Τεκμήριο για τη Γενοκτονία των Αρμενίων

08:00 26/4/2017 - Πηγή: Sigma Live

Τι αποκαλύπτει η εφημερίδα «Νιου Γιορκ Τάιμς» σε δημοσίευμά της
Ο Τούρκος ιστορικός Τανέρ Ακσάμ δήλωσε ότι ανακάλυψε ένα πρωτότυπο τηλεγράφημα από τις δίκες εκείνες, σε αρχείο που διατηρεί το Αρμενικό Πατριαρχείο στην Ιερουσαλήμ

Η εφημερίδα «Νιου Γιορκ Τάιμς», στις 22 Απριλίου 2017, δύο μέρες πριν από την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Αρμενίων (24 Απριλίου), δημοσίευσε αποκαλυπτικό άρθρο για τον Τούρκο ακαδημαϊκό και ερευνητή Τανέρ Ακσάμ, με τίτλο «Ο Σέρλοκ Χολμς της Αρμενικής Γενοκτονίας ανακάλυψε τη χαμένη μαρτυρία» (ειδησεογραφικό του Tim

Arango).

Πέραν του ενός αιώνα, η Τουρκία αρνείται οποιονδήποτε ρόλο στη διοργάνωση των δολοφονιών των Αρμενίων, που όμως ιστορικοί εδώ και χρόνια έχουν δεχθεί ως Γενοκτονία που ξεκίνησε το 1915. Η τουρκική άρνηση κρέμεται στον ισχυρισμό ότι τα πρωτότυπα έγγραφα από τις στρατιωτικές δίκες, που έλαβαν χώραν μετά τον πόλεμο και καταδίκασαν τους ενόχους, δεν βρέθηκαν πουθενά.

Σεισμός στον τομέα
Ο Τούρκος ιστορικός Τανέρ Ακσάμ, που εργάζεται στο πανεπιστήμιο Clark στο Worcester Massachusetts (Μασαχουσέτης), ο οποίος μελέτησε και μελετά τη Γενοκτονία εδώ και δεκαετίες, μαζεύοντας και συμπληρώνοντας το μωσαϊκό της ενοχής με έγγραφα απ' όλο τον κόσμο για να τεκμηριώσει την κυβερνητική συνενοχή στις δολοφονίες, δήλωσε ότι ανακάλυψε ένα πρωτότυπο τηλεγράφημα από τις δίκες εκείνες, σε αρχείο που διατηρεί το Αρμενικό Πατριαρχείο στην Ιερουσαλήμ.

«Μέχρι πρόσφατα μας έλειπε η μαρτυρία αυτή», δήλωσε, όπως έγραψε η εφημερίδα. Ο Ακσάμ χαρακτήρισε το εύρημά του ως «σεισμό στον τομέα της Γενοκτονίας» και είπε ότι ελπίζει θα αφαιρεθεί και το τελευταίο τούβλο από τον τοίχο της άρνησης.

Η πρώτη Γενοκτονία του 20ού αιώνα
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η ιστορία ξεκίνησε το 1915 σε γραφείο της τουρκικής πόλης Ερζερούμ, όταν ένας ανώτερος αξιωματούχος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έστειλε ένα απόρρητο τηλεγράφημα με μυστικό κωδικό σε συνάδελφό του, ζητώντας λεπτομέρειες για την απέλαση και τις δολοφονίες Αρμενίων στην ανατολική Ανατολία.

Αργότερα, αποκωδικοποιημένο αντίγραφο του τηλεγραφήματος βοήθησε να καταδικαστεί ο αξιωματούχος ονόματι Behaeddin Shakir, για εκείνο που οι ιστορικοί εδώ και καιρό αναγνώρισαν και η Τουρκία έκτοτε αρνείται: τη διοργάνωση των δολοφονιών μέχρι και 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων από τους ηγέτες της καταρρέουσας Oθωμανικής Αυτοκρατορίας, ένα έγκλημα που αναγνωρίστηκε ευρέως τον 20ό αιώνα ως η πρώτη Γενοκτονία.

Καλά κρυμμένα
Ξαφνικά, μετά την καταδίκη του αξιωματούχου, όλα τα πρωτότυπα έγγραφα και υπογραμμένες καταθέσεις από τις δίκες εξαφανίστηκαν, αφήνοντας τους ερευνητές να βασίζονται ως επί το πλείστον πάνω στις περιλήψεις των επισήμων οθωμανικών εφημερίδων. Το πού βρισκόταν το εν λόγω τηλεγράφημα όλα αυτά τα χρόνια και πώς το βρήκε ο Ακσάμ, γράφει η εφημερίδα, αποτελεί δική του ιστορία.

Το 1922, καθώς οι Τούρκοι εθνικιστές θα έθεταν υπό τον έλεγχό τους τη χώρα, η αρμενική ηγεσία στην Κωνσταντινούπολη έστειλε 24 κιβώτια με όλα τα δικαστικά έγγραφα στην Αγγλία για ασφάλεια. Τα έγγραφα στην Αγγλία είχε ένας επίσκοπος, ο οποίος στη συνέχεια τα πήρε στη Γαλλία και προς το τέλος της δεκαετίας του 1930 από εκεί στην Ιερουσαλήμ, όπου βρίσκεται μέρος ενός μεγάλου αρχείου, στο οποίο δεν έχουν πρόσβαση ιστορικοί για λόγους που δεν ξεκαθαρίζονται. Ο Ακσάμ, συνεχίζει το δημοσίευμα, προσπάθησε για χρόνια να κερδίσει πρόσβαση στο αρχείο, αλλά δίχως αποτέλεσμα.

Ο εντοπισμός
Τη δεκαετία του 1940 ένας μοναχός, ο Krikor Guerguerian, ερευνώντας και εκείνος για τη Γενοκτονία στο Κάιρο, συναντήθηκε με έναν πρώην Οθωμανό δικαστή, ο οποίος προήδρευσε στις δίκες εκείνες μετά τον πόλεμο, και ο οποίος του είπε ότι πολλά από τα κιβώτια με τα δικαστικά έγγραφα κατέληξαν στην Ιερουσαλήμ. Έτσι ο μοναχός Κρικόρ πήγε και τα βρήκε, και φωτογράφησε τα πάντα.

Τελικά ο Ακσάμ βρήκε το φωτογραφημένο αντίγραφο από το αρχείο που βρίσκεται στην Ιερουσαλήμ στη Νέα Υόρκη, που το είχε ανιψιός του Αρμένιου μοναχού που πέθανε, και ήταν ένας από τους διασωθέντες της Γενοκτονίας. Ο Ακσάμ το μελέτησε και το συνέκρινε με έγγραφα που βρήκε στην Κωνσταντινούπολη, και πιστοποίησε ότι είναι όντως αυθεντικό.

Δεν τρέφει ελπίδες ότι με αυτό η Τουρκία θα παραδεχθεί τη Γενοκτονία, ειδικά με τη σημερινή κατάσταση στην Τουρκία, όμως «πιστεύω ακράδαντα ως Τούρκος, ότι η δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα θα γίνουν σεβαστά στην Τουρκία, μόνο όταν αντιμετωπιστεί η ιστορία και αναγνωριστούν τα ιστορικά λάθη», έγραψαν οι «Νιου Γιορκ Τάιμς».

Ο Οθωμανός αξιωματούχος Σιακίρ, ο οποίος έγραψε το ενοχοποιητικό τηλεγράφημα που βρήκε ο Ακσάμ, να πούμε ότι μέχρι να τον βρει ένοχο και να τον καταδικάσει εις θάνατον εν τη απουσία του, κατάφερε και διέφυγε στο εξωτερικό. Όμως λίγα χρόνια αργότερα, δολοφονήθηκε στους δρόμους του Βερολίνου από δύο Αρμένιους. Πηγή: https://www.nytimes.com/2017/04/22/world/europe/armenian-genocide-turkey.html?_r=2

ΦΑΝΟΥΛΑ ΑΡΓΥΡΟΥ
Ερευνήτρια/δημοσιογράφος