Το τέρας της τρομοκρατίας στην Ευρώπη δεν πέθανε

21:52 6/1/2019 - Πηγή: Sigma Live

Η επίθεση με μαχαίρι την παραμονή της Πρωτοχρονιάς στο Μάντσεστερ, αλλά και το τρομοκρατικό κτύπημα στο Στρασβούργο στις αρχές του Δεκέμβρη αποτελούν μια τραγική υπενθύμιση ότι η Ευρώπη εξακολουθεί να βρίσκεται εκτεθειμένη στα σχέδια των εξτρεμιστικών ομάδων.

Η πρόσφατη μείωση των αριθμών των τρομοκρατικών κτυπημάτων στην Ευρώπη, σε συνδυασμό με τη συντριβή του Ισλαμικού Κράτους σε Συρία και Ιράκ, οδήγησαν στην «ψευδαίσθηση» ότι η εποχή των θηριωδιών -που άρχισε

από το 2015 με την επίθεση στα γραφεία της Charlie Hebdo στο Παρίσι και συνεχίστηκε με τις επιθέσεις στις Βρυξέλλες, το Βερολίνο, τη Βαρκελώνη και το Λονδίνο- έχει φτάσει στο τέλος της. Μάλιστα, την πεποίθηση τείνουν να ενισχύουν τα νούμερα. Ειδικότερα, στην Ευρώπη οι θάνατοι από τρομοκρατικά κτυπήματα το 2016 έφτασαν τους 827, το 2017 μειώθηκαν στους 204, ενώ το 2018 καταγράφηκαν μόλις 12 θάνατοι. Εντούτοις, η ίδια η φύση της τρομοκρατίας, αλλά και οι λόγοι που βρίσκει πρόσφορο έδαφος και αναπτύσσεται δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία ότι η Ευρώπη, παρότι έχει οχυρωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, εξακολουθεί να βρίσκεται στη σκιά του φόβου των ακραίων στοιχείων.

Η πραγματική φύση της απειλής

Αναλυτές επισημαίνουν ότι είναι σύνηθες λάθος να μετριέται η τρομοκρατική απειλή από τον αριθμό των επιθέσεων που έχουν σημειωθεί. Για να γίνει κατανοητή η έκταση και η φύση της απειλής δεν πρέπει να ληφθούν υπόψη μόνο τα «πετυχημένα» κτυπήματα, αλλά και τα κτυπήματα τα οποία δεν έγιναν χάρη στις προσπάθειες των αντιτρομοκρατικών υπηρεσιών. Ενδεικτικό είναι ότι, μέσα στο 2018, στην Ευρώπη τέθηκαν εις γνώσιν των Αρχών 12 καλά τεκμηριωμένα σχέδια για τρομοκρατικές επιθέσεις από τζιχαντιστές, με τα έξι από αυτά να καταλήγουν τελικά σε κτυπήματα. Υπάρχουν, επίσης, ακόμα 11 υποθέσεις που δεν έχουν επαρκώς στοιχειοθετηθεί, ώστε να τύχουν ανάλυσης. Τα στοιχεία του 2018 δείχνουν ότι υπάρχει συνολικά μείωση περίπου 50% του αριθμού των υποθέσεων σε σχέση με το 2017.

Οι αιτίες και το όπλο του εξτρεμισμού

Η αδιαμφισβήτητη, όμως, μείωση που καταγράφεται δεν καταδεικνύει ότι η απειλή έχει αποσοβηθεί, αφού οι γενεσιουργές αιτίες του εξτρεμισμού υπάρχουν ακόμα. Η κύρια αιτία που πυροδοτεί την εμφάνιση της παγκόσμιας τρομοκρατίας είναι η εμπλοκή σε σύγκρουση ή πόλεμο και εισβολή από ξένες δυνάμεις. Ενδεικτικό είναι ότι τα κράτη στα οποία έλαβε χώρα το 89% των θανάτων από τρομοκρατικά κτυπήματα είχαν άμεση εμπλοκή σε στρατιωτικές επιχειρήσεις. Ας μην ξεχνάμε ότι η εισβολή στο Ιράκ το 2003 αποτέλεσε το έναυσμα για τις τζιχαντιστικές επιθέσεις στην Ευρώπη. Από την άλλη, στον «πόλεμο» των δικτύων (βασικό όπλο των εξτρεμιστών), η Ευρώπη έχει καταφέρει -προσωρινά τουλάχιστον- μέσω των αντιτρομοκρατικών υπηρεσιών, να περιορίσει την επιρροή τους. Όμως, η έξοδος σχεδόν 5.000 Ευρωπαίων στη Συρία, για να ταχθούν στις τάξεις του Ισλαμικού Κράτους, πολύ πιθανόν να αποτελέσει το μελλοντικό εργαλείο επιστράτευσης νέων ακραίων στοιχείων. Αυτοί οι Ευρωπαίοι μαχητές είναι καλύτερα δικτυωμένοι με τις εξτρεμιστικές ομάδες, ενώ ίσως αποτελέσουν τους ουραγούς νέων εξτρεμιστικών ομάδων. Μελέτες έχουν δείξει ότι βετεράνοι τζιχαντιστές έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στην υποκινούμενη βία, μέσα από κέντρα υποστήριξης που δημιούργησαν, αλλά και μέσα από τις φυλακές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της ριζοσπαστικοποίησης στις φυλακές είναι αυτό του δράστη της επίθεσης του Στρασβούργου.

Ο εφιάλτης του «ISIS 2.0»

Ακόμα και εάν υπάρχει εφησυχασμός για τη δράση του ISIS τώρα, ο κίνδυνος για ένα νέο κύμα τρομοκρατίας τα αμέσως επόμενα χρόνια είναι ορατός. Οι ευρωπαϊκές φυλακές «φιλοξενούν» εκατοντάδες άτομα που συνδέονται με κάποιο τρόπο με την τρομοκρατία. Επισημαίνοντας αυτό τον κίνδυνο ο γενικός γραμματέας της Ιντερπόλ, Γιούργκεν Στοκ, εξήγησε ότι άτομα που έχουν καταδικαστεί για ήσσονος σημασίας αδικήματα, τα οποία συνδέονται με την τρομοκρατία, θα αποφυλακιστούν τα επόμενα χρόνια. Το πρόβλημα είναι ότι ελλείψει απτών στοιχείων για συμμετοχή σε τρομοκρατικές επιθέσεις, στα άτομα αυτά έχουν επιβληθεί μικρές ποινές φυλάκισης, από δύο μέχρι και πέντε χρόνια. Έτσι, οι αποφυλακίσεις αυτές μπορεί να επιφέρουν τη δεύτερη εκδοχή του Ισλαμικού Κράτους, το «ISIS 2.0». Υπάρχει ο φόβος ότι με τον ISIS να έχει ηττηθεί τουλάχιστον γεωγραφικά, τα ριζοσπαστικοποιημένα αυτά άτομα είτε θα καταφύγουν σε άλλες περιοχές στην Ασία ή Αφρική είτε θα μείνουν στην Ευρώπη για να οργανωθούν και να εξαπολύσουν επιθέσεις.

Η άνοδος των νέων τρομοκρατών

Πολλοί αναλυτές επισημαίνουν ότι η δύση του τζιχαντιστικού εξτρεμισμού συμπίπτει με την άνοδο των τρομοκρατών από την πρώην Σοβιετική Ένωση. Επισημαίνουν δε ότι ο τρόπος που οι Δυτικοί αντιλαμβάνονται την τρομοκρατία είναι απαρχαιωμένος. Ενώ δηλαδή έχουν το βλέμμα μονίμως στραμμένο στη Μέση Ανατολή, παραβλέπουν την απειλή που κρύβεται στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, από τις στρατιωτικές ομάδες, οι οποίες στρέφονται πλέον προς τη Δύση. Ακόμα και κατά τη διάρκεια του πολέμου κατά του Ισλαμικού Κράτους, οι συγκεκριμένες τρομοκρατικές ομάδες βρίσκονταν πίσω από κτυπήματα σε δυτικές χώρες. Για παράδειγμα, τα τρομοκρατικά κτυπήματα στη Νέα Υόρκη και στη Στοκχόλμη το 2017, είχαν διαπραχθεί από Ουζμπέκους. Επίσης, βρίσκονταν πίσω από πιο σύνθετες «επιχειρήσεις» όπως την επίθεση αυτοκτονίας το 2016 στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης και την επίθεση σε νυχτερινό κέντρο στην ίδια πόλη το 2017. Μέχρι το 2017, πάνω από 8.500 μαχητές από τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ είχαν αναχωρήσει για τη Συρία και το Ιράκ για να μπουν στις τάξεις του Ισλαμικού Κράτους. Αυτή η εμπειρία τους έδωσε την πρώτη γεύση της μάχης κατά των δυτικών δυνάμεων, αφήνοντάς τους όμως μια «ανάγκη» για εκδίκηση στις μελλοντικές επιχειρήσεις που στόχο θα έχουν την Ευρώπη ή τις ΗΠΑ. Οι προβλέψεις για τη δράση της τρομοκρατίας από αυτές τις χώρες πάντως είναι δυσοίωνες. Με την πτώση του ISIS, αυτοί οι εξτρεμιστές μπόρεσαν να φύγουν από το Ιράκ και τη Συρία σχετικά πιο εύκολα απ’ ό,τι οι συναγωνιστές τους από τη Μέση Ανατολή και τώρα βρίσκονται κρυμμένοι είτε στις χώρες καταγωγής τους είτε στην Ευρώπη.

Η ακροδεξιά τρομοκρατία

Παράλληλα μια άλλη μορφή τρομοκρατίας βρίσκεται σε έξαρση, αλλά λόγω της φύσης της τείνει να περνά απαρατήρητη. Μελέτες δείχνουν ότι η ακροδεξιά τρομοκρατία έχει ανοδική τάση στη δυτική Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Ακροδεξιές οργανώσεις αλλά και άτομα που δρουν μόνα τους βρίσκονται πίσω από τον θάνατο 66 ανθρώπων από το 2013 μέχρι το 2017. Το 2018 δε 17 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 47 τραυματίστηκαν. Στη Βρετανία, σημειώθηκαν 12 ακροδεξιές τρομοκρατικές επιθέσεις τον προηγούμενο χρόνο, συμπεριλαμβανομένης και της επίθεσης έξω από πάρκο, όπου ένας άντρας κτύπησε με το όχημά του μουσουλμάνους, σκοτώνοντας έναν και τραυματίζοντας άλλους εννέα. Στη Σουηδία σημειώθηκαν έξι επιθέσεις, ενώ στην Ελλάδα και τη Γαλλία άλλες δύο. Η πλειονότητα αυτών των κτυπημάτων έχει ως δράστες άτομα που δρουν μόνα τους, ενώ έχουν ακροδεξιές πεποιθήσεις και αρνητικά αισθήματα για τους Μουσουλμάνους. Η άνοδος της ακροδεξιάς από την άλλη, σε συνδυασμό με την πολιτική και οικονομική αστάθεια που επικρατεί, δείχνει ότι αυτά τα φαινόμενα θα ακολουθήσουν αυξητική τάση.

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Σημερινή» της Κυριακής