Το κράτος ψάχνει 271.000 ιδιοκτήτες «φαντάσματα»

14:28 27/3/2018 - Πηγή: Sigma Live

Περίπου 271.000 περιπτώσεις που αντιστοιχούν σε ιδιοκτήτες ακινήτων «φαντάσματα», εντόπισε η Ελεγκτική Υπηρεσία κατά τον έλεγχό της στο Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας.

Όπως αναφέρεται στη σχετική ειδική έκθεση, για τον Φεβρουάριο του 2018 ο συγκεκριμένος αριθμός περιπτώσεων που υπάρχουν καταχωρημένα στο μηχανογραφικό σύστημα του Τμήματος, έχουν διακριτικό αριθμό που δεν ταυτίζεται με τον αριθμό πολιτικής ταυτότητας, αφού αυτός δεν είναι γνωστός.

Τα εν λόγω φυσικά πρόσωπα είναι ιδιοκτήτες

σημαντικής ακίνητης περιουσίας στις ελεύθερες περιοχές η αξία της οποίας, συνολικά, ανέρχεται σε €19,77 δις περίπου σε τιμές 1.1.2013 (€1,66 δισ. σε τιμές 1.1.1980).

Όπως αναφέρει στην έκθεσή της η Ελεγκτική Υπηρεσία, λόγω του πιο πάνω και του γεγονότος ότι για την επιβολή του φόρου ακίνητης ιδιοκτησίας (επιβολή μέχρι και το έτος 2016) του δημοτικού τέλους, του τέλους βελτίωσης και των αποχετευτικών τελών, λαμβάνονται σχετικά στοιχεία από το Τμήμα, προκύπτει απώλεια σημαντικών εσόδων για το Κράτος, αλλά και τις Τοπικές Αρχές.

Ως εκ τούτου, η σύσταση της Υπηρεσίας είναι εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες για εντοπισμό των στοιχείων των ιδιοκτητών ακινήτων που είναι καταχωρημένα χωρίς πολιτική ταυτότητα τόσο μέσω άλλων κυβερνητικών Τμημάτων και Τοπικών Αρχών όσο και με τη βοήθεια των ιδιοκτητών ακινήτων που συνορεύουν με αυτά.

Καθυστερημένα έσοδα

Εν τω μεταξύ, σε €15.435.864 ανέρχονται τα καθυστερημένα έσοδα του Τμήματος, σημειώνοντας μικρή αύξηση σε σχέση με το 2015, όταν ανέρχονταν σε €15.259.459.

Όπως αναφέρεται στη σχετική έκθεση, ποσό ύψους €8.592.020 αφορά στο σύνολο των καθυστερημένων ενοικίων από μίσθωση κρατικής γης σε όλες τις Επαρχίες, ενώ ποσό ύψους €6.736.515 αφορά στο σύνολο των καθυστερημένων ποσών στον Κλάδο Εκτιμήσεων σε όλες τις Επαρχίες, στο οποίο περιλαμβάνονται κυρίως οφειλές των Δήμων/Κοινοτήτων για τη συνεισφορά τους για πολεοδομικά έργα, που δεν καταβλήθηκαν στο Κράτος.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, σύμφωνα με στοιχεία του Τμήματος, ο Δήμος Λεμεσού οφείλει στο Τμήμα ως συνεισφορά του για απαλλοτριώσεις για πολεοδομικά έργα ποσό ύψους €3.060,173, ποσό το οποίο αμφισβητείται από τον Δήμο Λεμεσού, ενώ για τον ίδιο σκοπό ο Δήμος Στροβόλου οφείλει €697.789, ο Δήμος Λευκωσίας €347.480, ο Δήμος Λακατάμειας οφείλει €318.167 και το Κοινοτικό Συμβούλιο Αγρού €253.020. Αναφέρεται σχετικά ότι το Υπουργείο Εσωτερικών έχει αποκόψει εντός του 2016 μέρος των καθυστερημένων οφειλών ορισμένων Δήμων/Κοινοτήτων από την κρατική χορηγία που τους αναλογεί, συνολικού ύψους €799.215 (€1.583.449 το 2015), σύμφωνα με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 21.10.2009.

Σύμφωνα με τις εισηγήσεις της Υπηρεσίας, θα πρέπει να διαμορφωθεί σχέδιο δράσης και να τεθούν χρονοδιαγράμματα για είσπραξη των καθυστερημένων εσόδων, περιλαμβανομένης της πιστής εφαρμογής της σχετικής εγκυκλίου του Γενικού Λογιστηρίου με την οποία καθορίζονται διαδικασίες είσπραξης των εσόδων του Κράτους.

Περισσότερη εργασία στον ιδιωτικό τομέα

Πρόβλημα παρατηρείται και στο ζήτημα της κατανομής και διεκπεραίωσης της εργασίας των λειτουργών στο Κτηματολόγιο, με την Ελεγκτική Υπηρεσία να εισηγείται να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες του Τμήματος και ληφθούν διορθωτικά μέτρα, στα πλαίσια και της σχετικής απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, περιλαμβανομένων μέτρων για αύξηση της παραγωγικότητας σε όλους τους κλάδους, με περαιτέρω απλοποίηση των διαδικασιών όπου υπάρχει ευχέρεια και με καλύτερο προγραμματισμό, ώστε να διεκπεραιώνονται οι υποθέσεις εντός λογικών χρονικών πλαισίων, στα πλαίσια των δυνατοτήτων του Τμήματος.

Συστήνεται, επίσης, όπως προωθηθεί περαιτέρω η ανάθεση και διεκπεραίωση χωρομετρικών εργασιών στον ιδιωτικό τομέα για απάμβλυνση του προβλήματος, στα πλαίσια της σχετικής νομοθεσίας και όπως εξεταστεί το ενδεχόμενο κάποιες εργασίες του Τμήματος να ανατεθούν στα Κέντρα Εξυπηρέτησης του Πολίτη, όπου δυνατόν.

Σημειώνεται ότι η διεκπεραίωση εργασίας από υπαλλήλους του Τμήματος εκτός του κανονικού ωραρίου εργασίας, έναντι αμοιβής, τόσο με το τεμάχιο όσο και υπερωριακά, συνεχίστηκε και κατά το έτος 2016 και ανήλθε σε €345.108 σε σύγκριση με €380.953 το 2015 (€419.164 το 2014, €299.390 το 2013), ενώ εξακολουθεί να υπάρχει συσσωρευμένη εργασία στο Τμήμα στους διάφορους Κλάδους του Τμήματος.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, σύμφωνα με στοιχεία του Τμήματος, στον Κλάδο Χωρομετρίας εκκρεμούσαν στις 31.12.2016 20,289 υποθέσεις (19.486 στις 31.12.2015), ενώ τον Ιούνιο του 2017 εκκρεμούσαν 20.150 υποθέσεις. Το σύνολο των επιδομάτων για υπηρεσία πέραν από τις συνήθεις ώρες εργασίας για το μηνιαίο προσωπικό ανήλθε κατά το 2016 σε €329.066 (€319.572 το 2015) και για το ωρομίσθιο προσωπικό σε €16.042 (€61.382 το 2015).

Αναξιοποίητα τα ακίνητα από τις απαλλοτριώσεις

Όσον αφορά στο ζήτημα των απαλλοτριώσεων, όπως έχει αναφερθεί και σε παρελθούσες εκθέσεις, εκείνο που παρατηρείται είναι η καθυστέρηση στην καταβολή σχετικών απαλλοτριώσεων, με την Ελεγκτική Υπηρεσία να εισηγείται την αναθεώρηση της σχετικής νομοθεσίας η οποία αφορά στην παρακολούθηση των διαδικασιών.

Επιπλέον, συστήνεται η υλοποίηση της σχετικής απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου μετά τη σχετική καταγραφή των απαλλοτριωθέντων ακινήτων που παραμένουν αναξιοποίητα, ληφθούν άμεσες ενέργειες όπως ανακλήσεις απαλλοτριώσεων όπου απαιτείται, επιστροφή πλεονάζουσας ιδιοκτησίας στους πρώην ιδιοκτήτες κ.λπ. Για τις νέες απαλλοτριώσεις για τις οποίες ευθύνη έχουν οι απαλλοτριούσες Αρχές, συστήνεται όπως καθοριστούν μηχανισμοί παρακολούθησης των έργων και αξιοποίηση της απαλλοτριωθείσας γης όπως προνοεί η σχετική νομοθεσία για αποφυγή παρόμοιων προβλημάτων στο μέλλον.

Πάντως, εξακολουθεί να παρατηρείται μεγάλη καθυστέρηση στην καταβολή των πιο πάνω αποζημιώσεων, η οποία οφείλεται, μεταξύ άλλων, στη χρονοβόρα διαδικασία μέχρι τον καθορισμό του τελικού ποσού της αποζημίωσης και στα περιορισμένα κονδύλια του Προϋπολογισμού σε σχέση με τις εκκρεμούσες αποζημιώσεις. Ως αποτέλεσμα, στο τέλος κάθε χρόνου οφείλονται σημαντικά ποσά αποζημιώσεων, περιλαμβανομένων και οφειλών προς το Ταμείο Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, ενώ το Κράτος επιβαρύνεται με πολύ ψηλά ποσά τόκων.

Επίσης, σε αρκετές περιπτώσεις οι επηρεαζόμενοι ιδιοκτήτες εξασφαλίζουν εντάλματα κατάσχεσης εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας, λόγω απλήρωτων αποζημιώσεων κατόπιν αποφάσεων Δικαστηρίων σε σχετικές Παραπομπές. Τον Αύγουστο του 2017, σύμφωνα με στοιχεία του Τμήματος, εκκρεμούσαν παγκύπρια συνολικά 124 εντάλματα κατάσχεσης εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας για καταβολή ποσού αποζημίωσης €14,2 εκ., περιλαμβανομένων τόκων και άλλων εξόδων.

Εκείνο που συστήνει η Ελεγκτική Υπηρεσία είναι όπως, σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών, ετοιμαστεί σχετικό χρονοδιάγραμμα καταβολής των αποζημιώσεων στη βάση κατάταξης των οφειλών του Κράτους κατά σειρά προτεραιότητας, σύμφωνα με τα κριτήρια που έθεσε το Υπουργικό Συμβούλιο στις 24.4.2013 για να διασφαλιστούν και τα δικαιώματα των ιδιοκτητών γης οι οποίοι στερούνται την περιουσία τους και εκκρεμεί η καταβολή της αποζημίωσης για σειρά ετών, σε αντίθεση με τις πρόνοιες του Συντάγματος και της σχετικής νομοθεσίας.

Ανακλήσεις έργων απαλλοτρίωσης

Από τον έλεγχο, επίσης, διαπιστώθηκε ότι σε πολλές περιπτώσεις έργων απαλλοτρίωσης υπήρξαν αδυναμίες και προβλήματα στον προγραμματισμό και την εκτέλεση των έργων, σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες, μη υλοποίηση των έργων εντός της προθεσμίας που θέτει το Σύνταγμα και η σχετική νομοθεσία και αδυναμία του Κράτους να καταβάλει τις σχετικές αποζημιώσεις μέσω των ετήσιων Προϋπολογισμών.

Τα πιο πάνω, καθώς επίσης η συσσώρευση σημαντικών οφειλών του δημοσίου για αποζημιώσεις απαλλοτριώσεων και η υφιστάμενη οικονομική κρίση, φαίνεται να οδήγησαν το Κράτος στην επαναξιολόγηση των έργων απαλλοτρίωσης και στην ανάκληση απαλλοτριώσεων ακίνητης περιουσίας για έργα τα οποία δεν είναι εφικτό να υλοποιηθούν άμεσα ή/και δεν κρίνεται απόλυτα αναγκαία η υλοποίησή τους στο εγγύς μέλλον. Σύμφωνα με στοιχεία του Τμήματος, την περίοδο Αυγούστου 2012 – Ιούλιο 2017 ανακλήθηκαν 29 έργα απαλλοτρίωσης, για τα οποία το ποσό της αποζημίωσης που δεν θα χρειαστεί να καταβληθεί είναι πέραν των €180,5 εκ.

Συναφώς στην έκθεση ελέγχου αναφέρεται ότι, λόγω των ανακλήσεων έργων απαλλοτρίωσης δημιουργούνται και πολύπλοκα προβλήματα που αφορούν, μεταξύ άλλων, στις εκκρεμείς παραπομπές ή/και σχετικές αποφάσεις για το ποσό της αποζημίωσης και στα εντάλματα κατάσχεσης κινητής περιουσίας που σχετίζονται με τεμάχια γης για τα οποία επίσης δημοσιεύτηκε ανάκληση κ.α.