Οι χάρτες ταράζουν τα ήρεμα νερά

07:06 22/4/2025 - Πηγή: Real.gr

Πώς αποκωδικοποιούν οι Ελληνες διπλωμάτες την ανακοίνωση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, που αναφέρεται σε «μονομερείς ενέργειες» της χώρας μας και τι προβλέπουν για την επόμενη ημέρα.

Σε μια κίνηση – ματ προχώρησε τη Μεγάλη Τετάρτη η Αθήνα, δίνοντας επίσημα στη δημοσιότητα, μετά τη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ, τον χάρτη του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού.

Για πρώτη φορά αποτυπώνονται σε

ένα επίσημο έγγραφο της ελληνικής κυβέρνησης, βάσει των διατάξεων της σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, τα απώτερα όρια της δυνητικής ελληνικής ΑΟΖ, ενώ στους χάρτες συμπεριλαμβάνονται και οι ήδη οριοθετημένες αποκλειστικές οικονομικές ζώνες με την Αίγυπτο και την Ιταλία.

Η Ελλάδα ανακήρυξε ΑΟΖ στο Ιόνιο Πέλαγος έως το Ταίναρο – Το Προεδρικό Διάταγμα

Πρόκειται για ένα μεγάλο και σημαντικό βήμα για την κατοχύρωση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας, ενώ με τον χάρτη που εγκρίθηκε από το ΚΥΣΕΑ η Αθήνα θέτει υπό αίρεση τόσο το τουρκολιβυκό μνημόνιο όσο και το ιδεολόγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» στο σύνολό του.

Σημείο καμπής

Αυτή η επίσημη αποτύπωση και σε διεθνές επίπεδο, αφού ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός μόλις πάρει ΦΕΚ θα αποσταλεί στην Ε.Ε., είναι πιθανόν να σηματοδοτήσει και ένα σημείο καμπής για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με πιθανότερη εξέλιξη τη μετάβαση από μια περίοδο ήρεμων νερών σε μια περίοδο… ταραγμένων νερών στο Αιγαίο.

Ούτως ή άλλως, το κλίμα στα ελληνοτουρκικά δεν είναι το καλύτερο τους τελευταίους μήνες και μετά τις συνεχείς και προκλητικές οχλήσεις των Τούρκων στις έρευνες για την πόντιση του καλωδίου Κρήτης – Κύπρου.

Η πρώτη τουρκική αντίδραση, πάντως, αυτή του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών και του Χακάν Φιντάν ήταν -για τα δεδομένα της Αγκυρας– ήπια.

Στην ανακοίνωση αναφέρεται πως «ορισμένες από τις περιοχές που καθορίζονται στον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό (ΘΧΣ) που ανακοίνωσε η Ελλάδα παραβιάζουν τις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας της χώρας μας».

Επίσης, επισημαίνεται πως δεν έχουν καμία νομική συνέπεια για την Τουρκία, ενώ γίνεται και λόγος για «μονομερείς ενέργειες που θα πρέπει να αποφεύγονται σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες, όπως το Αιγαίο και η Μεσόγειος».

Ακόμη, αναφέρεται πως «η Τουρκία είναι πάντα έτοιμη να συνεργαστεί με την Ελλάδα στο Αιγαίο Πέλαγος».

Στην πραγματικότητα, η Αγκυρα ήταν ενήμερη ότι θα γίνονταν αυτές οι ανακοινώσεις από την ελληνική πλευρά. Η Αθήνα είχε καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για καθυστέρηση στον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό της τον Φεβρουάριο και της είχε δοθεί προθεσμία έως τις 27 Απριλίου για να διορθώσει την κατάσταση.

Αλλωστε, δεν ήταν καθόλου τυχαίο πως την ίδια ημέρα που το ΚΥΣΕΑ ενέκρινε τον ΘΧΣ, δύο μεγάλες φιλοκυβερνητικές τουρκικές εφημερίδες έκαναν πρώτο θέμα το ότι επίκειται και η κατάθεση Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού από την Τουρκία.

Μάλιστα, παρουσίασαν και έναν χάρτη τον οποίο ετοίμασε το Εθνικό Ερευνητικό Κέντρο Ναυτικού Δικαίου του Πανεπιστημίου της Αγκυρας (DEHUKAM).

Εννοείται ότι ο χάρτης αυτός αποτυπώνει το σύνολο των απαιτήσεων που προβάλλει η Αγκυρα με βάση το ιδεολόγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» και κόβει το Αιγαίο στη μέση, ενώ επαναλαμβάνει την -από την άποψη του Δικαίου της Θάλασσας- ανυπόστατη θέση ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα. Οπως επεσήμαιναν διπλωματικές πηγές, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών φτάνει στο σημείο να αφήνει ανοιχτό παράθυρο διαλόγου με την Ελλάδα, κάτι που δείχνει ότι δεν θέλει να τορπιλίσει το κλίμα μόνο για τον Χωροταξικό Σχεδιασμό.

Πιθανόν να μη θέλει στην παρούσα φάση να επιβαρύνει το κλίμα και να χρεωθεί μια αναταραχή όσο ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει ακόμα ανοίξει τα χαρτιά του για την περιοχή μας.

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στον ΣΚΑΪ το βράδυ της Μεγάλης Τετάρτης ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, επεσήμανε πως «εάν αυτή τη στιγμή έχουμε δύο διαφορετικές εκδοχές, την ελληνική εκδοχή και την τουρκική εκδοχή, υπάρχει μία οδός η οποία θα μπορούσε να το επιλύσει, εφόσον θεωρούμε ότι και οι δύο αγόμεθα κυρίως από το Διεθνές Δίκαιο. Και αυτός είναι ο δρόμος του συνυποσχετικού, να επιλυθεί η διαφορά αυτή για τον καθορισμό της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης».

Ο υπουργός Εξωτερικών περιέγραψε εμμέσως πλην σαφώς με τον τρόπο αυτόν το «καλό σενάριο» των εξελίξεων. Να αποτελέσει δηλαδή ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός αφετηρία διαπραγμάτευσης για επίλυση της ελληνοτουρκικής διαφοράς στο Διεθνές Δικαστήριο.

Διπλωματικοί κύκλοι ανέφεραν πάντως ότι υπάρχει στο τραπέζι και το αρνητικό σενάριο, κάτι που φρόντισε να μας το υπενθυμίσει και η Τουρκία. Μία ημέρα μετά το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, τοποθετήθηκε για το θέμα του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού το τουρκικό υπουργείο Αμυνας, το οποίο επαναλαμβάνει την επιχειρηματολογία της προηγούμενης ημέρας, όμως σε σαφώς πιο απειλητικούς τόνους από ό,τι το τουρκικό ΥΠΕΞ.

«Ως τουρκικές Ενοπλες Δυνάμεις, έχουμε πλήρη αποφασιστικότητα να προστατεύσουμε τα δικαιώματα και τα συμφέροντά μας στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο» αναφέρεται στη δήλωση που τονίζει χαρακτηριστικά ότι «στο πλαίσιο της αντίληψης της “Γαλάζιας Πατρίδας”, οι τουρκικές Ενοπλες Δυνάμεις συνεχίζουν το καθήκον τους να προστατεύουν με προσήλωση και αποφασιστικότητα κάθε είδους δικαιώματα και συμφέροντα της Τουρκίας σε περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας».

Ταυτόχρονα, τα τουρκικά ΜΜΕ άρχισαν να καλλιεργούν κλίμα κατά της Ελλάδας με αφορμή τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, με σαφή στόχευση να παρουσιάσουν ως «πρόκληση» την κίνηση της Ελλάδας.

Ενδεικτικά, η «Χουριέτ» κάνει λόγο για «χάρτη-σκάνδαλο στο Αιγαίο» και για «μαξιμαλιστικές θέσεις», ενώ προαναγγέλλει σκληρή αντίδραση από την Τουρκία.

Σε αυτό το μήκος κύματος κινήθηκαν και ρεπορτάζ άλλων εφημερίδων αλλά και οι αναλύσεις στα τηλεοπτικά δίκτυα. Το πώς θα πορευτεί η Τουρκία για το θέμα αυτό το επόμενο διάστημα είναι κάτι που θα το διαπιστώσουμε σύντομα, επισημαίνουν διπλωματικοί κύκλοι.

Απαραίτητο βήμα

Για την Αθήνα, όμως, η έγκριση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού ήταν ένα απαραίτητο βήμα.

Οπως δήλωσε τη Μεγάλη Τετάρτη ο Γ. Γεραπετρίτης, με τον ΘΧΣ προσδιορίζονται «αφενός, οι ανθρώπινες δράσεις, οι οποίες μπορούν να γίνουν στα θαλάσσια όρια της Ελλάδας, της ελληνικής δικαιοδοσίας, είτε πρόκειται για ιχθυοκαλλιέργεια, είτε πρόκειται για τουρισμό, είτε πρόκειται για αξιοποίηση ενάλιων αρχαιοτήτων. Και από την άλλη πλευρά προσδιορίζεται για πρώτη φορά το γεωγραφικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ασκείται αυτή η δικαιοδοσία».

Αν και όπως επεσήμανε από την πρώτη στιγμή το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, με την έγκριση του ΘΧΣ, που δεν αποτελεί οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, είναι πάρα πολύ σημαντικό ότι στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής νομοθεσίας η Ελλάδα καταγράφει τη μέγιστη δυνατότητά της στις θαλάσσιες ζώνες.

Οπως επεσήμανε ο υπουργός Εξωτερικών, «αυτό πλέον αποτελεί στην ουσία την ελληνική τοποθέτηση πάνω στα ζητήματα των θαλάσσιων ζωνών».

Πράγματι, για πρώτη φορά παρουσιάζονται σαφείς και καταγεγραμμένες οι ελληνικές θέσεις για το εύρος των θαλάσσιων ζωνών της χώρας και της διεκδικούμενης ΑΟΖ, βάσει του Δικαίου της Θάλασσας.

Για την Αθήνα ο χάρτης που εγκρίθηκε από το ΚΥΣΕΑ αποτελεί πλέον τη βάση για οποιαδήποτε συζήτηση με την Τουρκία για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.

Πάντως το υπουργείο Εξωτερικών έσπευσε ήδη, αμέσως μετά την απόφαση του ΚΥΣΕΑ, να δείξει ότι ενδιαφέρεται για τη συνέχιση του διαλόγου με την Τουρκία:

«Το ότι λύνουμε εκκρεμότητες του παρελθόντος δεν σημαίνει ότι δεν επιδιώκουμε τον ελληνοτουρκικό διάλογο. Το ότι διαφωνούμε δεν σημαίνει ότι δεν συζητάμε. Το ότι συζητάμε δεν σημαίνει ότικάνουμε εκπτώσεις από τις θέσεις μας – και αυτό αποδεικνύεται στην πράξη. Η Ελλάδα επιθυμεί θετικό κλίμα στις σχέσεις με την Τουρκία και έχει ταχθεί από την αρχή υπέρ της ελληνοτουρκικής συνεννόησης, με βάση το Διεθνές Δίκαιο και την καλή γειτονία».

Το ίδιο επανέλαβε και στη συνέντευξη που παραχώρησε στον ΣΚΑΪ ο υπουργός Εξωτερικών:

«Είναι επιθυμία μας να συνεχιστεί ο διάλογος, έτσι ώστε να μην προκαλούνται κρίσεις. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι θα υπάρχει οποιαδήποτε υποχώρηση. Αντιθέτως, αποδεικνύουμε έμπρακτα ότι για εμάς το εθνικό συμφέρον είναι μονόδρομος».

Οπως επισήμανε ο Γ. Γεραπετρίτης, «την τελευταία διετία έχουμε αναπτύξει διαύλους επικοινωνίας με την τουρκική πλευρά, απευθείας με το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, έτσι ώστε να μην παράγονται κρίσεις μέσα από τις εντάσεις. Εντάσεις υπήρξαν, κρίσεις δεν υπήρξαν. Και νομίζω ότι η πιο ορθή πολιτική σε ό,τι αφορά αυτή τη σχέση που επιδιώκουμε, μια σχέση ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή μας, είναι μία και μόνο: να υπάρχουν δίαυλοι άμεσης επικοινωνίας, να μην παράγονται κρίσεις, να υπάρχει σεβασμός στις θέσεις του άλλου μέρους και βεβαίως να υπάρχει ο μονόδρομος του Διεθνούς Δικαίου».

14

15