τράπεζα… Είπα ότι φυσικά και χρειάζεται να είμαι στην τράπεζα, κι έψαξα να βρω έναν χώρο. Είδα αυτό το γραφείο, που δεν το χρησιμοποιούσε κανείς, και το πήρα. Ρώτησα πού είναι ο υπολογιστής και μου απάντησαν ότι δεν υπάρχει, γιατί δεν γινόταν χρήση υπολογιστή.

Ποιοι ήταν οι πρώτοι σας στόχοι;
Βασικά, μόλις ανέλαβα, έπρεπε να αρχίσω αμέσως διαβουλεύσεις με την Τρόικα. Πριν καν συσταθούμε σε σώμα, χρειάστηκε να δούμε την Τρόικα, με ζητούμενο το σχέδιο αναδιάρθρωσης. Έπρεπε, δηλαδή, να ολοκληρωθεί ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης, το οποίο θα οδηγούσε στην ανακεφαλαιοποίηση του Συνεργατισμού. Μας ζητήθηκε να υποβάλουμε οδικό χάρτη για τις πρώτες εκατό μέρες: Να βρούμε και να υποβάλουμε τη νέα διοικητική δομή, να προχωρήσουμε άμεσα σε χαρτογράφηση του Συνεργατισμού, να προχωρήσουμε με τις συγχωνεύσεις, να διορίσουμε άτομα τα οποία θα ήταν υπεύθυνα στα ΣΠΙ, να υπάρξει μια υποτυπώδης λειτουργία. Την ίδια στιγμή έπρεπε να επικαιροποιήσουμε το σχέδιο αναδιάρθρωσης, το οποίο θα οδηγούσε στην ανακεφαλαιοποίηση. Τότε ο Συνεργατισμός έχανε 200 εκ. τον μήνα από εκροή καταθέσεων και είχε αρνητικά κεφάλαια στη διαδικασία συγχωνεύσεων.

Υπήρχαν επίσης 70-80 ΣΠΙ χωρίς διεύθυνση και μεγάλα κενά, λόγω συγχωνεύσεων, υπήρχε η μεταφορά της εποπτείας από τον Έφορο στην Κεντρική τράπεζα, χρειαζόταν να πιάσουμε κάποιους στόχους με μείωση των δαπανών προσωπικού κατά 15%. Επιπλέον, δεν υπήρχε εικόνα για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ούτε για τα περιουσιακά στοιχεία του Συνεργατισμού, αφού δεν υπήρχαν ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις. Δεν υπήρχε σύστημα εσωτερικού ελέγχου, ούτε σύστημα διαχείρισης κινδύνου, βασικά δεν υπήρχε σχεδόν τίποτε. Κάποια ΣΠΙ λειτουργούσαν με δικούς τους κανόνες. Τα μικρά συνεργατικά υπέστησαν τότε μια βίαιη συγχώνευση μέσα σε μια νύκτα, που άλλαζε άρδην τη μετοχική τους δομή, με βασικό μέτοχο την Πολιτεία, η οποία καθοδηγούσε την πορεία του την ίδια ώρα που δεν υπήρχε ανώτερη εκτελεστική διεύθυνση.

Όλα αυτά δεν σας φόβισαν; Δεν σκεφτήκατε να τα αφήσετε και να φύγετε;
Βασικά υπήρχε άγνοια του ζητουμένου και του κινδύνου. Δεν υπήρχε γνώση αυτού του οργανισμού, ο οποίος βρισκόταν στην πορεία της μετατροπής του σε μια συρρικνωμένη εμπορική τράπεζα. Ήταν δηλαδή μια αλλαγή του DNA του Συνεργατισμού. Αυτό έγινε.

Η κρατική στήριξη
Δεν ήταν άδικο να πάρει ολόκληρο τον Συνεργατισμό η Κυβέρνηση, δίνοντάς του μόνον 1,5 δις;
Έγινε μια αποτίμηση για την αξία του Συνεργατισμού, η οποία έδειξε ότι διέθετε 1,3 δις κεφάλαια. Έδειξε, επίσης, ότι οι ανάγκες του ήταν εκείνη τη στιγμή περισσότερες από 1,5 δις που θα έβαζε η Κυβέρνηση.

Η όλη του περιουσία όμως;
Εμείς κοιτάξαμε τα κεφάλαια. Σήμερα τα κεφάλαια του Συνεργατισμού είναι 1,3. Είμαστε δηλαδή ακόμα πιο κάτω από αυτά που η Κυβέρνηση μας έδωσε. Ο οργανισμός τότε είχε κεφαλαιακές ανάγκες.

Το θέμα παραμένει. Η Κυβέρνηση τα πήρε όλα έναντι 1,5 δις.
Η αποτίμηση έδειξε ότι τα κεφάλαια του Συνεργατισμού ήταν 1,3 δις.

Φαντάζει απίθανο να πάει ξανά πίσω στα μέλη του ο Συνεργατισμός. Συμφωνείτε;
Υπάρχει μια φόρμουλα, που είναι όμως δύσκολη.

Η φιλοσοφία και το DNA
Με όλες αυτές τις αλλαγές που χρειάστηκε να γίνουν, μπορεί η φιλοσοφία του Συνεργατισμού να παραμείνει όπως τη γνωρίζαμε;
Μπορεί μεν -και ευτυχώς- να αλλάξαμε πολλά σε ό,τι αφορά τις δομές, τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και τη διακυβέρνηση, παραμείναμε όμως ο Συνεργατισμός, ο εναλλακτικός δηλαδή παροχέας χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, κυρίως στα νοικοκυριά και ΜΜΕ, με διαφάνεια, ανθρωπιά, ειλικρίνεια, ισορροπία στις σχέσεις. Διατηρήσαμε, δηλαδή, το DNA του, εκσυγχρονίζοντάς τον ταυτόχρονα.

Αυτό που συνέβαινε, όμως, ήταν ότι ο κάθε διευθυντής ενός ΣΠΙ συμπεριφερόταν με δικούς του κανόνες, μοίραζε δάνεια δεξιά και αριστερά χωρίς πολλά - πολλά, όποιος περνούσε έξω από ένα ΣΠΙ και είχε έναν κουμπάρο στην Επιτροπεία, έπαιρνε με τη μεγαλύτερη ευκολία δάνειο, γι' αυτό και βγήκαν στην επιφάνεια τα διάφορα σκάνδαλα που ακούμε συνεχώς.
Η απάντηση είναι τρίπτυχη. Ο Συνεργατισμός είναι ο πλέον παραδοσιακός κυπριακός χρηματοπιστωτικός οργανισμός. Έχει παράδοση, έχει ιστορία πάνω από 100 χρόνια, με τα καλά και τα κακά της κυπριακής κοινωνίας. Τα καλά είναι η φιλικότητα, η ανθρωπιά, η προσβασιμότητα. Τα αρνητικά ήταν η χαλαρότητα στην αντιμετώπιση προβληματικών υποθέσεων, λόγω ακριβώς των φιλικών σχέσεων που κάποιοι εκμεταλλεύτηκαν προς ζημίαν του Συνεργατισμού. Όμως, να διευκρινίσουμε ότι αυτό γινόταν από ένα μικρό ποσοστό ατόμων. Ο Συνεργατισμός ήταν εσωστρεφής και λειτουργούσε μέσα σε ένα πλαίσιο χωρίς τους βασικούς θεσμικούς σχεδιασμούς. Έτσι, πολλά πράγματα τα οποία όφειλε να κάνει, δεν τα έκανε ποτέ. Αυτήν την εσωστρέφεια, τον Συνεργατισμό των ολίγων, τον πλήρωσε το Κίνημα από πλευράς εικόνας. Οφείλω, όμως, να διευκρινίσω ότι στις περισσότερες περιπτώσεις τα ΣΠΙ δούλευαν σωστά.

Σύγκρουση συμφερόντων
Οι ατασθαλίες από ποιους γίνονταν, λοιπόν;
Υπήρχαν συγκεκριμένα προβλήματα, σε συγκεκριμένες κοινότητες που προκαλούνταν από συγκεκριμένα άτομα. Κυρίως το πρόβλημα ήταν ότι ο επόπτης ήταν και εκείνος που ενέκρινε τα δάνεια. Υπήρχε, δηλαδή, καθαρή σύγκρουση συμφερόντων. Ο κεντρικός φορέας, η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα, υποτίθεται ότι είχε την ευθύνη για την εύρυθμη λειτουργία των ΣΠΙ. Δεν λειτούργησαν, όμως, ποτέ αυτά, δεν υπήρχε πίεση από πουθενά για να λειτουργήσουν. Παρ’ όλα αυτά, ο Συνεργατισμός δεν χρειάστηκε ανακεφαλαιοποίηση επειδή υπήρξε μια μεγάλη συγκεκριμένη κακοδιαχείριση, σε χορηγήσεις, σε επενδύσεις στο εξωτερικό ή σε επεκτάσεις. Ο Συνεργατισμός χρειάστηκε ανακεφαλαιοποίηση επειδή οι τραπεζικές πρακτικές του ήταν εντός ενός χαλαρού εποπτικού πλαισίου, που δεν διασφάλιζε ότι στα δύσκολα θα είχε επαρκείς προβλέψεις.

Κατεστημένα εντός και εκτός...
Πώς τα βγάζετε πέρα σε μια οικονομία που έχει καταστραφεί;
Με μια οικονομία που έχασε 120 δις καταθέσεις, έχασε όλη την αξία των κινητών αξιών, των μετοχών δηλαδή, αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να εκσυγχρονίσουμε τον Συνεργατισμό, να τον κάνουμε ευρωπαϊκό, με βέλτιστες τραπεζικές πρακτικές και διαφάνεια, ο οποίος θα βοηθήσει τον τόπο να πάει μπροστά. Ο σκοπός του είναι, δηλαδή, μια υπεύθυνη, ηθική, τραπεζική πρακτική. Αυτό το όραμά μας στοχεύει να προσθέσει αξία στον Συνεργατισμό. Δουλειά μας είναι να παλεύουμε για να διασφαλίσουμε την επόμενη μέρα του Συνεργατισμού. Ώς τώρα, αυτή η προσπάθεια έφερε κάποια συγκεκριμένα αποτελέσματα, με μεγάλο κόπο, πόλεμο, μάχες και ρηξικέλευθες στρατηγικές και αποφάσεις. Είχαμε να κάνουμε με κατεστημένα και εντός και εκτός Συνεργατισμού.

Παρατηρείται, όμως, καθυστέρηση στις έρευνες…
Εμείς κάναμε τις καταγγελίες στη Νομική Υπηρεσία. Δεν ζητούμε επίσημη ενημέρωση, όμως, για την πορεία των ερευνών, γιατί δεν είναι ορθό. Αναμένουμε να ολοκληρωθεί αυτό που γίνεται σε διάφορα επίπεδα. Υπάρχει όμως πλήρης συνεργασία. Πιστεύω ότι οι ανακριτικές Αρχές έχουν αρκετά στοιχεία στα χέρια τους για να ξεκαθαρίσουν, επιτέλους, οι υποθέσεις. Εμείς, πάντως, γυρίσαμε σελίδα. Κάναμε αυτά που κανείς μέχρι σήμερα δεν έκαμε. Τη δική μας ευθύνη την έχουμε αναλάβει, με κόστος μάλιστα. Φροντίσαμε μεθοδικά, χωρίς να δειλιάσουμε, χωρίς να στοχοποιούμε, να προχωρήσουμε ώς το τέλος. Το χρωστάμε στον τόπο, στον Συνεργατισμό, στα στελέχη και τα μέλη του. Η γραμμή μας είναι καθαρή. Είναι υποχρέωση όλων να εξυγιάνουμε τον Συνεργατισμό. Δεν καλύπτουμε κανέναν.